Thúc đẩy sự minh bạch của công ty đại chúng bằng khuyến khích và chế tài

Năm 2019, UBCK đã xử phạt 93 công ty đại chúng vi phạm nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin với tổng số tiền phạt 12,6 tỷ đồng.

Theo đánh giá của UBCK, chất lượng hoạt động công bố thông tin của các công ty đại chúng, doanh nghiệp niêm yết hiện nay như thế nào?

Nhằm nâng cao tính công khai, minh bạch đối với thông tin trên thị trường chứng khoán, UBCK và các Sở giao dịch chứng khoán thường xuyên giám sát, nhắc nhở, xử lý các trường hợp công ty đại chúng vi phạm quy định về công bố thông tin.

UBCK đã thực hiện đôn đốc, nhắc nhở và xử phạt vi phạm hành chính đối với các công ty đại chúng chưa thực hiện niêm yết/đăng ký giao dịch theo quy định.

Đối với công ty đại chúng là doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, UBCK đã tổ chức các buổi hội thảo tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán, trong đó có nghĩa vụ niêm yết/đăng ký giao dịch; thành lập các tổ công tác, phối hợp với các đơn vị liên quan thành lập các đoàn kiểm tra trực tiếp, tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp cố tình không chấp hành, trì hoãn việc đưa doanh nghiệp lên sàn.

Từ những nỗ lực đó, số lượng công ty đại chúng và doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán tăng lên đáng kể trong thời gian qua, góp phần công khai, minh bạch thông tin của các doanh nghiệp này.

UBCK cũng thực hiện nâng cấp hệ thống công bố thông tin điện tử (IDS PLUS) để đảm bảo việc công bố thông tin của công ty đại chúng được nhanh chóng, kịp thời và thuận tiện.

Thông qua các hoạt động trên, tình hình công khai, minh bạch thông tin trên thị trường chứng khoán của công ty đại chúng đã được cải thiện.

Hàng năm, các Sở giao dịch chứng khoán phối hợp với các đơn vị liên quan đã thực hiện báo cáo đánh giá quản trị công ty các doanh nghiệp niêm yết và doanh nghiệp đại chúng quy mô lớn đăng ký giao dịch trên UPCoM.

Theo các báo cáo này, trong những năm gần đây, công ty niêm yết và doanh nghiệp đại chúng quy mô lớn đăng ký giao dịch trên UPCoM có các tiến bộ nhất định trong công bố thông tin.

Cụ thể, theo báo cáo đánh giá quản trị công ty các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam năm 2019, điểm công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết đã được cải thiện từ mức đáp ứng 64,5% các tiêu chí về công bố thông tin trong năm 2018 tăng lên mức 69,4% trong năm 2019.

Báo cáo đánh giá chất lượng công bố thông tin và minh bạch của công ty đại chúng quy mô lớn trên UPCoM năm 2019 cho thấy, điểm công bố thông tin và minh bạch trung bình của các doanh nghiệp đạt 61,4% điểm, tăng 1,65 điểm so với năm 2018.

Như vậy, chất lượng minh bạch thông tin của công ty niêm yết và công ty đại chúng quy mô lớn đăng ký giao dịch trên UPCoM đã có sự cải thiện so với trước.

Tuy nhiên, đối với các công ty đại chúng chưa niêm yết/đăng ký giao dịch thì chất lượng công bố thông tin vẫn còn hạn chế.

Nguyên nhân một phần là do các công ty này có quy mô vốn nhỏ, không có người chuyên trách phụ trách công bố thông tin, nhiều công ty hoạt động khó khăn nên không có nguồn lực thực hiện công bố thông tin.

Thời gian tới, UBCK tiếp tục giám sát chặt chẽ tình hình thực hiện công bố thông tin của công ty đại chúng và xử phạt nghiêm các vi phạm để nâng cao chất lượng minh bạch thông tin của thị trường.

Đâu là những điểm yếu của doanh nghiệp đại chúng nói chung, công ty niêm yết/đăng ký giao dịch nói riêng trong việc chấp hành quy định về công khai thông tin?

Trong quá trình giám sát tình hình công bố thông tin của công ty đại chúng, UBCK nhận thấy có những điểm hạn chế về công bố thông tin như sau:

Một số công ty đại chúng không có cán bộ chuyên trách phụ trách công bố thông tin. Do đó, việc thực hiện nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin của công ty chưa được đầy đủ và đúng thời hạn.

Có lãnh đạo của công ty đại chúng chưa coi trọng và quan tâm đúng mức đến việc thực hiện nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin, khi UBCK và Sở giao dịch chứng khoán liên hệ nhắc nhở việc thực hiện nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin theo quy định thì không nhận được sự phối hợp tích cực của công ty.

