Thủ tướng vừa ký công điện về điều hành lúa gạo trước diễn biến mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước.

Trong những năm gần đây, sản xuất và xuất khẩu lúa gạo luôn duy trì phát triển ổn định và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2025, thương mại lúa gạo toàn cầu diễn biến phức tạp, nguồn cung thế giới trở nên dư thừa.

Nhu cầu nhập khẩu của các nước trên thế giới giảm, chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn, các thị trường nhập khẩu lớn đang thận trọng trong dự trữ và thu mua gạo. Việc này khiến xuất khẩu gạo của Việt Nam trong hai tháng đầu năm có xu hướng suy giảm do giá xuất khẩu liên tục giảm.

Trong nước, hiện nay các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long đang thu hoạch rộ lúa vụ Đông Xuân nên có hiện tượng giá thu mua lúa giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2024.

Điều chỉnh kịp thời

Trước thực tiễn đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ NN&MT chỉ đạo các địa phương đảm bảo sản lượng và diện tích theo kế hoạch đã đặt ra; theo dõi sát sao lịch thời vụ và tình hình hạn mặn nhằm hạn chế ảnh hưởng đến sản xuất lúa.

Triển khai có hiệu quả Đề án "Phát triển bền vững một triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030", đặc biệt đẩy mạnh nhân rộng quy trình sản xuất lúa giảm phát thải để giảm chi phí sản xuất và tăng giá bán cho nông dân.

Theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới, nhất là sự điều chỉnh chính sách tại các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan; nắm bắt nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường còn nhiều dư địa như Mỹ, Nhật, Châu Phi, cập nhật thông tin tới các địa phương, doanh nghiệp để điều chỉnh kịp thời.

Về dài hạn, cần tập trung nghiên cứu các giống lúa có chất lượng và giá trị cao, các giống lúa đặc sản; phát triển các giống lúa có khả năng chịu hạn, chịu mặn, kháng sâu bệnh. Tăng chế biến, khả năng lưu chứa, dự trữ, bảo quản hiện đại, phát triển thương hiệu gạo bền vững và thân thiện môi trường.

Xuất khẩu gạo gặp khó, Thủ tướng chỉ đạo có phương án mua dự trữ để chủ động ứng phó. Ảnh: X.Đ

Thủ tướng cũng giao Bộ trưởng Bộ Công Thương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện "Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030" và các nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu gạo.

Thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra việc thực hiện việc thu mua, xuất nhập khẩu lúa gạo. Tăng cường xúc tiến thương mại, thúc đẩy xuất khẩu tại các thị trường lớn, thị trường tiềm năng, còn nhiều dư địa; hướng dẫn cho các doanh nghiệp thời điểm tập trung xuất khẩu có lợi về giá.

Thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo trong nước, xúc tiến thương mại cấp quốc gia đa dạng hóa các sản phẩm. Bổ sung tiêu chí và điều kiện với doanh nghiệp theo hướng ưu tiên, ưu đãi, khắc phục tình trạng thương lái thu mua ép giá nông dân.

Tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay

Đồng thời, Thủ tướng giao Thống đốc NHNN tính toán mở rộng hạn ngạch, thời hạn cho vay đối với các doanh nghiệp để mua gạo tạm trữ trong giai đoạn thị trường có biến động và giá mua thấp

Chỉ đạo các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, đáp ứng đủ nhu cầu tín dụng phục vụ thu mua và xuất khẩu lúa gạo.

Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tài chính tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm, tạo cơ chế thông quan nhanh gọn. Tăng cường công tác kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu gạo.

Ngoài ra, Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Ngoại giao tăng cường nắm bắt, phổ biến thông tin thị trường, chính sách ngoại giao kinh tế.

Nghiên cứu chính sách của các nước đối với thực phẩm, nông sản nhằm tăng cường và tạo điều kiện cho xuất khẩu lúa gạo.

Chủ tịch UBND tỉnh thành thực hiện hiệu quả đề án "Phát triển bền vững 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh"; sản xuất lúa gạo đảm bảo kế hoạch; theo dõi thị trường để có giải pháp xử lý kịp thời. Tuyên truyền người dân tiếp tục sản xuất, ổn định sản lượng.

Đẩy mạnh công tác quản lý thị trường; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình mua bán, tránh tình trạng lợi dụng tình hình để ép giá, trục lợi; cạnh tranh không lành mạnh. Sản xuất theo đặt hàng và nhu cầu thị trường, điều chỉnh cơ cấu mùa vụ, hỗ trợ doanh nghiệp.

Các hiệp hội và doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm thị trường, tăng chuỗi liên kết để khắc phục tình trạng ép giá; tích cực mua tạm trữ lúa, khả năng dự trữ, cung cấp thông tin thị trường, phát triển hệ thống logistics nông sản gắn với vùng nguyên liệu.

MINH TRÚC