Chuẩn bị chu đáo các điều kiện cho năm học mới, khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị Tổng kết năm học 2023-2024, triển khai nhiệm vụ năm học 2024-2025. (Ảnh: Trần Hải)

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, năm học 2023-2024 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng các hoạt động kinh tế-xã hội đã diễn ra sôi động hơn và có nhiều chuyển biến tích cực. Đây cũng là thời điểm toàn ngành giáo dục triển khai tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”; là năm bản lề quan trọng hướng tới thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra về giáo dục và đào tạo tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 và Chương trình hành động của Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025.

Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp hiệu quả của các ban, bộ, ngành, cơ quan trung ương và các cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương; sự quyết tâm, trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục các cấp và sự cố gắng, nỗ lực của học sinh, sinh viên, học viên, toàn ngành giáo dục đã nỗ lực, cố gắng để thực hiện các nhiệm vụ được Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và hoàn thành Kế hoạch năm học 2023-2024, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Bộ cho biết, về lĩnh vực giáo dục phổ thông, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, chuẩn bị sẵn sàng thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Năm học 2023-2024, cả nước có 25.900 cơ sở giáo dục phổ thông (giảm 176 cơ sở so năm học 2022-2023), với tổng số 18.463.481 học sinh (giảm 336.049 học sinh so năm học 2022- 2023), trong đó cấp Tiểu học là 8.919.198 học sinh (giảm 313.518 học sinh), cấp THCS là 6.550.552 học sinh (tăng 472.852 học sinh); cấp trung học phổ thông THPT là 2.993.731 học sinh (tăng 106.166 học sinh). Tỷ lệ bình quân 4,25 cơ sở giáo dục THPT/đơn vị hành chính cấp huyện; 1,03 cơ sở giáo dục THCS và 1,38 cơ sở giáo dục tiểu học/đơn vị hành chính cấp xã. Số lượng trường trung học tăng ở các thành phố lớn do việc tăng dân số nên địa phương đã xây dựng, thành lập các trường mới; số lượng giảm ở một số địa phương do việc sáp nhập địa giới hành chính dẫn đến việc sáp nhập các trường trung học trên địa bàn.

Về việc tổ chức thành công Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về tăng cường chỉ đạo, phối hợp tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, giáo dục nghề nghiệp năm 2024; Công điện về việc tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và việc quản lý trẻ em, học sinh trong dịp nghỉ hè; thành lập Ban Chỉ đạo cấp quốc gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024; ban hành Quyết định thành lập 10 đoàn kiểm tra công tác chuẩn bị thi tại 20 Sở Giáo dục và Đào tạo; ban hành đầy đủ, kịp thời hệ thống các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức Kỳ thi; phối hợp với Cục An ninh chính trị nội bộ (A03); hướng dẫn học sinh đang học lớp 12 đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT theo hình thức trực tuyến; đã tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ cốt cán làm công tác thanh tra, kiểm tra thi đến từ 63 Sở Giáo dục và Đào tạo và 140 cơ sở giáo dục và đào tạo trong cả nước; hoàn thành rà soát các phần mềm phục vụ tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024.

Đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương tham dự Hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 đã được tổ chức thành công, bảo đảm nghiêm túc và an toàn, tỷ lệ thí sinh dự thi đạt 99,6% so tổng số thí sinh đăng ký dự thi, có 2.323 điểm thi, 45.149 phòng thi. Kỳ thi năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tổ chức đăng ký dự thi theo hình thức trực tuyến cho đối tượng thí sinh đang học lớp 12 năm học 2023-2024, với gần 95% số lượng thí sinh đăng ký dự thi trực tuyến.

