Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ khánh thành cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi lễ khánh thành

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự tại điểm cầu chính tại nút giao Phan Thiết.

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy; Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thắng; Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Dương Văn An; và lãnh đạo các bộ, ban, ngành trung ương, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai.

Rút ngắn hành trình từ TP. Hồ Chí Minh đến các trung tâm du lịch

Dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây có chiều dài tuyến khoảng 99 km đi qua các tỉnh: Bình Thuận (chiều dài khoảng 47,5km) và tỉnh Đồng Nai (chiều dài khoảng 51,5km). Tổng mức đầu tư là 12.577,5 tỷ đồng. Dự án sau khi hoàn thành sẽ rút ngắn hành trình từ TP. Hồ Chí Minh đến các trung tâm du lịch và mở ra cơ hội đầu tư vào khu vực miền Nam Trung bộ; khắc phục tình trạng ách tắc giao thông và giảm thiểu tai nạn giao thông thường xuyên xảy ra trên Quốc lộ A.

Đồng thời, giải quyết nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa giữa khu vực đầu mối trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với khu vực miền Đông Nam Bộ và Duyên hải Nam Trung bộ; cũng như từ Bắc vào Nam. Dự án còn góp phần tạo điều kiện thúc đẩy nhanh sự hình thành và phát triển các khu công nghiệp, du lịch dọc tuyến, các khu du lịch sinh thái dọc biển của Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa.

Theo đại diện Bộ Giao thông - Vận tải, ngay sau khi khởi công, nhận định được tình hình khối lượng thi công của các dự án rất lớn, nhiều công trình có yếu tố kỹ thuật cao, công tác xử lý nền đất yếu phức tạp... Bộ Giao thông - Vận tải đã chỉ đạo các chủ thể tham gia dự án khẩn trương lên kế hoạch, tổ chức triển khai công trình ngay từ thời điểm khởi công.

Các đại biểu dự lễ khánh thành cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây

Tuy nhiên, quá trình thi công các dự án thành phần Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, trong đó có Dự án thành phần Mai Sơn - QL45 và Dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây gặp nhiều khó khăn.

Cụ thể, giai đoạn triển khai thực hiện trùng với giai đoạn năm 2020 - 2022 khi đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, phải thực hiện phong tỏa, giãn cách xã hội, công trường không thể huy động các cán bộ, công nhân đến làm việc, làm đứt gãy các chuỗi cung ứng vật liệu dẫn tới tổng thời gian các công trường phải dừng thi công từ 4 - 6 tháng; đồng thời thời tiết khu vực các dự án diễn biến bất thường với mùa mưa đến sớm và kéo dài hơn thường lệ làm ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công.

Cùng với đó, ảnh hưởng của xung đột giữa Nga và Ucraina nên giá nhiên, nguyên, vật liệu có biến động lớn ngoài khả năng dự báo của các bên liên quan, việc tính toán chi phí trượt giá theo công thức điều chỉnh giá thông thường chưa bù đắp được mức độ biến động giá quá lớn dẫn đến thiếu hụt tài chính và thua lỗ cho nhà thầu gây ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án.

Các dự án đồng loạt triển khai với nhu cầu khối lượng vật liệu lớn dẫn đến thiếu hụt về nguồn cung, làm ảnh hưởng tới kế hoạch triển khai của các dự án. Ngoài ra, còn một số nhà thầu còn hạn chế về năng lực, chưa nỗ lực huy động nhân lực, thiết bị và tài chính để triển khai thi công công trình.

Quang cảnh buổi lễ khánh thành tuyến cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây

Trong bối cảnh đó, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội cũng như quán triệt sâu sắc sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông - Vận tải xác định việc sớm hoàn thành các Dự án thành phần cao tốc là nhiệm vụ trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo. Bộ đã tập đồng thời phối hợp với các Bộ, ngành và các địa phương nơi dự án đi qua để tập trung giải quyết và tháo gỡ các vướng mắc cho các dự án.

Trong suốt quá trình triển khai dự án, Bộ Giao thông - Vận tải và các đơn vị liên quan luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, sự đồng hành, hỗ trợ có hiệu quả của các bộ, ngành, chính quyền các cấp, sự ủng hộ của người dân vùng Dự án.

Với mục tiêu “không còn đường lùi”, phải vượt qua mọi khó khăn để “tăng tốc, về đích”, ngày 10.9.2022, Bộ Giao thông - Vận tải đã phát động “phong trào thi đua 120 ngày đêm thông xe kỹ thuật” với mục đích vừa cổ vũ, vừa là “mệnh lệnh” để các Ban Quản lý dự án, các nhà thầu nỗ lực phấn đấu với mục tiêu để bảo đảm tiến độ hoàn thành các dự án đưa vào khai thác sử dụng vào dịp 30.4.2023. Đây cũng là “thước đo” để kiên quyết loại trừ những nhà thầu không đủ năng lực tham gia các Dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2.

Bộ Giao thông - Vận tải đã phê duyệt Phương án tổ chức giao thông hai tuyến cao tốc để sau lễ khánh thành tổ chức ngày 29.4.2023, các phương tiện giao thông sẽ được phép lưu thông trên 2 đoạn tuyến cao tốc theo các quy định cơ bản.