Có công ty đại chúng chưa hiểu rõ, chưa nắm được đầy đủ các quy định về nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin.

Bởi vậy, việc báo cáo, công bố thông tin còn nhiều thiếu sót như công bố thiếu tài liệu, tài liệu công bố không đầy đủ thông tin theo quy định...

Các công ty thường không công bố chi tiết và rõ ràng các nội dung như các khoản thù lao, lợi ích khác và chi phí do công ty thanh toán cho từng thành viên hội đồng quản trị và ban kiểm soát; chưa cung cấp nội dung chi tiết và kịp thời các tài liệu họp đại hội đồng cổ đông như thông tin chi tiết về các ứng viên hội đồng quản trị, ban kiểm soát tối thiểu 10 ngày trước ngày tổ chức đại hội đồng cổ đông để cổ đông có đủ thông tin và thời gian xem xét biểu quyết.

Việc xử lý của UBCK đối với các hành vi vi phạm quy định về công bố thông tin như thế nào?

Thời gian qua, UBCK đã tăng cường giám sát, thanh kiểm tra và xử lý nghiêm minh các vi phạm về nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin của các thành viên thị trường, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong hoạt động của các tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, các tổ chức khác trên thị trường.

Căn cứ kết quả giám sát thường xuyên của Sở giao dịch chứng khoán, UBCK, kết quả thanh kiểm tra, giải quyết đơn thư, cũng như thông tin phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng, UBCK đã làm rõ và xử phạt hành chính đối với các doanh nghiệp vi phạm.

Năm 2018, UBCK đã xử phạt 53 công ty đại chúng, tổ chức niêm yết/đăng ký giao dịch vi phạm chế độ báo cáo, công bố thông tin với tổng số tiền phạt 5,3 tỷ đồng, buộc cải chính thông tin 3 trường hợp báo cáo/công bố thông tin không chính xác.

Năm 2019, UBCK đã xử phạt 93 công ty đại chúng, tổ chức niêm yết/đăng ký giao dịch vi phạm nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin với tổng số tiền phạt 12,6 tỷ đồng, buộc cải chính thông tin 3 trường hợp báo cáo/công bố thông tin không chính xác.

Ngoài ra, UBCK cung cấp kết quả giám sát, thông tin, tài liệu theo yêu cầu của cơ quan công an phục vụ điều tra các vụ việc có liên quan.

Qua xem xét giải trình và làm việc với các trường hợp vi phạm cho thấy, vi phạm về nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin có nguyên nhân khá đa dạng.

Về khách quan, có doanh nghiệp ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện công bố thông tin còn hạn chế, thời gian chuyển phát tài liệu kéo dài; một số doanh nghiệp có nhiều công ty con, chi nhánh nên gặp khó khăn trong việc xác nhận, đối chiếu số liệu để lập báo cáo tài chính đúng hạn.

Một số doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất - kinh doanh nên cắt giảm nhân sự, lao động, biến động về nhân sự ảnh hưởng tới hoạt động và việc công bố thông tin.

Về chủ quan, một số doanh nghiệp mới lên niêm yết/đăng ký giao dịch nên chưa hiểu rõ, chưa nắm được đầy đủ quy định pháp luật về chứng khoán.

Có doanh nghiệp, ban điều hành chưa quan tâm đúng mức đến đảm bảo điều kiện hoạt động công bố thông tin, không có đủ nhân sự hoặc chưa có sự phối hợp giữa các phòng, ban cung cấp thông tin kịp thời cho người công bố thông tin; thậm chí có trường hợp có thể do cố ý vi phạm.

Đâu là giải pháp sẽ được UBCK triển khai trong thời gian tới để tiếp tục cải thiện chất lượng công bố thông tin trên thị trường chứng khoán?

Bên cạnh việc xử phạt hành chính, UBCK phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn quy định pháp luật về chế độ báo cáo/công bố thông tin để các tổ chức, cá nhân liên quan nắm bắt, hiểu và áp dụng đúng pháp luật, đề nghị doanh nghiệp có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục tránh tái phạm.

Đối với trường hợp vi phạm nhiều lần, UBCK xử phạt với mức phạt tăng nặng để răn đe. Trường hợp vi phạm có tính chất nghiêm trọng, có dấu hiệu cố ý công bố thông tin sai lệch, UBCK phối hợp với cơ quan công an để xác minh, làm rõ, xử lý theo quy định pháp luật.

Hữu Hòe