Thúc đẩy hợp tác Việt Nam - Nhật Bản trong lĩnh vực y tế

Đây là những nội dung chủ đạo được thảo luận tại tọa đàm "Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản: Động lực mới, Tầm cao mới" diễn ra ngày 15/10 do Báo Đầu tư tổ chức nhân dịp kỷ niệm 52 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản (1973 - 2025).

Trong khuôn khổ tọa đàm, các diễn giả đã trao đổi về ba động lực trọng tâm cho phát triển bền vững gồm y tế, đầu tư và đổi mới sáng tạo.

Chương trình quy tụ các diễn giả cấp cao, gồm Ngài Ito Naoki, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam; TS Đặng Quang Tấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Y tế; ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính và ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam.

Mở rộng trụ cột chiến lược, thúc đẩy hợp tác y tế Việt Nam - Nhật Bản

Phát biểu tại sự kiện, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam, Ngài Ito Naoki cho biết, trong giai đoạn phát triển mới của quan hệ Việt Nam – Nhật Bản, hai quốc gia đang mở rộng hợp tác sang nhiều lĩnh vực chiến lược, bao gồm đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghiệp bán dẫn.

Chính phủ hai nước đã thống nhất xem đây là những trụ cột mới trong quan hệ Việt Nam - Nhật Bản nhằm thúc đẩy phát triển bền vững.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki nhấn mạnh vai trò then chốt của khu vực tư nhân, nâng cao nguồn nhân lực và các dự án chiến lược trong việc thúc đẩy giai đoạn hợp tác mới giữa Việt Nam và Nhật Bản.

Dưới góc độ kinh tế và đầu tư, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính, ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết, Nhật Bản hiện là nhà tài trợ ODA lớn nhất, nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba, đồng thời là đối tác thương mại và du lịch lớn thứ tư của Việt Nam. Tính đến nay, Nhật Bản có hơn 5.600 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký vượt 78 tỷ USD.

"Lợi thế của đầu tư Nhật Bản rất tương đồng với ưu tiên của Chính phủ Việt Nam hướng tới phát triển kinh tế bền vững, với nhiều lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao, chuyển đổi số, khoa học – công nghệ, sản xuất chế tạo và y tế"- ông Nguyễn Anh Tuấn nhận định.

Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính Nguyễn Anh Tuấn phát biểu.

Trong đó, y tế tiếp tục được xem là một trong các lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác song phương, với những bước tiến cụ thể và mang tính thời sự.

Theo Đại sứ Ito Naoki, hai nước đang thúc đẩy nhiều chương trình hợp tác trong lĩnh vực y tế dự phòng, số hóa y tế và chăm sóc người cao tuổi, hướng tới một hệ thống y tế hiệu quả và bền vững hơn. Nhật Bản hiện hỗ trợ Việt Nam trong việc nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở, thu hẹp chênh lệch tiếp cận dịch vụ giữa các vùng miền, và tăng cường năng lực phòng chống bệnh không lây nhiễm và bệnh truyền nhiễm.

Dưới góc độ hợp tác y tế, TS Đặng Quang Tấn chia sẻ: Nhật Bản là một trong những đối tác hợp tác quan trọng trong ngành y tế Việt Nam. Hợp tác song phương đã trở thành một mối quan hệ chiến lược, lâu dài.

Nền tảng này được củng cố bởi Biên bản hợp tác trong lĩnh vực y tế năm 2019 giữa Bộ Y tế Việt Nam và Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản. Trên cơ sở đó, nhiều dự án đã được triển khai trên ba trụ cột: hạ tầng hiện đại, trang thiết bị tiên tiến và phát triển năng lực.

Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như Dự án "Tăng cường Hệ thống phát triển năng lực cho nhân viên y tế thông qua khám, chữa bệnh từ xa" do Bộ Y tế - Cục Quản lý khám chữa bệnh phối hợp thực hiện với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), với tổng vốn đầu tư khoảng 3 triệu USD.

