Thực phẩm dễ hỏng khi trời nồm ẩm, cách nào bảo quản an toàn?

Nguy hiểm của nấm mốc trong thực phẩm

Độ ẩm không khí tăng cao là điều kiện thuận lợi cho các loại virus, vi khuẩn, nấm mốc sinh sôi. Thực phẩm không được bảo quản đúng cách trong thời gian này dễ bị ẩm mốc, biến đổi chất, giảm giá trị dinh dưỡng, tăng nguy cơ ngộ độc.

Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, thời tiết ẩm ướt là môi trường lý tưởng cho các loại vi sinh vật gây hại sinh sôi, làm giảm giá trị dinh dưỡng của thực phẩm, biến đổi màu sắc, sản sinh độc tố gây ngộ độc, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.

Thực phẩm cần được bảo quản thận trọng hơn khi trời nồm ẩm.

Hầu hết các loại thực phẩm đều dễ bị nhiễm nấm mốc khi bảo quản không đúng cách. Một số loại nấm mốc có thể sản sinh ra các độc tố cực kỳ nguy hiểm, được gọi là mycotoxins, có thể tích tụ trong cơ thể và gây ra các bệnh nghiêm trọng. Một trong những độc tố nguy hiểm nhất là aflatoxin, được sản sinh bởi nấm mốc Aspergillus flavus, thường xuất hiện trên các loại hạt ngũ cốc và đậu phộng.

Aflatoxin không chỉ gây ngộ độc cấp tính mà còn có thể gây ung thư gan khi tích tụ lâu dài trong cơ thể. Đặc biệt, độc tố này rất bền vững với nhiệt, vì vậy nấu chín cũng không thể loại bỏ được hoàn toàn. Do đó, chuyên gia khuyến cáo rằng nếu thực phẩm đã bị nhiễm nấm mốc, người tiêu dùng tuyệt đối không nên sử dụng, dù đã rửa sạch hay nấu chín.

Một trong những thói quen sai lầm của nhiều người là chỉ rửa sạch nấm mốc trên thực phẩm rồi tiếp tục sử dụng. Tuy nhiên, việc này chỉ làm trôi đi phần nấm mốc bên ngoài, còn bên trong thực phẩm, chất độc vẫn còn tồn tại và có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe.

Theo chuyên gia, việc bảo quản thực phẩm khô trong những ngày nồm ẩm cần được đặc biệt chú ý. Các loại thực phẩm như gạo, đậu, mì, bánh kẹo, bột mì rất dễ hút ẩm, làm giảm chất lượng hoặc thậm chí bị mốc. Cách tốt nhất là cất trữ trong hộp kín, tránh để tiếp xúc trực tiếp với không khí ẩm. Để tăng hiệu quả bảo quản, có thể đặt thêm túi hút ẩm hoặc than hoạt tính bên trong tủ đựng thực phẩm. Một số thực phẩm khô như bột, ngũ cốc có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để kéo dài thời gian sử dụng và tránh nguy cơ nhiễm nấm mốc.

Rau củ cũng là loại thực phẩm dễ bị hư hỏng trong điều kiện thời tiết ẩm ướt. Khi bảo quản, cần đảm bảo rau củ đã được lau khô, loại bỏ phần úa hỏng trước khi cho vào tủ lạnh. Một mẹo hữu ích là quấn rau củ bằng giấy báo hoặc khăn giấy để hút ẩm, giúp chúng tươi lâu hơn. Ngoài ra, không nên để chung rau dễ hỏng với các loại rau củ có độ bền cao hơn như cà rốt, bắp cải vì sẽ làm ảnh hưởng đến thời gian bảo quản. Ngăn rau củ của tủ lạnh nên được duy trì ở mức nhiệt độ từ 1 - 4 độ C để giữ được độ tươi ngon.

Ngăn chặn thực phẩm biến chất khi trời nồm ẩm

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khuyên, đối với thực phẩm tươi sống như thịt, cá, hải sản, cần bảo quản trong tủ lạnh đúng cách để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. Tốt nhất nên chia nhỏ thực phẩm trước khi bảo quản để tiện sử dụng, tránh rã đông nhiều lần gây mất chất dinh dưỡng. Thực phẩm cần được đựng trong hộp hoặc túi kín để không bị ám mùi và hạn chế tiếp xúc với không khí. Thịt, cá bảo quản lâu dài nên được giữ trong ngăn đông ở nhiệt độ -18 độ C, trong khi thực phẩm dùng trong vòng một đến hai ngày có thể để ở ngăn mát với nhiệt độ từ 0 - 4 độ C.

"Thói quen để thức ăn qua đêm, đặc biệt là các món canh, xào hoặc có rau đã chế biến, cũng có thể gây nguy hiểm. Nên nấu lượng vừa đủ để sử dụng trong ngày, tránh lưu trữ thực phẩm dư thừa. Nếu cần bảo quản, thức ăn cần được đựng trong hộp kín và đặt trong tủ lạnh, song cũng không nên để quá lâu nhằm giảm nguy cơ ngộ độc", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nói.

Thời tiết nồm ẩm khiến thực phẩm dễ bị biến chất hơn, do đó cần kiểm tra kỹ trước khi sử dụng. Quan sát màu sắc, mùi vị để phát hiện dấu hiệu bất thường như thực phẩm bị đổi màu, có mùi lạ hoặc xuất hiện nấm mốc. Ngay cả khi chưa có dấu hiệu hư hỏng rõ ràng, thực phẩm đã để quá lâu cũng không nên sử dụng để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bên cạnh việc bảo quản, quá trình chế biến thực phẩm cũng cần được đảm bảo an toàn. Giữ tay và dụng cụ nhà bếp sạch sẽ, tránh nhiễm khuẩn từ tay hoặc bề mặt bếp sang thực phẩm. Dao, thớt cần sử dụng riêng cho thực phẩm sống và chín để hạn chế nhiễm khuẩn chéo. Thực phẩm cần được nấu chín hoàn toàn, đặc biệt là thịt, cá và hải sản để tiêu diệt vi khuẩn có hại. Trong những ngày nồm ẩm, tốt nhất nên hạn chế ăn đồ sống để giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Ngoài ra, không gian bếp và khu vực bảo quản thực phẩm cần được giữ khô ráo, sạch sẽ. Hơi ẩm từ môi trường có thể khiến thực phẩm nhanh hỏng hơn, vì vậy nên thường xuyên vệ sinh tủ bếp, tủ lạnh và sử dụng máy hút ẩm hoặc quạt thông gió để duy trì độ khô thoáng. Không nên đặt thực phẩm khô trực tiếp trên nền nhà, đặc biệt là các loại hạt, bánh kẹo, ngũ cốc vì hơi ẩm từ sàn có thể làm giảm chất lượng thực phẩm.

Sử dụng máy hút ẩm là giải pháp tối ưu nhằm giữ không gian nhà bếp khô ráo, hạn chế sự phát triển của nấm mốc. Đổ rác hàng ngày và giặt sạch các vật dụng như thảm lót cũng là những biện pháp cần thiết giúp duy trì không gian sạch sẽ, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn.

Tô Hội