Thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa ASEAN với các đối tác

Trong vai trò nước điều phối quan hệ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã cùng Bộ trưởng Ngoại giao và Phát triển Quốc tế Vương quốc Anh David Lammy đồng chủ trì Hội nghị ASEAN - Anh. Anh mong muốn tăng cường hợp tác với ASEAN

Anh tái khẳng định cam kết mạnh mẽ với ASEAN, ủng hộ ASEAN giữ vai trò trung tâm trong duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực; mong muốn tăng cường hợp tác với ASEAN vì mục tiêu phát triển năng động, sáng tạo và bền vững; ứng phó hiệu quả với các biến động trong bối cảnh tái định hình cân bằng chiến lược toàn cầu.

Phát biểu thay mặt ASEAN, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh quan hệ Đối tác Đối thoại ASEAN - Anh đã có nhiều phát triển ấn tượng trong thời gian ngắn sau khi thiết lập năm 2021. ASEAN đánh giá cao sự tham gia tích cực của Anh trên cả ba trụ cột chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội. 94,48% dòng hành động thuộc Kế hoạch hành động giai đoạn 2022 - 2026 đã được triển khai.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu tại Hội nghị ASEAN - Anh.

ASEAN hoan nghênh Anh trở thành quan sát viên chính thức của Nhóm Chuyên gia Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN Mở rộng (ADMM+) về Quân y và An ninh hàng hải, ghi nhận sự đóng góp tích cực của Anh trong thúc đẩy Chương trình nghị sự Phụ nữ, Hòa bình và An ninh, cũng như hỗ trợ của Anh trong các lĩnh vực an ninh mạng, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, lừa đảo trực tuyến, mua bán người và các loại tội phạm liên quan đến ma túy.

Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác trong đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, thúc đẩy kinh tế số bao trùm. ASEAN đánh giá cao các chương trình hỗ trợ của Anh như Chương trình Hội nhập Kinh tế và Đối tác Đổi mới số, cũng như sự kiện Tuần lễ Công nghệ Anh - Đông Nam Á, góp phần thiết thực hỗ trợ nỗ lực của ASEAN trong xây dựng Hiệp định Khung Kinh tế số. Đặc biệt là cam kết của Anh đóng góp 17 triệu bảng Anh dưới hình thức tài chính xanh ưu đãi cho Quỹ Tài chính Xanh ASEAN và cam kết lên tới 40 triệu bảng Anh cho Quỹ Chuyển đổi Xanh ASEAN - Anh.

Quan hệ Đối tác Đối thoại ASEAN - Anh có nhiều bước phát triển ấn tượng.

Trong lĩnh vực văn hóa - xã hội, ASEAN hoan nghênh Chương trình Học bổng ASEAN - Anh dành cho phụ nữ trong lĩnh vực STEM và Chương trình Học bổng ASEAN Chevening mới được khởi động cũng như tiếp tục Chương trình ASEAN - Anh hỗ trợ thúc đẩy giáo dục cho trẻ em gái, góp phần mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục. ASEAN cũng hoan nghênh nỗ lực của Anh trong việc tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác tiềm năng với Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo và quản lý thiên tai, đánh giá cao hỗ trợ nhân đạo của Anh dành cho Myanmar sau trận động đất ngày 28/3/2025, với khoản hỗ trợ ban đầu trị giá 10 triệu bảng Anh và tổng hỗ trợ dự kiến lên tới 25 triệu bảng Anh.

ASEAN và EU là đối tác tin cậy, chia sẻ lợi ích và trách nhiệm chung

Tại Hội nghị ASEAN - EU, Đại diện cấp cao EU về Chính sách An ninh và Đối ngoại, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Kaja Kallas nhấn mạnh, ASEAN và EU là đối tác tin cậy của nhau, chia sẻ giá trị, lợi ích và trách nhiệm chung trong củng cố trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, chủ nghĩa đa phương và luật pháp quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và kinh tế hiện nay. ASEAN và EU cần tiếp tục thúc đẩy tiến trình hội nhập khu vực, tăng cường sự gắn kết giữa hai khu vực, hướng tới dấu mốc kỷ niệm 50 năm quan hệ hai bên vào năm 2027.

Hai bên ghi nhận việc triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN - EU giai đoạn 2023 - 2027 với hơn 60% dòng hành động được triển khai. EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba và là nhà đầu tư lớn thứ hai của ASEAN, với kim ngạch thương mại đạt gần 293 tỷ USD và dòng vốn FDI đạt 20 tỷ USD năm 2024. Các nước đánh giá cao việc triển khai hiệu quả Chương trình Hợp tác Thương mại và Đầu tư, Hiệp định Vận tải hàng không toàn diện ASEAN-EU cũng như hỗ trợ của EU trong các lĩnh vực chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, tăng trưởng bao trùm và bền vững. Hội nghị cũng khẳng định thúc đẩy xây dựng FTA khu vực ASEAN - EU trong dài hạn.

