Thương mại toàn cầu đối mặt nhiều sức ép

Hai báo cáo mới công bố hôm 2-12 đã phác thảo bức tranh kém lạc quan về kinh tế thế giới trong năm tới.

Báo cáo của Tổ chức Thương mại và Phát triển Liên hợp quốc (UNCTAD) cho biết kinh tế thế giới năm 2025 sẽ tăng trưởng 2,6%, giảm so với mức 2,9% của năm 2024, do sức ép ngày càng lớn của tình trạng biến động tài chính và bất ổn địa chính trị đối với hoạt động thương mại và đầu tư toàn cầu. Mặc dù có thể đạt được lợi ích từ các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, tăng trưởng toàn cầu trong năm 2026 dự kiến vẫn thấp và chỉ ở mức 2,6%.

Cũng theo báo cáo, những thay đổi trên thị trường tài chính đang tác động đến thương mại toàn cầu gần như không kém gì hoạt động kinh tế thực tế, từ đó ảnh hưởng đến triển vọng phát triển của thế giới. Tổng Thư ký UNCTAD, bà Rebeca Grynspan, cũng nhận định điều kiện tài chính ngày càng có ý nghĩa quyết định đối với hướng đi của thương mại toàn cầu.

Đáng chú ý, UNCTAD dự báo các nền kinh tế đang phát triển sẽ tăng trưởng 4,3% năm nay nhưng phải đối mặt chi phí tài chính cao hơn, nguy cơ từ những biến động đột ngột của dòng vốn và các rủi ro tài chính liên quan đến biến đổi khí hậu ngày càng tăng. Những yếu tố này hạn chế khả năng chi tiêu ngân sách và đầu tư cần thiết để các nền kinh tế này duy trì tăng trưởng. Báo cáo của UNCTAD đã kêu gọi một loạt cải cách nhằm giảm rủi ro tài chính, nâng cao khả năng dự báo và tăng cường sự phối hợp giữa thương mại, tài chính và phát triển. Trong số những cải cách này có việc cập nhật quy tắc thương mại, cải cách hệ thống tiền tệ quốc tế và phát triển các thị trường vốn.

Một tàu container đi qua cảng Thanh Đảo ở tỉnh Sơn Đông, miền Đông Trung Quốc hôm 30-11.Ảnh: AP

Trong khi đó, báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cho rằng kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng 3,2% trong năm 2025, cao hơn mức dự báo 2,9% đưa ra hồi tháng 6. Theo Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann, nền kinh tế toàn cầu năm nay đã tỏ ra kiên cường, mặc dù có những lo ngại về khả năng suy giảm mạnh hơn do các rào cản thương mại cao hơn và sự bất định lớn về chính sách. Tuy nhiên, ông Cormann dự báo thuế quan cao hơn sẽ dần khiến giá cả tăng lên, từ đó làm giảm mức chi tiêu của hộ gia đình và đầu tư của doanh nghiệp.

OECD đã nâng dự báo về tăng trưởng của kinh tế Mỹ trong năm nay từ 1,6% lên 2% nhưng con số này vẫn thấp hơn mức 2,8% hồi năm 2024. Trong khi đó, kinh tế Trung Quốc vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng 5%. Khu vực sử dụng đồng euro được dự báo tăng trưởng 1,3% vào năm 2025, cao hơn mức 0,8% của năm 2024.

Đối với năm 2026, OECD dự báo mức tăng trưởng của kinh tế thế giới sẽ giảm còn 2,9%, đồng thời cảnh báo tăng trưởng toàn cầu dễ bị tổn thương trước mọi làn sóng căng thẳng thương mại mới. Theo tổ chức này, tăng trưởng thương mại toàn cầu dự kiến giảm từ 4,2% năm 2025 xuống còn 2,3% năm 2026 khi tác động đầy đủ của thuế quan làm hạn chế đầu tư và tiêu dùng. Sự thay đổi thất thường, khó đoán trước của chính sách cũng hạn chế triển vọng phục hồi của thương mại.

ANH THƯ