Bên cạnh đó là dự án "Đẩy mạnh công tác phòng chống viêm gan virus tại Việt Nam", hợp tác giữa Cục Phòng bệnh và JICA, đang góp phần kiểm soát hiệu quả virus viêm gan, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân Việt Nam.

TS Đặng Quang Tấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Y tế phát biểu.

TS Đặng Quang Tấn cho biết thêm: Trong lĩnh vực y tế, Việt Nam đang định hướng phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo đảm tính bền vững và hội nhập quốc tế.

Việt Nam hoan nghênh các doanh nghiệp Nhật Bản chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và mô hình quản lý tiên tiến để thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn trong nhiều lĩnh vực như dược phẩm, trang thiết bị y tế, an toàn thực phẩm và y học cổ truyền, quản lý bệnh viện...

Vai trò của mô hình hợp tác công - tư trong xây dựng hệ thống y tế bền vững

Tại tọa đàm, các diễn giả nhấn mạnh vai trò quan trọng của mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong xây dựng hệ thống y tế bền vững.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki đánh giá, khu vực tư nhân Nhật Bản đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong quá trình này. Thông qua các hoạt động hợp tác của các công ty Nhật Bản trong lĩnh vực y tế, ông tin rằng chất lượng chăm sóc sức khỏe và năng lực của ngành y tế Việt Nam sẽ tiếp tục được nâng cao.

Ngài Đại sứ dẫn chứng, Takeda là một trong ví dụ điển hình cho vai trò của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam trong lĩnh vực y tế, khi công ty đã phát triển vắc xin phòng sốt xuất huyết và mang đến Việt Nam vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên được cấp phép lưu hành.

Với triết lý "đặt người bệnh là ưu tiên hàng đầu", ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam cho hay, Takeda tập trung vào giải pháp cho các thách thức y tế trong các lĩnh vực bệnh hiếm, ung thư, khoa học thần kinh, liệu pháp huyết tương và vắc xin.

Trong giai đoạn từ năm 2021 đến 2024, Takeda đã phối hợp cùng Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe và Y tế Toàn cầu (NCGM) thuộc Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản và Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TP HCM (HSAACI) triển khai sáng kiến tăng cường năng lực chẩn đoán và điều trị bệnh phù mạch di truyền (HAE) – một loại bệnh hiếm.

Đến nay, sáng kiến này đã hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn trong chẩn đoán và điều trị bệnh HAE tại Việt Nam, thông qua các chương trình trao đổi chuyên gia giữa Việt Nam và Nhật Bản, cùng với hơn 70 hội thảo, tọa đàm và khóa đào tạo liên tục.

Theo đó, hơn 7.500 nhân viên y tế đã được đào tạo, hơn 100 trường hợp được tầm soát và 35 người bệnh HAE được chẩn đoán kịp thời. Các trung tâm điều trị chuyên biệt cũng đã được thành lập tại Hà Nội và TP HCM, mở rộng cơ hội tiếp cận chăm sóc cho người bệnh.

Ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Takeda Việt Nam phát biểu.

Với Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân đặt trọng tâm vào y tế dự phòng và củng cố hệ thống y tế, ông Benjamin Ping cho rằng đây là cơ hội chiến lược để các tập đoàn dược phẩm nước ngoài tham gia vào nỗ lực giảm gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam.

Trong lĩnh vực phòng chống sốt xuất huyết, Takeda cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ y tế; tăng cường truyền thông cộng đồng; và nỗ lực tăng khả năng tiếp cận vắc xin một cách bền vững cho người dân, hướng đến không còn ca tử vong do sốt xuất huyết vào năm 2030 theo mục tiêu toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ đó nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Năm 2024, vắc xin ngừa sốt xuất huyết do Takeda sản xuất được Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Đây là vắc xin ngừa sốt xuất huyết đầu tiên được lưu hành tại Việt Nam. Đến nay, vắc xin này đã được phê duyệt tại 41 quốc gia với hơn 20 triệu liều được phân phối trên toàn cầu.

Thái Bình/ Ảnh: VIR