Thủ tướng Takaichi điện đàm với Tổng thống Trump

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi hôm 25/11 (giờ địa phương) cho biết bà đã có cuộc điện đàm đầu tiên với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Đây là cuộc trao đổi đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi phát biểu của bà Takaichi tại Quốc hội về khả năng Nhật can thiệp quân sự nếu xảy ra khủng hoảng tại Đài Loan khiến Bắc Kinh phẫn nộ và làm bùng lên tranh cãi ngoại giao kéo dài.

Theo Japan Times, cuộc gọi là do phía ông Trump chủ động, diễn ra chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Mỹ có cuộc hội đàm qua điện thoại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong đó chủ đề trọng tâm là vấn đề Đài Loan.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi phát biểu với báo giới về cuộc điện đàm với ông Trump ngày 25/11. Ảnh: Reuters.

Phát biểu trước báo giới, bà Takaichi cho biết ông Trump đã “giải thích tình hình quan hệ Mỹ - Trung hiện nay”, bao gồm nội dung cuộc trao đổi với ông Tập, song bà không tiết lộ chi tiết.

“Chúng tôi đã tái khẳng định việc phối hợp chặt chẽ giữa Nhật Bản và Mỹ. Tổng thống Trump nói rằng ông và tôi là những người bạn thân thiết và tôi có thể gọi cho ông bất cứ lúc nào”, bà nói.

Cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Tập được xem là một phần trong nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ của Trung Quốc nhằm tập hợp sự ủng hộ quốc tế để đáp trả phát biểu gây tranh cãi của bà Takaichi hôm 7/11.

“Trung Quốc và Mỹ từng cùng nhau chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít và chủ nghĩa quân phiệt. Trong bối cảnh hiện nay, việc chúng ta cùng bảo vệ thành quả của Thế chiến II càng quan trọng”, ông Tập nói, theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Ông Tập cũng nhấn mạnh: “Đài Loan trở về với Trung Quốc là một phần không thể tách rời của trật tự quốc tế hậu chiến”.

Thông cáo phía Trung Quốc dẫn lời ông Trump cho biết: “Mỹ hiểu tầm quan trọng của vấn đề Đài Loan đối với Trung Quốc”.

Cuộc điện đàm diễn ra sau hơn hai tuần căng thẳng Trung - Nhật kể từ khi bà Takaichi phát biểu rằng Tokyo có thể triển khai Lực lượng Phòng vệ (SDF) trong một số “kịch bản xấu nhất” nếu khủng hoảng tại Đài Loan đe dọa sự sống còn của Nhật.

Bà Takaichi khẳng định sẽ không đáp ứng yêu cầu từ phía Bắc Kinh đòi bà rút lại phát biểu. Nữ thủ tướng nhấn mạnh phát biểu của bà chỉ là câu trả lời cho một câu hỏi giả định và không thể được hiểu là thay đổi chính sách của chính phủ.

Dẫu vậy, lời giải thích này không làm giảm căng thẳng. Bắc Kinh tiếp tục phản ứng dữ dội và tranh chấp ngoại giao chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Hôm 24/11, Trung Quốc tiếp tục gia tăng sức ép khi chỉ trích quyết định của Tokyo triển khai hệ thống tên lửa tới căn cứ SDF trên đảo Yonaguni thuộc tỉnh Okinawa - điểm đất liền gần Đài Loan nhất, chỉ cách 110 km.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi cho biết đã đặt các tên lửa tại đảo Yonaguni vào ngày 23/11. Ảnh: JIJI.

“Việc Nhật triển khai vũ khí tấn công tại quần đảo Tây Nam, gần khu vực Đài Loan của Trung Quốc, là một động thái có chủ ý nhằm thổi bùng căng thẳng khu vực và kích động đối đầu quân sự”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói.

“Xét trong bối cảnh Thủ tướng Takaichi đưa ra những phát biểu sai lệch về Đài Loan, động thái này đặc biệt nguy hiểm và nên khiến các nước láng giềng cũng như cộng đồng quốc tế cảnh giác”, bà nói thêm.

Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi cho biết các tên lửa được triển khai có tầm bắn khoảng 50 km và được nhiều chuyên gia xếp vào nhóm vũ khí phòng thủ sẽ giúp “giảm nguy cơ Nhật Bản bị tấn công quân sự”.

“Quan điểm cho rằng động thái này làm gia tăng căng thẳng trong khu vực là không chính xác”, ông Koizumi phát biểu hôm 23/11 khi kết thúc chuyến thị sát ba đảo tiền tiêu ở phía tây nam Nhật Bản.

Phương Linh