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Đoàn Anh Dũng phát biểu tại buổi lễ khánh thành

Tại đoạn Phan Thiết - Dầu Giây, tốc độ lưu hành cho phép tối đa 120 km/h và tốc độ tối thiểu 60 km/h. Mặt cắt ngang 4 làn xe lưu thông 2 chiều và 2 làn dừng xe khẩn cấp. Trước mắt, Dự án đưa vào khai thác 3/7 nút giao, gồm nút giao với cao tốc Long Thành - Dầu Giây, nút giao với Quốc lộ 1A thuộc địa phận huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai và nút giao đường nối Ba Bàu với Quốc lộ 1A thuộc địa phận huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.

Các phương tiện đầy đủ các điều kiện lưu thông trên đường - bộ được phép lưu thông trên đường cao tốc trừ các đối tượng như xe máy chuyên dùng có tốc độ thiết kế nhỏ hơn 70 km/h; xe máy, xe mô tô hai bánh; máy kéo, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương tự.

Đoạn tuyến quan trọng, rút ngắn thời gian di chuyển, thuận lợi, an toàn

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, 2 Dự án thành phần thuộc Dự án đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông là Phan Thiết - Dầu Giây (tại Bình Thuận) và Mai Sơn - Quốc lộ 45 (tại Thanh Hóa) là những đoạn tuyến quan trọng, giúp rút ngắn thời gian di chuyển, thuận lợi, an toàn giữa Bình Thuận - TP. Hồ Chí Minh, giữa Hà Nội - Ninh Bình - Thanh Hóa và các địa phương khác.

Việc đưa vào khai thác thời điểm này càng ý nghĩa hơn khi nhu cầu đi lại, du lịch của người dân tăng cao dịp nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương; ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30.4; ngày Quốc tế lao động 1.5; ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại 19.5 và Bình Thuận đang tổ chức nhiều hoạt động của năm du lịch quốc gia 2023.

Thủ tướng Chính phủ khẳng định, phát triển kết cấu hạ tầng, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông là một khâu đột phá chiến lược của Đảng và Nhà nước ta. Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, dành nguồn lực lớn phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm tại các vùng, miền trọng yếu nhằm tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh - tế xã hội.

Nhiều công trình giao thông hiện đại như đường bộ cao tốc, cảng biển, cảng hàng không đã và đang được tích cực đầu tư xây dựng, góp phần tạo diện mạo mới cho đất nước, giúp tận dụng được lợi thế so sánh của các vùng, miền, khai thác hiệu quả hơn nguồn lực đất đai, mở ra không gian phát triển mới và đặc biệt là giảm chi phí logistics.

Nút giao Phan Thiết, xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận

Thủ tướng Chính phủ cho biết, hành lang vận tải Bắc - Nam luôn đóng vai trò vô cùng quan trọng, là trục xương sống, hành lang kinh tế - vận tải huyết mạch của đất nước. Chính vì vậy, để tạo ra động lực đột phá, phát huy được tiềm năng, lợi thế các địa phương trên hành lang này, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã được quy hoạch với tổng chiều dài 2.063 km từ Cửa khẩu Hữu Nghị - Lạng Sơn đến Cà Mau, đi qua 32 tỉnh, thành phố; đã hoàn thành đưa vào khai thác 642 km. Việc đưa vào khai thác 2 dụ án với tổng chiều dài hơn 160 km; nâng tổng số chiều dài khai thác trên trục cao tốc Bắc Nam lên 800 km.

Đối với 2 Dự án Phan Thiết - Dầu Giây và Mai Sơn - Quốc lộ 45; cũng như các dự án khác của giai đoạn 1 đang triển khai xây dựng, trong quá trình thi công đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc làm ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ như ảnh hưởng của dịch Covid-19; công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, chưa đạt tiến độ theo kế hoạch; biến động giá nguyên, vật liệu gây khó khăn cho các nhà thầu; thiếu hụt về nguồn vật liệu đắp; thời tiết diễn biến bất thường, mùa mưa đến sớm và kéo dài hơn thường lệ…

Nắm bắt và chia sẻ với những khó khăn, vướng mắc đó, Chính phủ, Ban Chỉ đạo nhà nước đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ, toàn diện với tinh thần “Khó khăn đến đâu thì tháo gỡ đến đó, khó khăn ở đâu thì tháo gỡ ở đó; vướng mắc ở cấp nào thì cấp đó giải quyết”, “không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm”. Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều văn bản để giải quyết thiếu hụt vật liệu cho các dự án; quyết liệt chỉ đạo các Bộ, ngành thực hiện nhiều giải pháp để sớm bình ổn giá vật liệu xây dựng, bảo đảm nguồn cung ứng xăng dầu…

Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao và biểu dương cán bộ, công chức, người lao động ngành giao thông – vận tải, đặc biệt là các Ban quản lý dự án, các nhà thầu, các đơn vị tư vấn đã có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, tích cực đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm để khắc phục các khó khăn, làm việc không quản ngày đêm, “3 ca, 4 kíp”, huy động đủ nguồn lực, thiết bị và máy móc, thực hiện nghiên cứu, áp dụng nhiều giải pháp kỹ thuật để đưa các dự án đi vào khai thác, vận hành.

