Thủ tướng: Phát triển sàn giao dịch dữ liệu với thể chế tiên phong, công nghệ là đột phá, nhân lực là then chốt

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về phát triển sàn dữ liệu tại Việt Nam. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh phương châm “dữ liệu phải lên sàn, Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công – tư đồng hành, thị trường dẫn dắt, đất nước giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc”; phấn đấu hoàn thành sàn giao dịch dữ liệu Việt Nam trong tháng 11/2025.

Dự hội nghị có lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học; lãnh đạo các tập đoàn trong lĩnh vực công nghệ và dữ liệu. Hội nghị nhằm hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để xây dựng, quản lý, khai thác dữ liệu; xây dựng hạ tầng dữ liệu đồng bộ, kết nối; quản trị, quản lý và sử dụng dữ liệu; thu hút, phát triển nguồn nhân lực và huy động nguồn lực về tài chính để đầu tư phát triển sàn dữ liệu Việt Nam.

Hiện nay, các quốc gia tiên tiến đang nhanh chóng xây dựng các chiến lược phát triển kinh tế dữ liệu, trong đó sàn dữ liệu đóng vai trò nền tảng trung gian kết nối người cung cấp và người sử dụng dữ liệu. Các sàn dữ liệu thế giới tăng trưởng mạnh mẽ với tổng giá trị lên tới 344 tỷ USD vào năm 2024 và có thể lên tới 655 tỷ USD vào năm 2029.

Tại Việt Nam, riêng thị trường dữ liệu năm 2024 ước tính đạt khoảng 1,57 tỷ USD, dự báo tới năm 2030 sẽ đạt khoảng 3,53 tỷ USD. Nền kinh tế số của Việt Nam được kỳ vọng đạt khoảng 45 tỷ USD vào năm 2025 và có thể đạt trong khoảng 90-200 tỷ USD vào năm 2030. Do đó, Việt Nam có tiềm năng to lớn của thị trường dữ liệu và vai trò quan trọng của sàn dữ liệu trong tổng thế chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia.

Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về dữ liệu, thúc đẩy khai thác dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế số, xã hội số của Việt Nam, Bộ Công an đề xuất định hướng phát triển sàn dữ liệu tại Việt Nam. Trong đó, hoàn thiện mô hình kinh tế dữ liệu; tiếp tục xây dựng khung pháp lý toàn diện về phát triển và quản lý sàn dữ liệu; bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu trong hoạt động sàn giao dịch; phát triển mô hình hợp tác công-tư trong lĩnh vực dữ liệu; tăng cường phát triển nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế liên quan sàn giao dịch dữ liệu…

Tại hội nghị, các đại biểu thảo luận, đánh giá về thực trạng phát triển sàn dữ liệu trên thế giới; kinh nghiệm phát triển sàn dữ liệu của các nước; tình hình phát triển sàn dữ liệu tại Việt Nam; định hướng phát triển sàn dữ liệu trong tổng thể mục tiêu phát triển kinh tế dữ liệu quốc gia; xây dựng hệ sinh thái dữ liệu. Đồng thời kiến nghị, đề xuất nhiều vấn đề về phát triển sàn dữ liệu Việt Nam như việc phân loại dữ liệu được đưa lên sàn; xác định giá dữ liệu; phạm vi được sử dụng dữ liệu; quyền, trách nhiệm chủ thể sử dụng dữ liệu; quyền riêng tư, sở hữu trí tuệ về dữ liệu…

Đặc biệt, các đại biểu cho rằng, phát triển sàn dữ liệu tại Việt Nam có nhiều thách thức do hành lang pháp lý chưa hoàn thiện; nguy cơ mất an ninh, an toàn dữ liệu ngày càng phức tạp; cơ sở dữ liệu quốc gia còn phân tán, thiếu đồng bộ; quy trình cấp phép và mô hình hợp tác còn nhiều thách thức; nền tảng công nghệ còn hạn chế...

Kết luận hội nghị, nhấn mạnh tầm quan trọng và vai trò, vị trí của sàn dữ liệu, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, nếu chỉ dựa vào các động lực truyền thống là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng thì khó đạt mục tiêu nên phải dựa vào các động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, trong đó có dữ liệu.

Nhắc lại ý kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm: “dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng”, Thủ tướng Chính phủ cho biết, hiện nay, Việt Nam có nguồn dữ liệu khổng lồ nhưng bị phân tán, phân mảnh, chưa được khai thác có hệ thống. Do đó việc xây dựng và phát triển sàn giao dịch dữ liệu trong giai đoạn hiện nay là một nhiệm vụ tất yếu, khách quan, nhằm đánh thức, bổ sung nguồn lực của đất nước cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về phát triển sàn dữ liệu tại Việt Nam. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Theo Thủ tướng, việc xây dựng sàn giao dịch dữ liệu thành công tại Việt Nam mang lại lợi ích chiến lược, toàn diện: hình thành một loại thị trường mới, có giá trị gia tăng cao đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và năng lực cạnh tranh doanh nghiệp; thúc đẩy phát triển một thị trường dịch vụ dữ liệu chuyên nghiệp, hiện đại mang tầm quốc tế, khu vực; phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, cung cấp nguyên liệu, dữ liệu chất lượng cao; nâng cao năng lực quản trị quốc gia, đẩy nhanh quá trình chuẩn hóa, minh bạch hóa, liên thông, kết nối, tái sử dụng dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước, giữa khu vực công và khu vực tư, giữa trong nước và ngoài nước; đảm bảo an ninh, chủ quyền và vị thế quốc gia, góp phần phát triển kinh tế tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả.