Trong các ngày đăng ký dự thi, hệ thống quản lý thi hoạt động ổn định; việc đăng ký dự thi của thí sinh diễn ra bình thường, cơ bản thuận lợi, bảo đảm cơ sở dữ liệu thi chính xác, góp phần quan trọng để tổ chức Kỳ thi khách quan, công bằng. Nội dung đề thi năm 2024 được dư luận xã hội đánh giá cao, nhiều câu hỏi gắn với các vấn đề thực tiễn trong xã hội và chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Đề thi có sự phân hóa phù hợp bảo đảm khách quan để xét công nhận tốt nghiệp và cung cấp dữ liệu cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng để tuyển sinh theo tinh thần tự chủ. Phổ điểm từng môn thi và phổ điểm các tổ hợp xét tuyển truyền thống được phân tích và thông tin công khai.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu ý kiến tại Hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đã ban hành chỉ thị và các văn bản hướng dẫn, xây dựng kế hoạch tổ chức thi sát thực tế; thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và phân công nhiệm vụ cho các thành viên bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm và thời gian thực hiện. Các địa phương có các giải pháp, huy động các nguồn lực nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh trong các ngày thi, đặc biệt là thí sinh người đồng bào dân tộc, thí sinh có hoàn cảnh khó khăn, bảo đảm mọi thí sinh đều có thể tham dự Kỳ thi. Công tác chấm thi được các địa phương thực hiện nghiêm túc, bảo đảm đúng quy chế và hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tỷ lệ tốt nghiệp toàn quốc vào khoảng 99,40%; tỷ lệ tốt nghiệp THPT của học sinh THPT là khoảng 99,69% và học sinh giáo dục thường xuyên là khoảng 96,99%...

Hội nghị được truyền trực tuyến đến điểm cầu 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. (Ảnh: Trần Hải)

Bảo đảm số lượng và cơ cấu đội ngũ nhà giáo: sau khi Bộ Chính trị bổ sung 65.980 biên chế giai đoạn 2022-2026 cho ngành giáo dục (năm học 2022-2023 bổ sung 27.850 biên chế và năm học 2023-2024 bổ sung 27.826 biên chế), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp Bộ Nội vụ hướng dẫn địa phương thực hiện việc tuyển dụng và quản lý, sử dụng số biên chế được giao; đồng thời, đổi mới quy trình giao biên chế và tổ chức tuyển dụng giáo viên của các địa phương bảo đảm tuyển dụng kịp thời số biên chế được giao chưa sử dụng.

Căn cứ hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các địa phương đã tích cực tổ chức tuyển dụng và đã đạt được kết quả nhất định. Cụ thể, năm học 2023-2024 (tính đến tháng 4/2024), các địa phương đã tuyển dụng được 19.474 giáo viên trong tổng số 27.826 biên chế được bổ sung. Đến nay, đội ngũ nhà giáo đã được phát triển về số lượng, khắc phục dần những bất cập về cơ cấu.

Các đại biểu tham dự Hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Tính đến hết năm học 2023-2024, tổng số giáo viên mầm non, phổ thông là 1.251.377 giáo viên mầm non, phổ thông (tăng 17.253 giáo viên so năm học 2022-2023) và 99.412 cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông (giảm 723 cán bộ quản lý so năm học 2022-2023).

Mở đầu hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Hội nghị đã nghe Báo cáo tổng kết năm học 2023-2024, phương hướng nhiệm vụ năm học 2024-2025; tham luận của các địa phương về công tác tổ chức năm 2023-2024 và các giải pháp tổ chức năm học 2024-2025, nâng cao chất lượng dạy và học, tổ chức tốt các kỳ thi tốt nghiệp...; kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nhiều vấn đề nhằm tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc để nâng cao hiệu quả trong phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo.

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhấn mạnh, giáo dục đào tạo có vai trò đặc biệt quan trọng, mang tính nền tảng trong việc hình thành và phát triển con người; qua đó góp phần quyết định sự vận động và phát triển của xã hội; là yếu tố quan trọng nhất bảo đảm sự thành công về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao - một trong 3 đột phá chiến lược cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, Người Anh hùng giải phóng dân tộc, Người thầy của cách mạng Việt Nam, Danh nhân văn hóa thế giới của Việt Nam đã từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Ghi nhớ và thấm nhuần lời dạy của Bác, những năm qua, Đảng, Nhà nước ta luôn coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, mang tính quyết định đến chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng các thế hệ người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Chúng ta ban hành và triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách phát triển giáo dục đào tạo với tinh thần lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là động lực và là nguồn lực quan trọng nhất của sự phát triển, đặc biệt là Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Trong suốt thời gian qua, đặc biệt là 10 năm thực hiện đổi mới giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 29, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân cả nước, nhất là sự nỗ lực của toàn ngành Giáo dục, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện. Về kết quả năm học 2023-2024, Thủ tướng đánh giá toàn ngành Giáo dục đã nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, tập trung triển khai hiệu quả nhiệm vụ được giao và đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những kết quả quan trọng đạt được của ngành Giáo dục trong năm học vừa qua, góp phần vào thành tựu chung của đất nước thời gian qua. Bên cạnh kết quả đạt được là cơ bản, chúng ta thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức.

