Thuốc chống co giật có thể tăng cường phục hồi chức năng sau đột quỵ

1. Người bị đột quỵ thường bị suy giảm khả năng vận động

Đột quỵ xảy ra khi một mạch máu trong não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông (thiếu máu cục bộ), dẫn đến hạn chế lưu lượng máu đến các vùng não nhất định hoặc bị vỡ (xuất huyết) gây chảy máu vào các mô não xung quanh. Sự thiếu oxy mà máu cung cấp sẽ giết chết các tế bào não, dẫn đến mất chức năng của (các) bộ phận của cơ thể mà các tế bào não cụ thể này kiểm soát.

Ngoài hai loại đột quỵ chính này, còn có "đột quỵ nhỏ" được gọi là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA).

Đột quỵ xảy ra khi một mạch máu trong não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông.

Mặc dù đột quỵ có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng một số cá nhân có nhiều nguy cơ hơn. Yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ là huyết áp cao, có thể do di truyền; hoặc do chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc, tiểu đường, lão hóa hoặc lạm dụng thuốc.

Người bị đột quỵ có thể bị suy giảm khả năng kiểm soát vận động, lời nói và các khuyết tật khác, mà thường phải phục hồi chức năng lâu dài.

2. Thuốc gabapentin có thể phục hồi các chức năng vận động

Nhiều lựa chọn điều trị phát triển tập trung vào việc giảm thiểu hoặc đảo ngược tổn thương tế bào thần kinh, như tế bào gốc, thuốc chống viêm, hydrogel có thể tiêm hoặc các phân tử chuyển đổi các tế bào lân cận thành tế bào thần kinh.

Nhưng trong một nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu tại Đại học Bang Ohio đã tìm thấy một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn - một loại thuốc được gọi là gabapentin có thể sửa chữa các kết nối bị đứt gãy giữa các tế bào thần kinh và phục hồi các chức năng vận động.

Gabapentin được FDA cấp phép chỉ định cho động kinh, đau dây thần kinh do chấn thương tủy, bệnh zona, bệnh đái tháo đường và hội chứng chân không yên.

Nhóm nghiên cứu của Đại học Bang Ohio trước đây đã phát hiện ra rằng gabapentin ngăn chặn hoạt động của một loại protein, khi được biểu hiện ở mức cao sau chấn thương ở não hoặc tủy sống, sẽ cản trở sự phát triển trở lại của các sợi trục, phần mở rộng dài và mảnh của các cơ quan tế bào thần kinh truyền tín hiệu.

Để thử nghiệm loại thuốc này, nhóm nghiên cứu đã sử dụng gabapentin hàng ngày trong 6 tuần cho những con chuột bị đột quỵ. Những con chuột được điều trị đã phục hồi chức năng vận động tốt của chi trước hơn nhiều so với những con chuột đối chứng, và sự cải thiện này vẫn tồn tại 2 tuần sau khi điều trị kết thúc.

Thuốc gabapentin hoạt động bằng cách ngăn chặn sự biểu hiện của một protein thụ thể được gọi là alpha2delta2. Protein này có thể trở nên "hưng phấn" sau một chấn thương như đột quỵ và ngăn chặn sự phát triển của sợi trục có thể khắc phục tổn thương. Khi gabapentin ngăn chặn protein này, các tế bào thần kinh ở phía không bị tổn thương của não khôi phục tín hiệu, cho phép động vật lấy lại một số chức năng vận động.

GS. TS. Andrea Tedeschi, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Trọng tâm điều trị chính sau đột quỵ do thiếu máu cục bộ là thiết lập lại lưu lượng máu trong não càng nhanh càng tốt, nhưng nghiên cứu này cho thấy rằng gabapentin không có vai trò gì ở giai đoạn cấp tính này. Thay vào đó, tác dụng của thuốc thể hiện rõ ràng trong các tế bào thần kinh vận động cụ thể mà các sợi trục của chúng mang tín hiệu từ hệ thần kinh trung ương đến các cơ di chuyển".

Nghiên cứu được công bố mới đây trên tạp chí Brain.

Nguyễn Minh Anh