Các Bộ trưởng nhất trí tăng cường phối hợp trong các lĩnh vực ứng phó biến đổi khí hậu, giáo dục, bình đẳng giới và quản lý thảm họa, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm mạng. ASEAN đánh giá cao Chương trình Hành động vì Khí hậu ASEAN - EU - Đức với mức đóng góp 6 triệu Euro nhằm tăng cường năng lực dẫn dắt của ASEAN trong hợp tác khu vực về khí hậu, năng lượng tái tạo và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. ASEAN cũng hoan nghênh cam kết của EU dành 10 tỷ Euro cho các dự án kết nối thông qua Sáng kiến Cửa ngõ Toàn cầu nhằm thúc đẩy đầu tư hạ tầng ở khu vực.

Vai trò của EAS trong củng cố chủ nghĩa đa phương

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EAS lần thứ 15, các nước khẳng định vai trò của EAS trong củng cố chủ nghĩa đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, nhấn mạnh sự cần thiết thúc đẩy môi trường thuận lợi cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển, duy trì văn hóa đối thoại và hợp tác thay vì đối đầu, củng cố lòng tin và tôn trọng luật pháp quốc tế. Các nước cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, nhất trí tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của EAS trong bối cảnh cấu trúc khu vực và toàn cầu đang chuyển động nhanh chóng, đặc biệt vào thời điểm kỷ niệm dấu mốc 20 năm thành lập EAS.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy hợp tác kinh tế với các đối tác.

Hội nghị ghi nhận tiến triển trong triển khai Kế hoạch Hành động EAS giai đoạn 2024 - 2028, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên về hòa bình - an ninh, phát triển bền vững, năng lượng, kinh tế số, kết nối và an ninh mạng, nhất trí triển khai hợp tác EAS trong thời gian tới cần phù hợp với các định hướng chiến lược ASEAN 2045. Các Bộ trưởng cũng dành thời gian trao đổi sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có những diễn biến tác động đến môi trường hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực.

Cụ thể, các Bộ trưởng nhất trí đẩy mạnh hợp tác ứng phó tội phạm xuyên quốc gia, bảo đảm an ninh mạng và phòng chống tội phạm mạng. Hội nghị đã trao đổi về tăng cường hợp tác thương mại, củng cố hệ thống thương mại đa phương công bằng và dựa trên luật lệ, nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh và kết nối chuỗi cung ứng trong nâng cao tự cường và phát triển kinh tế khu vực. Các nước hoan nghênh nỗ lực của ASEAN trong đàm phán Hiệp định Khung Kinh tế số ASEAN (DEFA) và thúc đẩy Mạng lưới điện ASEAN. Các nước cũng nhấn mạnh cần tăng cường hợp tác về an ninh lương thực, du lịch bền vững, đào tạo nguồn nhân lực, y tế, sức khỏe tâm thần cũng như thúc đẩy vai trò và đóng góp của phụ nữ, thanh niên và các nhóm dễ bị tổn thương trong tiến trình phát triển.

Tham dự các hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã cùng các nước ASEAN và đối tác nhìn lại và đề xuất định hướng hợp tác trong bối cảnh khu vực và thế giới đang trải qua nhiều biến động và thách thức.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy hợp tác kinh tế với các đối tác, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tăng trưởng bao trùm và bền vững, củng cố chuỗi cung ứng, phát triển hạ tầng xanh và tăng cường năng lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh hiện nay là thời điểm thích hợp để xem xét lại đề xuất về Hiệp định Thương mại Tự do toàn diện ASEAN-EU trên cơ sở tận dụng các hiệp định song phương hiện có, đề nghị các nước thành viên EU còn lại sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA); đồng thời, hoan nghênh các các sáng kiến hỗ trợ hạ tầng cho năng lượng tái tạo, lưới điện thông minh, tài chính sáng tạo, xây dựng năng lực số, an ninh mạng, quản trị dữ liệu và trí tuệ nhân tạo.

Tại các hội nghị, Việt Nam đã chia sẻ quan điểm về nhiều vấn đề quốc tế, khu vực như Biển Đông, Myanmar, Bán đảo Triều Tiên, đề nghị các Đối tác tiếp tục ủng hộ lập trường nguyên tắc và nỗ lực của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, cùng phấn đấu xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Thùy Dương