Về bối cảnh tình hình và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2024-2025 và thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, mang lại những cơ hội thuận lợi, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức mới cho phát triển giáo dục-đào tạo.

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, những ngành, lĩnh vực mới, công nghệ cao (như chip bán dẫn, hydrogen, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế ban đêm…) đang đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trí tuệ nhân tạo (AI) tác động toàn diện tới mọi mặt trong ngành giáo dục. Yêu cầu cấp bách nâng cao năng suất lao động để tiếp cận thị trường việc làm 4.0, gỡ bỏ rào cản để hướng tới hội nhập toàn cầu, tham gia vào chuỗi cung ứng nguồn nhân lực toàn cầu.

Năm học 2024-2025 kết thúc nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; đồng thời bắt đầu triển khai thực hiện Kết luận 91 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện đổi mới giáo dục-đào tạo. Chúng ta cũng cần rà soát lại các công tác của Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra liên quan lĩnh vực giáo dục-đào tạo để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện khoa học, hiệu quả.

Về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Thủ tướng yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền tập trung triển khai thực hiện; kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền đối với những vấn đề vượt thẩm quyền; Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm:

Một là, chuẩn bị chu đáo các điều kiện cho năm học mới (trường lớp học, trang thiết bị, sách giáo khoa, bảo đảm vệ sinh, an ninh, an toàn... cho giáo viên, học sinh); tổ chức tốt Lễ khai giảng ngày 5/9 sắp tới, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho năm học mới, đặc biệt là nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ngày càng tốt hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Hai là, tập trung tổ chức triển khai Kết luận 91 của Bộ Chính trị, bảo đảm hiệu quả, thiết thực. Yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện Kết luận 91 của Bộ Chính trị, trình Chính phủ ban hành trong quý III/2024.

Ba là, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung kịp thời thể chế, cơ chế, chính sách về đổi mới giáo dục-đào tạo, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo tập trung xây dựng dự án Luật Nhà giáo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8; xây dựng Chiến lược phát triển giáo dục-đào tạo và các quy hoạch giáo dục, đào tạo.

Bốn là, tổng kết, đánh giá toàn diện việc triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Trên cơ sở đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục nghiên cứu phát triển, hoàn thiện Chương trình giáo dục phổ thông phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đặt ra trong giai đoạn mới; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền.

Năm là, năm 2025 là năm đầu tiên tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT theo Chương trình giáo dục phổ thông mới. Yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, cùng các bộ, cơ quan, địa phương chuẩn bị thật kỹ để tổ chức Kỳ thi bảo đảm chất lượng, an toàn, nghiêm túc, hiệu quả, thiết thực, gọn nhẹ, giảm áp lực, tạo thuận lợi nhất cho học sinh.

Sáu là, đẩy mạnh tự chủ gắn với nâng cao chất lượng đào tạo đại học theo hướng thực chất, đi vào chiều sâu, gắn với trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch. Tập trung triển khai hiệu quả các Chương trình, đề án, dự án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là về vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, các ngành mới nổi. Phải có chuyển giao công nghệ, muốn vậy phải có cơ chế, chính sách, hạ tầng và con người.

Bảy là, tiếp tục tạo môi trường thuận lợi thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển giáo dục-đào tạo, bảo đảm công bằng, bình đẳng giữa khu vực công và khu vực tư; thúc đẩy hợp tác công tư trong giáo dục-đào tạo; đẩy mạnh giáo dục-đào tạo phi lợi nhuận bậc đại học; đồng thời, tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường phù hợp lĩnh vực giáo dục-đào tạo do tình hình kinh tế-xã hội còn khó khăn, còn tác động của đại dịch Covid-19.

