Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí: Công khai, minh bạch để phát huy hiệu quả, thực chất

Quy định về khái niệm lãng phí cần bao quát hơn

Phát biểu tại phiên họp, Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (Đoàn TP Hải Phòng) cơ bản nhất trí với nhiều nội dung của dự thảo Luật; cho rằng dự thảo Luật đã thể chế hóa đầy đủ các chính sách, chủ trương mới của Đảng và Nhà nước về nội dung thực hành TK,CLP. Tán thành với việc dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; quy định về nội dung này theo hướng khuyến khích, định hướng, Đại biểu đề nghị giao cơ quan chức năng, có thể là Chính phủ hoặc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nghiên cứu, hướng dẫn cộng đồng dân cư trong việc cụ thể hóa các hoạt động, các hành vi thực hành TK,CLP vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư để nâng cao văn hóa tiết kiệm trong đời sống sinh hoạt của Nhân dân.

Cho rằng khái niệm lãng phí như trong dự thảo Luật chưa bao quát hết các trường hợp lãng phí trên thực tiễn, Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa phân tích: “Có những trường hợp thực hiện đúng định mức, đúng tiêu chuẩn, chế độ; đạt được mục tiêu đề ra, không tạo nên rào cản phát triển kinh tế - xã hội và không bỏ lỡ thời cơ phát triển đất nước nhưng chưa phải là phương án tối ưu trong quản lý, như chi phí để thành lập một Hội đồng định giá hoặc một hoạt động đấu thầu thanh lý tài sản cũ của Nhà nước có thể vượt xa giá trị của tài sản cần phải thanh lý”. Do đó, Đại biểu đề nghị quy định về khái niệm bao quát hơn theo hướng kết hợp giữa lãng phí về nhân lực, về thời gian và các chi phí khác của xã hội.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Khánh Hòa) nêu thực tiễn thời gian qua cho thấy, dù đã có Luật Thực hành TK,CLP năm 2013 nhưng tình trạng lãng phí vẫn xảy ra ở nhiều lĩnh vực, từ ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý tài sản công đến tổ chức bộ máy, quản lý, sử dụng lao động. Nhiều vụ lãng phí, gây thiệt hại lớn đến nền kinh tế, làm giảm niềm tin của Nhân dân và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức bộ máy nhà nước.

Theo Đại biểu, trong bối cảnh cả nước đang thực hiện cải cách hành chính, chuyển đổi số và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, việc Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật là hết sức cần thiết, không chỉ nhằm tiết kiệm nguồn lực, chống lãng phí mà còn góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm giải trình và tăng cường minh bạch trong hoạt động quản lý nhà nước và trong toàn xã hội.

Cần chế tài xử lý việc công khai hình thức

Phân tích các quy định về công khai, minh bạch trong thực hành TK,CLP tại Điều 12, Điều 13, Điều 14 của dự thảo Luật, Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương cho rằng đây là nội dung hết sức cốt lõi; bởi nếu công khai, minh bạch không đầy đủ thì mọi biện pháp TK,CLP có thể không phát huy hiệu quả, thực chất.

Trên tinh thần đó, đánh giá cao Điều 12 của dự thảo Luật đã xác định rõ những nội dung bắt buộc công khai gồm: Chiến lược quốc gia, kế hoạch tổ chức thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí; Chương trình TK,CLP; báo cáo kết quả công tác TK,CLP; hành vi gây lãng phí và kết quả xử lý hành vi gây lãng phí, Đại biểu cho rằng đây là quy định mới, góp phần tăng cường tính răn đe và trách nhiệm giải trình, cũng là công cụ để Nhân dân giám sát. Tuy nhiên, để quy định này đi vào thực tiễn, Đại biểu đề nghị quy định rõ về thời gian công khai; bổ sung hình thức công khai cho phù hợp đối với từng loại thông tin; bổ sung quy định về chế tài xử lý trong trường hợp không công khai hoặc công khai không đầy đủ, công khai mang tính hình thức. “Chiến lược quốc gia thì có thể công khai rộng rãi nhưng với những vụ việc lãng phí liên quan đến dân sự và những nội dung khác thì cũng cần rà soát để quy định cụ thể mức độ thông tin để vừa bảo đảm minh bạch, vừa tránh vi phạm quyền cá nhân theo pháp luật có liên quan”, Đại biểu nói.

Tán thành quy định về hình thức công khai như tại dự thảo Luật, Đại biểu đề nghị rà soát, nghiên cứu quy định rõ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu nếu cơ quan không thực hiện công khai hoặc công khai hình thức để quy định đi vào thực tế; bổ sung thêm về hình thức niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan hoặc thông báo qua hệ thống loa phát thanh để bảo đảm mọi người dân đều có thể tiếp cận và các địa phương cũng có thể lựa chọn hình thức công khai phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế.

Theo Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa), xử lý thông tin phát hiện lãng phí là nội dung hết sức quan trọng nhưng quy định tại dự thảo Luật còn chung chung. “Trong xử lý thông tin phát hiện lãng phí, cần phân loại cụ thể. Những thông tin liên quan đến cơ quan, tổ chức thì thủ trưởng cơ quan, tổ chức đó có trách nhiệm xem xét, kết luận có hay không lãng phí. Còn thông tin liên quan đến lãng phí không thuộc trách nhiệm của cơ quan mình thì cần chuyển cho cơ quan thẩm quyền xem xét giải quyết theo thẩm quyền”, Đại biểu đề xuất.

Tuệ Minh