Thủ tướng Chính phủ cũng đánh giá cao sự chủ động vào cuộc của các bộ, ngành trung ương đã phối hợp, hỗ trợ Bộ Giao thông – Vận tải và các địa phương nhanh chóng giải quyết những vấn đề liên quan thuộc thẩm quyền. Đồng thời, biểu dương sự nỗ lực, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng, giải quyết thiếu hụt vật liệu cho dự án. Nhân dip này, Thủ tướng Chính phủ cũng gửi lời cảm ơn tới bà con nhân dân trong vùng ảnh hưởng của các dự án, đã sẵn sàng nhường đất, dời nhà để triển khai các dự án.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, các đồng chí lãnh đạo Trung ương và lãnh đạo tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai cắt băng khánh thành và thông xe tuyến cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây

Qua 2 dự án này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ rõ những bài học kinh nghiệm, trong đó nhấn mạnh, phải có cách làm, tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận mới; quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, tổ chức thực hiện khoa học, hợp lý, hiệu quả.

Trong đó đề cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu; phải bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan, lấy thực tiễn làm thước đo; tuyệt đối không được đùn đẩy, né tránh trách nhiệm; phải phối hợp hiệu quả, chặt chẽ, có trách nhiệm giữa các chủ thể liên quan.

Tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi để các địa phương chủ động, linh hoạt, sáng tạo giải quyết các công việc thuộc thẩm quyền, nhất là giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu, đường hậu cần, bãi thải…; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để nhân dân hiểu và đồng thuận chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước.

Đồng thời quan tâm đến đời sống của nhân dân, chú trọng công tác bố trí tái định cư, đảm bảo nơi ở mới phải tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ. “Làm sao để đời sống nhân dân phải bằng và tốt hơn nơi ở cũ một cách bền vững cả về vật chất và tinh thần; đặc biệt lưu ý đến là sinh kế của nhân dân” - Thủ tướng Chính phủ lưu ý.

Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ rõ bài học kinh nghiệm không chia nhỏ gói thầu; xác định các tiêu chuẩn, tiêu chí, điều kiện để lựa chọn nhà thầu phù hợp; lựa chọn được nhà thầu thực sự có năng lực, uy tín, kinh nghiệm quản lý, triển khai dự án quy mô lớn; bảo đảm các yếu tố về kỹ - mỹ thuật, tiết kiệm chi phí, không để tăng tổng mức đầu tư bất hợp lý.

Phải xác định rõ các khó khăn, vướng mắc ở đâu, ai giải quyết, thời hạn giải quyết, những vấn đề giải quyết được ngay thì các bộ, ngành, địa phương có câu trả lời rõ ràng, dứt khoát; những vấn đề chưa giải quyết được ngay thì phải khẩn trương nghiên cứu, chủ động giải quyết hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý kịp thời, linh hoạt, hiệu quả với tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, cân đối hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân. Dứt khoát không đùn đẩy trách nhiệm, không phải trách nhiệm của mình thì không xử lý.

Để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư các dự án, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, Bộ Giao thông - Vận tải chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức vận hành khai thác bảo đảm an toàn, hiệu quả. Căn cứ nhu cầu giao thông để xây dựng kế hoạch đầu tư hoàn chỉnh dự án theo quy mô quy hoạch trong tương lai; nghiên cứu, phân tích, đánh giá rút kinh nghiệm trong việc triển khai dự án để làm bài học cho các dự án sau này.

Bên cạnh đó, đẩy nhanh tiến độ thi công để đưa các đoạn còn lại của tuyến cao tốc Bắc - Nam vào khai thác đúng kế hoạch, nhất là tuyến Phan Thiết - Vĩnh Hảo và Cam Lâm - Nha Trang; phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ các địa phương khẩn trương triển khai xây dựng các dự án cao tốc trục Đông - Tây, các dự án vành đai đô thị tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội; Bộ Giao thông - Vận tải chủ trì cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước VN đẩy nhanh hơn nữa các Dự án kết nối liên vùng theo hình thức PPP.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Bình Thuận và Đồng Nai chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục quan tâm, chăm lo đời sống của người dân, nhất là những gia đình nhường mặt bằng cho dự án, bảo đảm người dân có điều kiện sống ổn định, tốt hơn, nhất là sinh kế của người dân; tận dụng tối đa lợi thế của tuyến đường cao tốc để quy hoạch và phát triển không gian mới nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các cơ quan, đơn vị quản lý và người dân cần chung tay có ý thức chăm lo bảo dưỡng và bảo vệ các công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành, bảo đảm chất lượng cho công trình ngày càng bền vững và an toàn tuyệt đối khi vận hành, bảo đảm vệ sinh môi trường trong quá trình khai thác.

Sau tuyên bố phát lệnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, các đồng chí lãnh đạo Trung ương và lãnh đạo tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai đã cắt băng khánh thành và thông xe tuyến cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây.

Tin và ảnh: Hoa Lê