Thuế suất cá nhân 35% quá cao không thu hút được người giỏi làm việc

Tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới nhất, Bộ Tài chính trình Chính phủ biểu thuế lũy tiến rút gọn từ 7 bậc xuống còn 5 bậc với mức thuế tối thiểu 5% tương ứng với thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng. Tuy nhiên mức thuế suất cao nhất vẫn giữ 35% cho nhóm thu nhập trên 100 triệu đồng.

Bộ Tài chính cho rằng, việc duy trì khung thuế này tham chiếu từ kinh nghiệm quốc tế. Và việc điều chỉnh thuế suất cùng với nâng mức giảm trừ gia cảnh, bổ sung các khoản giảm trừ khác (y tế, giáo dục) sẽ khiến mức điều tiết thuế - tỷ lệ nộp thuế trên tổng thu nhập - giảm.

Hai phương án mà Bộ Tài chính đề xuất như sau:

Còn biểu thuế lũy tiến 7 bậc hiện hành như sau:

Mức thuế suất 35% ngang Thái Lan và Philippines

Về đề xuất của Bộ Tài chính, Công ty TNHH Tư vấn thuế Deloitte Việt Nam cho rằng biểu thuế suất lũy tiến hiện nay của Việt Nam đang thuộc nhóm cao trong khu vực Đông Nam Á.

Cụ thể, mức thuế tối đa 35% hiện ngang với Thái Lan và Philippines, trong khi Singapore chỉ áp mức cao nhất 24%, Malaysia và Myanmar là 30%. Trong khi đó, mức thu nhập tính thuế tại từng bậc thuế lại đang ở mức khá thấp so với khu vực.

Do đó, ngoài việc điều chỉnh biểu thuế lũy tiến như dự thảo chính sách đề ra, Deloitte đề xuất Bộ Tài chính cân nhắc nghiên cứu và xem xét tăng mức thu nhập chịu thuế phù hợp hơn với tốc độ phát triển kinh tế, đảm bảo tăng khả năng cạnh tranh và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại Việt Nam. Đặc biệt là mức thu nhập tính thuế ở bậc cao nhất.

Nhiều ý kiến cho rằng mức thuế suất tối đa 35% là quá cao, cần đưa xuống thấp hơn.

Chung quan điểm, Công Ty TNHH Thuế Và Tư vấn PwC cho rằng khoảng cách giữa các bậc hiện nay quá gần. PwC đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc để giãn cách thu nhập tính thuế giữa các bậc.

Ngoài ra, PwC nhấn mạnh so với mặt bằng chung các nước trong khu vực như Philippines, Indonesia, Thailand, Malaysia thì mức thu nhập chịu thuế suất cao nhất ở Việt Nam đang thấp hơn nhiều lần so với các nước. Do đó, PwC đề nghị Bộ Tài chính xem xét thêm về mức thu nhập chịu thuế ở mức thuế cao nhất.

Thậm chí, Hội Tư vấn thuế và Đại lý thuế TP.HCM còn đề xuất bỏ mức thuế suất 35% và giữ mức thuế suất từ 30% trở xuống để tạo lợi thế cạnh tranh môi trường làm việc, thu hút và giữ chân các chuyên gia, nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao.

Đồng thời khuyến khích và tạo động lực làm giàu chính đáng; hạn chế gian lận, trốn thuế và chuyển giá cũng như thu hút thêm các nguồn thu nhập của người lao động nước ngoài.

Tán thành với 5 bậc thuế và áp dụng biểu thuế theo phương án 2, tuy nhiên, Hội Tư vấn thuế và Đại lý thuế TP.HCM đề nghị nên có điều chỉnh để giãn khoảng cách giữa bậc 1 và bậc 2 theo hướng tăng thêm 10 đến 15 triệu đồng so với dự thảo.

Thu nhập chịu thuế cao nhất nên gấp 20-25 lần GDP/người

Góp ý về đề xuất này, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cho rằng, đầu tiên cần bổ sung quy định giao Chính phủ rà soát, báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội hàng năm về việc điều chỉnh mức thu nhập tính thuế tại các bậc theo biến động chỉ số giá tiêu dùng (CPI).

Bởi Vietcombank cho rằng việc cố định các mức chịu thuế trong thời gian dài mà không được điều chỉnh theo lạm phát sẽ khiến thu nhập danh nghĩa của người lao động tăng nhưng thu nhập thực tế không tăng do lạm phát. Lúc này, người lao động sẽ bị đẩy vào bậc thuế cao hơn và thuế sẽ tăng nhiều hơn so với tăng thu nhập thực tế.

Đồng thời, nhà băng này cho rằng cần nâng ngưỡng chịu thuế ở bậc 2 và bậc 3 để phản ánh đúng tác động lạm phát những năm qua.

Cụ thể, bậc 2 áp dụng cho thu nhập từ 15-45 triệu đồng/tháng (hoặc làm tròn lên 50 triệu), bậc 3 áp dụng từ 45-75 triệu (hoặc làm tròn 80 triệu). Các bậc cao hơn (bậc 4 và 5) cũng nên nâng ngưỡng để chỉ đánh vào nhóm thu nhập cao và rất cao.

Về thuế suất, Vietcombank cho rằng cần phân hóa rõ ràng hơn, thay vì giãn cách đều 5%. Chẳng hạn, khi gộp bậc 2 và bậc 3 cũ thành bậc 2 mới thì nên áp thuế suất 10% hoặc thấp hơn thay vì 15%. Với bậc 4 và bậc 5 cũ gộp thành bậc 3 mới, cần áp dụng mức 20% hoặc thấp hơn thay vì 25%.

Lấy ví dụ, Vietcombank cho rằng ở một số quốc gia Đông Nam Á, ngưỡng bắt đầu áp dụng mức thuế cao nhất thường gấp nhiều lần GDP bình quân đầu người. Đơn cử, Philippines là 17 lần, Malaysia 36 lần.

Việc hạ các mức thuế suất được cho là khuyến khích và tạo động lực làm giàu chính đáng; hạn chế gian lận, trốn thuế. Ảnh: MINH TRÚC

Vietcombank cho rằng Việt Nam nên áp dụng mức trung gian 20-25 lần GDP/người. Nếu tính theo tỷ lệ 20 lần, ngưỡng bắt đầu của bậc 5 sẽ khoảng 200 triệu đồng/tháng.

Vietcombank cũng cho biết trong giai đoạn 2009-2024, lạm phát lũy kế là khoảng 55%. Tuy nhiên, biểu thuế được đề xuất chỉ đơn thuần là gộp các bậc ở biểu thuế cũ (hiệu lực từ 2009) mà không có điều chỉnh tăng mức chịu thuế khiến thu nhập thực tế của người dân giảm.

Nhiều ý kiến cho rằng, mức thuế suất cao nhất lên đến 35% sẽ không khuyến khích được những người giỏi, trình độ cao làm việc. Mức thuế này cũng không khuyến khích được doanh nghiệp thuê tuyển những người giỏi vì chi phí quá đắt đỏ.

MINH TRÚC