Nêu các cơ sở chính trị, pháp lý và các vấn đề đặt ra của việc xây dựng sàn dữ liệu Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải đổi mới tư duy và hành động, thể hiện tầm nhìn chiến lược với quyết tâm chính trị cao nhất của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, người dân; tiến hành theo lộ trình phù hợp trên tinh thần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, không bỏ lỡ cơ hội; xây dựng sàn giao dịch dữ liệu không phải là kho dữ liệu để mua bán thông tin mà phải là nền tảng để cung cấp tài nguyên, nâng cao giá trị gia tăng của dữ liệu; phát triển sàn dữ liệu với “thể chế tiên phong, hạ tầng là nền tảng, công nghệ là đột phá, nhân lực là then chốt, hiệu quả là động lực”.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu xây dựng và thực thi chính sách phát triển sàn giao dịch dữ liệu mang tính đột phá, đẩy mạnh thực hiện có kiểm soát; đảm bảo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của các chủ thể tham gia; tạo mọi điều kiện thuận lợi để các chủ thể tham gia với thủ tục hành chính quy định kinh doanh thông thoáng, không để xảy ra tình trạng "trên rải thảm dưới rải đinh"; đảm bảo cân bằng giữa nhà nước, doanh nghiệp, người dân, lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; đảm bảo quyền tài sản, tự do sáng tạo trong kinh doanh của các chủ thể; có cơ chế giám sát, quản lý rủi ro an ninh, an toàn dữ liệu, tuyệt đối tuân thủ pháp luật về dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân; xây dựng các chính sách ưu đãi đột phá doanh thu phù hợp với điều kiện Việt Nam phát triển sàn giao dịch dữ liệu thành công.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, thông thoáng, công khai, minh bạch, bảo đảm vận hành sàn giao dịch dữ liệu hiệu quả.

Trong đó, nghiên cứu cơ chế, chính sách đặc thù về hợp tác công- tư trong phát triển sàn giao dịch dữ liệu; nghiên cứu, xây dựng quy định, hướng dẫn về định giá dữ liệu, xây dựng cơ chế giám sát, định giá dữ liệu trên sàn giao dịch và cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến dữ liệu. Trước mắt, Bộ Công an phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu và triển khai vận hành thử nghiệm sàn dữ liệu.

Nêu yêu cầu phát triển hạ tầng đảm bảo cho hoạt động của sàn dữ liệu, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của các đơn vị sự nghiệp công lập, các tổ chức doanh khởi nghiệp, hỗ trợ hình thành doanh nghiệp công nghệ chiến lược quy mô lớn về dữ liệu.

Bộ Công Thương xây dựng phương án bảo đảm cung ứng đầy đủ nguồn năng lượng. Bộ Công an xây dựng khung tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất cho các tổ chức, doanh nghiệp để đảm bảo an ninh dữ liệu; nghiên cứu quy mô hạ tầng lưu trữ của Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1; đẩy mạnh, ưu tiên triển khai các công nghệ chiến lược, hiện đại. Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng kế hoạch đào tạo nhân lực vấn đề chất lượng cao về dữ liệu.

Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công an xây dựng Đề án ươm tạo, hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp, triển khai các chương trình nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, dịch vụ dữ liệu, giải pháp phát triển cơ sở dữ liệu về kinh tế dữ liệu; xây dựng phương án thu hút chuyên gia trong nước và ngoài nước phát triển nguồn nhân lực dữ liệu.

Bộ Tài chính bố trí đủ nguồn ngân sách trong xây dựng, triển khai nâng cấp quy mô trung tâm dữ liệu quốc gia. Hiệp hội dữ liệu quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp trong nước tích cực tham gia sàn giao dịch dữ liệu quốc gia; tăng cường hợp tác, đồng hành với các bộ, ngành, địa phương cho phát triển thị trường dữ liệu; phát huy vai trò cầu nối liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp, mạng lưới và thị trường dữ liệu quốc tế.

Nhấn mạnh, việc xây dựng sàn giao dịch dữ liệu là việc mới và khó, nhưng không thể không làm, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của người dân, doanh nghiệp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp chỉ bàn làm, không bàn lùi; trên tinh thần “không nóng vội, không cầu toàn, không bỏ lỡ cơ hội”, xây dựng sàn giao dịch dữ liệu đảm bảo “tư duy đột phá, hành động quyết liệt, kết quả thực chất, nhân dân hưởng lợi”.

Phạm Tiếp (TTXVN)