Thúc đẩy xuất khẩu nông sản chủ lực sang thị trường Trung Quốc: Cần tìm hiểu kỹ thị trường, minh bạch hóa thông tin

Đến nay, Việt Nam đã có 13 sản phẩm nông sản được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Ảnh: Kim Phụng

Nếu không minh bạch rất có thể sẽ bị “tuýt còi”

Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) cho biết, Trung Quốc đưa ra 5 yêu cầu về vùng trồng xuất khẩu sang nước bạn. Đó là phải áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP); Bộ NN-PTNT sẽ giám sát đối tượng kiểm dịch thực vật mà Tổng cục Hải quan Trung Quốc quan tâm; phải không có các đối tượng kiểm dịch thực vật mà Tổng cục Hải quan Trung Quốc quan tâm; phải được theo dõi và giám sát sinh vật gây hại bởi cán bộ kỹ thuật; phải lưu trữ hồ sơ giám sát và phòng trừ sinh vật gây hại. Đối với các cơ sở đóng gói, cần phải thiết lập hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, phải được áp dụng các biện pháp kiểm soát sinh vật gây hại. Khu vực đóng gói phải vệ sinh sạch sẽ, vật liệu đóng gói phải đảm bảo vệ sinh, chưa qua sử dụng và tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật.

Trung Quốc cũng đưa ra cảnh báo phương pháp xử lý đối với các trường hợp vi phạm. Cụ thể, lô hàng không có Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật hợp lệ, lô hàng của các cơ sở chế biến chưa đăng ký sẽ bị trả lại hoặc tiêu hủy. Nếu phát hiện đất, đối tượng kiểm dịch thực vật, tàn dư thuốc bảo vệ thực vật, lô hàng cũng sẽ bị trả lại hoặc tiêu hủy...

Do yêu cầu của thị trường Trung Quốc ngày càng khắt khe, ông Lê Thanh Hòa, Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (Văn phòng SPS) Việt Nam cho rằng, các địa phương cần tăng cường phối hợp một cách chặt chẽ với Cục Bảo vệ thực vật để có thể minh bạch hóa từng thông tin cụ thể về mùa vụ. Ông Hòa lưu ý, nếu không thực hiện nghiêm chỉnh, hoàn toàn có thể xảy ra khả năng phía Trung Quốc “tuýt còi”, qua đó, ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam. Bên cạnh đó, ông Hòa cũng cho biết, các cơ quan của Bộ NN-PTNT cũng sẽ phối hợp để xây dựng các quy trình thực hành tốt cho từng loại hoa quả để đảm bảo việc xuất khẩu cũng như đảm bảo các yêu cầu mà nước bạn đưa ra.

Chia sẻ thêm những thông tin về xuất khẩu tổ yến Việt Nam chính ngạch sang Trung Quốc, ông Hòa cho biết, cần phải đăng ký cơ sở theo mã số. Những yêu cầu liên quan đến giám sát an toàn với cơ sở sơ chế cũng như những vùng nuôi phổ biến, những vấn đề liên quan đến giám sát dịch bệnh, các đơn vị cần có liên kết với Cục Thú y được hướng dẫn cũng như kiểm tra, đánh giá. Sau đó cần có báo cáo một cách minh bạch.

Doanh nghiệp Việt Nam nên “nhập gia tùy tục”

Với kinh nghiệm 15 năm xây dựng thương hiệu Việt Nam tại thị trường Trung Quốc, Tiến sĩ Trà My, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc cho biết, thị trường 1,4 tỷ dân không hề dễ tính.

Bà Trà My cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam hiểu quá ít về thị trường Trung Quốc. Việc cần làm trước tiên là phải bảo hộ thương hiệu khi đưa hàng Việt Nam vào thị trường này. Đồng thời, cần tìm những nhà nhập khẩu hoặc phân phối có thực lực về kinh tế, có kênh bán hàng tốt, có đội ngũ tâm huyết với việc phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam cũng nên thay đổi tư duy, không nên bán những gì mình có mà nên nghiên cứu nhiều hơn thị trường mình cần thâm nhập.

Sơ chế, đóng gói chuối xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: Bích Nguyên

Cũng theo bà My, doanh nghiệp Việt Nam nên “nhập gia tùy tục”. Trung Quốc là quốc gia có yêu cầu rất cao về mẫu mã, số lượng không cần nhiều, nhưng hộp quà phải đẹp. Chính vì vậy, Việt Nam cần tập trung chú trọng mẫu mã và đặc biệt để ý đến số lượng nên là 2, 6, 8. Những doanh nghiệp Việt Nam muốn làm ăn lâu dài nên mở văn phòng đại diện hoặc công ty con tại Trung Quốc.

Tiến sĩ Trà My thông tin thêm, hiện nay, Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc hỗ trợ miễn phí cho doanh nghiệp Việt Nam bảo hộ thương hiệu, logo trước khi vào thị trường Trung Quốc. Đồng thời, Hội cũng hỗ trợ không gian trưng bày cho những thương hiệu nông sản Việt đủ điều kiện xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc tại Gian hàng quốc gia Việt Nam tại Trung Quốc.

Đánh giá về thị trường Trung Quốc, ông Đinh Gia Nghĩa, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao cho biết, Trung Quốc là thị trường quan trọng, có sức mua lớn. “Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính, đây là thị trường không thua kém thị trường Mỹ và châu Âu trong tiêu chuẩn về quy cách, mẫu mã sản phẩm, chất lượng. Những rào cản thương mại, các quy định về chất lượng sản phẩm này rất nghiêm túc và rõ ràng. Để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, ngoài giá cả thì chất lượng sản phẩm cũng cần được nâng cao” - ông Nghĩa nhấn mạnh.

Trên cơ sở đánh giá nhu cầu và tiêu chuẩn của thị trường, ông Bob Wang, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc đã đưa ra các đề xuất cho việc xuất khẩu trái cây Việt Nam sang Trung Quốc. Trước hết, các cơ quan chức năng và nông dân của Việt Nam cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng trái cây và xây dựng các quy tắc thống nhất để đảm bảo rằng, việc hái và khử trùng trái cây Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và không sử dụng hóa chất hoặc thuốc trừ sâu vi phạm quy định. Ngoài ra, về quy trình đóng gói, bán hàng cũng yêu cầu nghiêm ngặt, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc chất lượng.

Theo ông Bob Wang, nhiều doanh nghiệp sản xuất trái cây Việt Nam thiếu hiểu biết về xu hướng thị trường Trung Quốc, bán hàng một cách thụ động mà không tìm hiểu nhu cầu thực sự của thị trường. Do đó, Việt Nam cần xây dựng mô hình nông nghiệp mới kết nối chặt chẽ giữa người sản xuất và người bán hàng, đồng thời có thể nắm bắt thông tin thị trường Trung Quốc mới nhất. Ông Bob Wang cũng đề nghị Chính phủ Việt Nam thành lập cơ quan xúc tiến thương mại nông sản với Trung Quốc để giúp xây dựng thương hiệu và tiếp thị nông sản Việt Nam tại Trung Quốc.

Thu Hằng