Thuốc điều trị trẻ mắc bệnh tay chân miệng nặng đã được cung ứng trở lại cho các bệnh viện tại TP HCM

Ngày 9/8, Sở Y tế TP HCM cho biết việc bổ sung số thuốc nói trên đã khắc phục kịp thời tình trạng khan hiếm nguồn thuốc tại ba bệnh viện chuyên khoa nhi và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, nơi tiếp nhận bệnh nhi tay chân miệng mức độ nặng, trong bối cảnh dịch đang ở giai đoạn đỉnh.

Được biết, trong thời gian qua lượng thuốc IVIG tại các bệnh viện vô cùng thiếu thốn, các bác sĩ phải hội chẩn và cân nhắc kỹ, ưu tiên dùng thuốc cho những trường hợp nặng. Nếu trẻ mắc tay chân miệng nặng trước đây cần dùng hai liều theo phác đồ thì chỉ dùng một liều theo dõi và đánh giá tiếp, để dành thuốc cho những ca thật sự nặng hơn. Đây là một trong những thuốc thiết yếu, giúp tạo miễn dịch, điều trị hiệu quả, giảm tỷ lệ chuyển độ cũng như biến chứng nặng. Thuốc này chưa được sản xuất trong nước mà phải nhập khẩu hoàn toàn từ nước ngoài, nguồn cung khan hiếm toàn cầu hai năm qua do ảnh hưởng của đại dịch COVID.

Còn với Phenobarbital, đây là thuốc điều trị quan trọng có trong phác đồ điều trị tay chân miệng do Bộ Y tế ban hành tại Quyết định số 1003/QĐ-BYT ngày 30/3/2012. Theo phác đồ này, thuốc Phenobarbital có thể dùng bằng đường uống hay đường tiêm, ưu tiên dạng tiêm khi bệnh nhân nặng. Phenobarbital sử dụng cho trẻ em với nhiều ưu điểm và ít tác dụng phụ và đã được các bác sĩ quen sử dụng cho bệnh nhi từ rất lâu.

Trong bệnh tay chân miệng, Phenobarbital có vai trò cắt các cơn co giật kéo dài và dự phòng các tái phát co giật. Bên cạnh đó, thuốc này còn có tác dụng an thần, làm giảm các biểu hiện thần kinh, giật mình ở trẻ. Ngoài ra khi có phù não (trong trường hợp nặng) thuốc góp phần làm giảm phù não, giảm nhu cầu tiêu thụ oxy của não.

Số ca bệnh tay chân miệng tại TP.HCM vẫn tăng mạnh trong thời gian qua.

Phenobarbital dạng tiêm có tác dụng chỉ 5 phút sau tiêm, đạt đỉnh tác dụng trong 15-30 phút và thời gian tác dụng tương đối ngắn, chỉ trong 6 giờ. So với dạng uống có thời gian khởi phát tác dụng chậm (trên 60 phút), thời gian tác dụng dài (10-12 giờ) và tùy vào hấp thu của mỗi bé, Phenobarbital dạng tiêm được chỉ định cho trẻ mắc bệnh tay chân miệng thuộc nhóm nguy cơ và nhóm nặng.

Với Phenobarbital dạng uống thì có thể được dùng cho trẻ mắc bệnh tay chân miệng thuộc nhóm nhẹ, có thể theo dõi. Trong bệnh tay chân miệng (hay các bệnh khác) mà trẻ có co giật, thuốc đầu tay lại là các loại thuốc khác, không phải là Phenobarbital.

Tuy nhiên, khó khăn trong công tác điều trị đã xảy ra khi nguồn cung ứng thuốc Phenobarbital trong nước bị hạn chế và gián đoạn một thời gian dài từ cuối năm 2020. Trước tình hình này, hội đồng chuyên môn của Sở Y tế TP HCM đã họp và thống nhất chọn lựa các thuốc an thần khác tạm thay thế hiện có trên thị trường trong thời gian chờ đợi tìm nguồn cung ứng từ các nước khác trong thời gian sớm nhất.

Đồng thời, Sở Y tế TP HCM cũng đã có công văn kiến nghị Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) hỗ trợ tìm nguồn cung ứng thuốc và công ty nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu Phenobarbital điều trị của các bệnh viện. Sau thời gian dài tìm kiếm, ngày 1/2/2023, Công ty cổ phần Dược phẩm Trung ương CPC1 đã tìm ra nơi cung ứng thuốc Phenobarbital thay thế và đã được Cục Quản lý Dược cấp giấy phép nhập khẩu thuốc đối với 21.000 ống thuốc Phenobarbital dạng tiêm.

Tuy nhiên, để đến khi được đưa vào sử dụng phải mất một thời gian dài để làm thủ tục vì thuốc Phenobarbital là thuốc hướng thần thuộc nhóm thuốc phải kiểm soát đặc biệt nên phải có giấy phép xuất khẩu từ phía cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu. Do đó phải đến ngày 31/7/2023 vừa qua, 21.000 ống thuốc Phenobarbital dạng tiêm mới về đến Việt Nam và được cung ứng ngay cho các bệnh viện chuyên khoa Nhi và BV Bệnh nhiệt đới TP HCM phục vụ công tác điều trị bệnh tay chân miệng đang trong giai đoạn đỉnh điểm của dịch bệnh.

Theo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP HCM, trong tuần qua đã ghi nhận gần 2.700 ca tay chân miệng, tăng gấp 1,4 lần so với trung bình tháng trước. Việc thiếu thuốc trong thời gian qua cũng là lý do khiến thành phố phải tiếp nhận và điều trị nhiều ca bệnh nặng từ các tỉnh thành khác chuyển đến, chiếm khoảng 60-80%.

Trong khi đó, khó khăn trong điều trị tay chân miệng là bệnh diễn tiến nhanh. Nhiều trẻ mắc tay chân miệng đang tỉnh táo vui chơi thì đột ngột giật mình chới với rồi nhanh chóng diễn tiến suy hô hấp, ngưng thở.

Trong bối cảnh chủng EV71 đang chiếm ưu thế, ngành y tế dự báo số ca mắc và ca nặng tiếp tục tăng. Chủng virus này khiến người nhiễm bị bệnh nặng, nguy cơ tử vong nhiều hơn so với các tác nhân khác, từng gây các vụ dịch lớn vào các năm 2011 và 2018. Đặc điểm chung của dịch tay chân miệng do chủng này là thường kéo dài 4-5 tháng.