Tám là, xây dựng, rà soát, sửa đổi, bổ sung các chính sách, chế độ đãi ngộ đối với ngũ giáo viên phù hợp; thực hiện việc tuyển dụng, cơ cấu lại đội ngũ giáo viên theo biên chế được giao, khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên của các cơ sở giáo dục, bảo đảm nguyên tắc “có học sinh phải có giáo viên đứng lớp” và phù hợp thực tiễn, hiệu quả.

Chín là, tiếp tục rà soát, quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục khuyết tật, giáo dục đại học và cao đẳng sư phạm. Trong đó, đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo các bộ, ngành, địa phương lưu ý việc quy hoạch xây dựng, bảo đảm quỹ đất phù hợp để xây dựng trường, lớp học, đáp ứng nhu cầu học tập gắn với xu hướng đô thị hóa, dịch chuyển dân số, nhất là dịch chuyển cơ cấu lao động từ nông thôn ra thành thị. Muốn vậy phải làm tốt công tác quy hoạch.

Thủ tướng nhấn mạnh, giáo dục đào tạo cần phải được quan tâm đúng mức để tạo động lực thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững, mang lại hạnh phúc, ấm no cho nhân dân. Để thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục-đào tạo; cùng với sự lãnh đạo, quản lý, điều hành của Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục, cần sự quyết tâm, nỗ lực và hành động của mỗi thầy cô giáo, mỗi học sinh, mỗi phụ huynh, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và toàn xã hội.

Thủ tướng đề nghị tất cả chúng ta hãy luôn ghi nhớ và cùng thực hiện tốt những lời căn dặn của Bác Hồ kính yêu: đối với thầy cô giáo, Bác căn dặn: “Đại học thì cần kết hợp lý luận khoa học với thực hành...; trung học thì cần bảo đảm cho học trò những tri thức phổ thông chắc chắn, thiết thực…; tiểu học thì cần giáo dục các cháu thiếu nhi: yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, trọng của công..., phải đặc biệt chú ý giữ gìn sức khỏe của các cháu”. Đối với phụ huynh, Bác mong: “Các gia đình liên lạc chặt chẽ với nhà trường, giúp nhà trường giáo dục và khuyến khích con em chăm chỉ học tập, sinh hoạt lành mạnh và hăng hái giúp ích nhân dân”.

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu, từ kinh nghiệm thực tiễn công tác chỉ đạo, điều hành thời gian qua, thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Thủ tướng đề nghị chúng ta cần xác định rõ và tổ chức thực hiện hiệu quả phương châm: “Lấy học sinh, sinh viên làm trung tâm, chủ thể - Thầy cô giáo là động lực - Nhà trường làm bệ đỡ - Gia đình là điểm tựa - Xã hội là nền tảng”.

Ý ở đây là: học sinh, sinh viên không những chỉ tiếp thu kiến thức mà còn chủ động, tích cực rèn luyện “Đức - Trí - Thể - Mỹ”, ý chí vươn lên, hoài bão, ước mơ, khát vọng cống hiến, phụng sự Tổ quốc, nhân dân.

Thầy Cô giáo không chỉ truyền thụ kiến thức mà phải gương mẫu trong rèn luyện, luôn khích lệ, động viên, hướng dẫn, chia sẻ, tạo mọi cơ hội, cho học sinh, sinh viên.

Nhà trường được xác định là bệ đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, kỹ thuật, trang thiết bị, điều kiện học tập, môi trường an ninh, an toàn, bình đẳng và thuận lợi cho các em học sinh, sinh viên.

Gia đình luôn là điểm tựa vững chắc, là chỗ dựa tinh thần, vật chất, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, thấu hiểu và chia sẻ về sự thay đổi lứa tuổi.

Xã hội là nền tảng, tạo môi trường trong lành về pháp lý, văn hóa, đạo đức, kiến thức, tạo ra xã hội học tập, nhất là trong điều kiện phát triển xã hội số, kinh tế số, công dân số.

Tin: THANH GIANG; Ảnh: TRẦN HẢI