Thừa cân khiến cơn đau thoái hóa khớp tăng nặng hơn

Thoái hóa khớp cũng như các biểu hiện lão hóa theo tuổi của chúng ta như tóc bạc hay da đồi mồi. Ban đầu các sụn khớp sẽ bị hủy hoại sau đó phần khớp bị bong ra thành từng mảng và khiến các vết loét ở thành sụn đến tận đáy làm trơ xương ra. Theo thời gian tất cả các cấu trúc khác của khớp như xương, dây chằng, gân, cơ bao hoạt dịch khớp cũng sẽ bị tổn thương.

Những người dễ bị thoái hóa khớp

Bên cạnh lý do tuổi tác, lão hóa thì có một số đối tượng dưới đây dễ có nguy cơ mắc thoái hóa khớp:

- Người béo phì, thừa cân: Khi cơ thể thừa cân, trọng tải lên các khớp chịu tải như thắt lưng, đốt sống cổ, khớp gối… sẽ tăng lên và khiến các khớp hư hỏng sớm. Những nghiên cứu đã chứng minh rằng: Nam giới béo phì làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp cao hơn 5 lần so với nam giới bình thường. Còn ở phụ nữ béo phì nguy cơ mắc thoái hóa khớp sẽ cao hơn 4 lần so với phụ nữ bình thường.

- Trong gia đình có người mắc các bệnh lý về xương khớp.

- Người có tiền sử bị chấn thương khớp hoặc mắc các bệnh khớp, có dị dạng khớp. Nếu cơ thể đã xảy ra chấn thương khiến một thành phần của khớp bị tổn thương, theo thời gian sẽ kéo theo toàn bộ khớp bị hủy hoại.

Khi cơ thể có lượng mỡ thừa càng lớn, tốc độ thoái hóa khớp sẽ càng nhanh và biểu hiện của bệnh sẽ tăng lên.

- Những người lao động chân tay nặng nhọc, người chơi thể thao cường độ cao, người chơi các môn thể thao đối kháng như bóng đá, võ…

Hạn chế thoái hóa khớp và cơn đau do thoái hóa khớp

Dựa vào những nguyên nhân thoái hóa khớp, ngoại trừ nguyên nhân tuổi tác, người bệnh cần lưu ý:

- Duy trì cân nặng hợp lý. Nếu có thừa cân, béo phì thì cần phải giảm cân để phòng ngừa thoái hóa khớp hoặc giảm các cơn đau do thoái hóa khớp. Khi trọng lượng cơ thể càng lớn đồng nghĩa với việc áp lực đè lên các khớp cũng tăng nhất là khớp vùng háng, lưng, gối và bàn chân.

- Tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức mạnh cho cơ bắp và xương khớp. Bởi khi cơ bắp chắc khỏe sẽ giúp giảm bớt áp lực lên xương khớp lúc vận động. Tuy nhiên cần lưu ý không nên lựa chọn các môn thể thao quá nặng hoặc tập gắng sức vì có thể dẫn đến chấn thương hoặc gây ảnh hưởng đến các lớp sụn mới. Nên lựa chọn những môn thể thao vừa phải với thể trạng.

- Không mang vác vật nặng, nếu mang vác cần sử dụng đồ bảo hộ.

- Ngồi đúng tư thế.

- Có chế độ ăn khoa học, hợp lý. Với người bị thoái hóa khớp cần bổ sung những dưỡng chất cần thiết cho xương khớp và giảm bớt những thực phẩm giàu purin, fructozo, các đồ ăn làm tăng mỡ máu. Bổ sung nhiều thực phẩm có chứa vitamin C, rau củ quá trái cây tươi…

Người thừa cân, béo phì cần giảm cân để hạn chế nguy cơ mắc thoái hóa khớp.

Thoái hóa khớp có biểu hiện gì?

Bệnh thoái hóa khớp thông thường có 3 dấu hiệu điển hình hay gặp nhất là:

- Đau cứng khớp: Cơn đau do thoái hóa khớp có tính chất cơ học, đau khi vận động và giảm đi khi nghỉ ngơi. Có hơn 80% người bệnh thoái hóa khớp xuất hiện các cơn đau kéo dài trên 3 tháng/năm. Với những người bệnh thoái hóa khớp giai đoạn sớm thường bị cứng khớp vào buổi sáng. Lúc thức dậy có cảm giác khó vận động ở những vị trí bị thoái hóa như chân, tay. Nếu được xoa bóp hoặc vận động sau khoảng 15-30 phút người bệnh sẽ hoạt động bình thường.

- Có tiếng kêu khi di chuyển ở các vị trí thoái hóa khớp. Tiếng kêu có thể lạo xạo hoặc lục khục khi người bệnh đứng lên, ngồi xuống hoặc làm bất kỳ hoạt động nào.

- Sưng tại vị trí thoái hóa khớp. Tình trạng này thường gặp ở giai đoạn muộn khi có phản ứng viêm. Bởi khi các mảnh sụn bong ra rơi vào trong khoang khớp sẽ làm chấn thương các màng hoạt dịch khớp khiến khớp bị sưng và tràn dịch màng khớp.

Ngoài ra, ở giai đoạn muộn người bệnh có thể bị biến dạng khớp vùng khớp thoái hóa do teo cơ hoặc trật khớp, khớp lỏng lẻo.

PGS.TS.BS Nguyễn Vĩnh Ngọc