Thủ tướng Phạm Minh Chính: Thể chế phải kiến tạo phát triển, lấy thực tiễn làm thước đo

Tại phiên thảo luận chiều nay, 4/11 của Tổ 11 gồm Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao việc Quốc hội thảo luận tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng; cho rằng, cách thức này rất phù hợp và rất hiệu quả, tạo điều kiện để nhiều đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến, đồng thời nâng cao chất lượng đóng góp ý kiến.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham gia phiên thảo luận tại Tổ 11. Ảnh: Lâm Hiển

"Nâng tầm", "làm giàu nội hàm", "tăng hiệu quả" 3 đột phá chiến lược

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã trao đổi, làm rõ thêm một số vấn đề được các đại biểu Quốc hội Tổ 11 đặt ra.

Trong đó, về đại đoàn kết toàn dân tộc, Thủ tướng nêu rõ, đây là điểm tựa hết sức quan trọng của dân tộc ta, có đoàn kết thì mới có sức mạnh. Nhấn mạnh lại lời căn dặn của Bác Hồ: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, thành công, thành công, đại thành công", Thủ tướng chỉ rõ, tinh thần đoàn kết phải được thể hiện trên mọi phương diện, từ đoàn kết toàn Đảng, toàn dân, đến đoàn kết quốc tế; khẳng định, đoàn kết là nền tảng cho hợp tác và đối thoại, củng cố niềm tin.

Về các đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực), Thủ tướng khẳng định ba đột phá này đã được đặt ra từ Đại hội lần thứ XI nhưng đến nay "vẫn có giá trị" và cần tiếp tục "nâng tầm", "làm giàu nội hàm", "tăng hiệu quả" để phát triển đất nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Trong đó, về hạ tầng, Thủ tướng cho biết, nhiệm kỳ này, tổng đầu tư cho phát triển đã tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Nhất trí với ý kiến của các đại biểu Tổ 11 về việc phải tăng đầu tư cho các hạ tầng chiến lược, Thủ tướng nêu rõ, hiện nay, hạ tầng giao thông (đường cao tốc, đường sắt cao tốc), hạ tầng năng lượng, hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu, hạ tầng y tế, giáo dục, văn hóa... đều đang được triển khai rất tích cực.

Theo Thủ tướng, việc mạnh dạn phân cấp, giao các địa phương làm chủ đầu tư các dự án cao tốc là một điểm mới của nhiệm kỳ này và đã chứng minh hiệu quả vượt trội. Các địa phương, dù ban đầu còn e ngại, nay đã rất tự tin và triển khai "rất nhanh", thậm chí nhanh hơn cả phần do bộ chủ quản thực hiện.

Thủ tướng cũng cho biết, phát huy kinh nghiệm trong nhiệm kỳ này, tới đây, trong đầu tư hạ tầng thì Trung ương làm gì, địa phương làm gì phải xác định rất rõ và tổ chức thực hiện theo đúng tinh thần: Đảng lãnh đạo, Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc. Phải tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, tăng cường giám sát kiểm tra, nâng cao năng lực thực thi của từng cấp.

Về đột phá thể chế, Thủ tướng bày tỏ hoàn toàn nhất trí với ý kiến của các đại biểu Quốc hội Tổ 11. Theo đó, phải tiếp tục thay đổi căn bản tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ tư duy chỉ tập trung vào quản lý sang tư duy kiến tạo phát triển. Pháp luật phải vừa là động lực, vừa là nguồn lực, là sức cạnh tranh của nền kinh tế; phải đi từ thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn và lấy thực tiễn làm thước đo.

Nêu ví dụ những ách tắc trong triển khai các dự án đầu tư vừa qua, Thủ tướng cho biết, để tháo gỡ vướng mắc, hiện nay, chúng ta quyết định vừa phải có đấu thầu, vừa phải có chỉ định thầu. Nhưng đấu thầu hay chỉ định thầu thì vấn đề cuối cùng "cũng là do cán bộ thôi". Anh có dám chịu trách nhiệm để chỉ định thầu cho kịp thời, cho hiệu quả không? Như lúc mua vaccine Covid - 19 là điển hình, tất cả rủi ro người mua chịu hết, nếu mình không chịu trách nhiệm thì ai chịu trách nhiệm?

"Nói tóm lại, vấn đề xây dựng pháp luật thì vừa phải bám sát thực tiễn, vừa phải có hiệu quả. Nhưng làm sao phát huy được sự chủ động, sự tích cực và tinh thần dám chịu trách nhiệm của những người thực thi là rất quan trọng", Thủ tướng khẳng định.

Phát triển nhanh, bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau

Tại phiên thảo luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng khẳng định lại quan điểm xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta: phát triển nhanh nhưng phải bền vững và bao trùm.

"Bền vững ở đây bao gồm cả vấn đề liên quan đến con người, liên quan đến môi trường, liên quan đến an sinh xã hội. Quan điểm của chúng ta là không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, không hy sinh an sinh xã hội, không hy sinh môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần", Thủ tướng nêu rõ.

Toàn cảnh thảo luận tại Tổ 11. Ảnh: Lâm Hiển

Minh chứng là trong các nhiệm kỳ vừa qua, chúng ta đầu tư cho an sinh xã hội rất lớn. Nhiệm kỳ này, đầu tư cho an sinh xã hội là 1,1 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 17% tổng GDP. Việt Nam đã thực hiện hiệu quả chủ trương "không để ai bị bỏ lại phía sau", hoàn thành các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc trước 10 năm, đạt được những thành tích ấn tượng về xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo...

Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa, coi đây là "sức mạnh nội sinh"; khẳng định quan điểm "văn hóa soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất."

Về mục tiêu tăng trưởng kinh tế, Thủ tướng cho rằng việc đặt mục tiêu cao (8% trở lên) là một áp lực lớn, nhưng cần thiết để đạt được các mục tiêu chiến lược; đồng thời bày tỏ niềm tin vào bản lĩnh của dân tộc: "càng áp lực thì càng phải nỗ lực. càng khó khăn thì lại càng nảy ra sáng kiến".

Về thích ứng với biến đổi khí hậu, nhất trí với đánh giá và các đề xuất của đại biểu Quốc hội Tổ 11, Thủ tướng chỉ rõ, thế giới cũng xác định cần phải đoàn kết, chung tay và đề cao chủ nghĩa đa phương, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Và chúng ta đang cần gì? Theo Thủ tướng, chúng ta cần thứ nhất là khung pháp lý bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu một cách bài bản. Thứ hai là nguồn lực thì phải thúc đẩy hợp tác công tư, huy động nhà nước và nhân dân cùng làm, huy động nguồn lực hỗ trợ của quốc tế. Thứ ba là công nghệ, nhiều lĩnh vực để thích ứng được thì phải có công nghệ mới làm được, ví dụ chống sạt lở thì phải có đánh giá tác động, xây dựng chương trình, kế hoạch... Thứ tư là cách thức quản lý.

"Lần này, chúng ta đưa biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường vào một trong những nhiệm vụ trung tâm. Trước đây chúng ta xác định nhiệm vụ trung tâm là kinh tế - xã hội, nhưng bây giờ là môi trường nữa", Thủ tướng nêu rõ.

Quỳnh Chi