Phố Hàng Tre là con phố dài khoảng 300 mét, kéo dài từ phố Hàng Mắm đến phố Lò Sũ, ở phía Đông Nam khu phố cổ Hà Nội. Đây nguyên là đất của một thôn trong mười thôn đều có tên gốc là Trừng Thành thuộc tổng Tả Túc (sau đổi là tổng Phúc Lâm), huyện Thọ Xương cũ.
Tên gọi phố Hàng Tre bắt nguồn từ việc thời xưa nơi này là dải đất cát bồi ven sông Hồng khi chưa có con đê bao ngoài. Nhà cửa khi đó thưa thớt, mặt phố chủ yếu được dùng tạm để làm bãi chứa gỗ, tre và xây xưởng cưa xẻ, dựng chuồng nhốt bò, ngựa kéo xe chở vật liệu xây dựng.
Đến cuối thế kỷ 19 đoạn đầu phố từng có tên là phố Hàng Cau vì tập trung dân buôn bán cau tươi và cau khô chở bằng thuyền từ các tỉnh về. Sang thời Pháp thuộc, việc xây dựng những công trình mới làm cho những người buôn bán cau chuyển hoạt động về phố Hàng Bè gần đấy.
Trên bàn hành chính của Hà Nội thời thuộc địa, người Pháp gọi phố Hàng Tre là rue des Bambous, dịch đúng nghĩa đen tiếng Việt. Năm 1945 phố lấy lại tên tiếng Việt là phố Hàng Tre.
Có một điều đặc biệt về lịch sử phố Hàng Tre là phố này từng có trụ sở tòa án đầu tiên của Hà Nội. Theo đó, sau khi chiếm Hà Nội, từ năm 1884, tại phố Hàng Tre chính quyền thực dân đã thành lập Tòa án Thượng thẩm cho khu vực Bắc kỳ và Trung kỳ để xử lý các vấn đề liên quan đến người Pháp.
Tòa án Hàng Tre.">
Năm 1896, sau khi một tòa án mới được xây dựng ở phố Carreau (nay là phố Lý Thường Kiệt) thì Tòa án Thượng thẩm cũ trở thành trụ sở của Nha Công chính Đông Dương. Nhưng nhân dân vẫn gọi khu nhà đó là Tòa án Hàng Tre.
Ngày nay Tòa án Hàng Tre nằm ở góc phố Hàng Tre – Lò Sũ. Theo thời gian, công trình đã được cơi thêm và hiện tại là trở thành trụ sở của hai cơ quan: Ủy ban sông Mê Công Việt Nam và Ban Quản lý trung ương các dự án thủy lợi.
Trở lại với phố Hàng Tre đầu thế kỷ 20, khi đó Hà Nội được mở rộng và xây dựng thêm thì tre gỗ không còn bán ở phố này nữa. Hàng Tre thời đó có ít cửa hàng buôn bán, nhà cửa chủ yếu để cư ngụ nên thường xây thành nhiều gian cho thuê.
Vốn là một phố nhỏ, vắng người đi lại nên năm 1954 xưởng cơ khí Đồng Tháp đã rào mặt đường của phố Hàng Tre lại làm chỗ sản xuất. Phố bị đóng cho đến năm 1981 mới được khai thông cùng với Hàng Vôi và Hàng Muối thành trục đường một chiều.
Vào những năm 1970 – 1980, phố Hàng Tre được biết đến với nghề hàn vá yếm xe vỡ và nắn khung, tân trang lại những chỗ tróc, sứt, rỉ, rỗ của ô tô, xe máy các loại.
Ngày nay trên đoạn đầu phố Hàng Tre có nhiều cửa hàng nâng cấp nội thất ô-tô, rửa xe, thay dầu, bảo dưỡng, dán ni lông ô tô, xe máy.
Phố cũng được biết đến như một nơi có nhiều cửa hàng ăn uống bình dân vừa ngon vừa rẻ.
Một số hình ảnh khác về phố Hàng Tre.
Mời quý độc giả xem video: Nghe ca khúc Việt Nam quê hương tôi.
Quốc Lê