Thương vụ khuyến nghị doanh nghiệp Việt tăng hiện diện tại thị trường Nga

Thị trường Nga - Cơ hội chiến lược cho doanh nghiệp Việt trong bối cảnh mới

Chiều 24/6, trong khuôn khổ Hội thảo xúc tiến thương mại sang thị trường châu Âu với chủ đề: Thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Liên bang Nga, ông Dương Hoàng Minh đã đưa ra nhiều thông tin và nhận định sâu sắc về tiềm năng thị trường Nga, đồng thời đưa ra các phân tích và khuyến nghị nhằm thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam sang quốc gia có quy mô kinh tế hàng đầu châu Âu này.

Ông Dương Hoàng Minh Tham tán Thương mại Việt Nam tại Liên bang Nga phát biểu tại hội thảo. Ảnh chụp màn hình.

Theo ông Dương Hoàng Minh, mặc dù đang chịu ảnh hưởng từ hơn 20.000 biện pháp trừng phạt từ phương Tây, nền kinh tế Nga vẫn cho thấy khả năng chống chịu ấn tượng. Trong năm 2023, GDP của Nga tăng trưởng mạnh mẽ và đà tăng được dự báo sẽ tiếp tục duy trì trong năm 2024 và 2025. Nga hiện là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới tính theo sức mua tương đương, đứng đầu tại châu Âu và sở hữu một thị trường nội địa rộng lớn với khoảng 146 triệu dân. Dù môi trường quốc tế đang biến động, Nga vẫn duy trì vai trò là một trong những trung tâm thương mại và công nghiệp hàng đầu khu vực Á - Âu.

Điểm đáng chú ý là tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Nga trong năm 2024 vẫn đạt gần 717 tỷ USD, với thặng dư thương mại hơn 150 tỷ USD. Đặc biệt, khu vực châu Á đang nổi lên là đối tác chủ lực của Nga, chiếm đến 76% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong đó Trung Quốc giữ vị trí dẫn đầu. Trong số các nước Đông Nam Á, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Nga. Sau một giai đoạn suy giảm vào năm 2022, thương mại song phương đã phục hồi mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng hơn 26% trong năm 2024.

Các mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang Nga đang ngày càng đa dạng và gia tăng về giá trị. Dệt may, cà phê, thủy sản, máy móc thiết bị, hạt tiêu và thực phẩm chế biến là những nhóm sản phẩm ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Điều này cho thấy thị trường Nga không chỉ mở rộng về quy mô mà còn có nhu cầu ngày càng cao đối với hàng hóa chất lượng cao từ Việt Nam.

Dù có nhiều tín hiệu tích cực nhưng Tham tán Thương mại Việt Nam tại Liên bang Nga nhận định: “Việc hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Nga vẫn chưa đạt được ngưỡng tiềm năng. Nhiều lĩnh vực như nông sản, thực phẩm chức năng, hàng tiêu dùng và công nghệ cao vẫn còn dư địa rất lớn để phát triển. Trong bối cảnh các kênh thương mại truyền thống bị thu hẹp, việc đẩy mạnh hiện diện tại Nga không chỉ giúp Việt Nam củng cố vị thế tại thị trường này mà còn mở rộng tiếp cận vào toàn bộ khu vực Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU)”.

Đầu tư chiến lược, chủ động logistics và chắc chắn pháp lý

Phân tích kỹ hơn về môi trường kinh doanh tại Nga, Tham tán Dương Hoàng Minh chỉ rõ những cơ hội đan xen thách thức đang hiện hữu. Theo ông, bên cạnh các lợi thế về thị trường và mối quan hệ chính trị ổn định, doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức rõ những rào cản để có chiến lược xuất khẩu phù hợp và bền vững.

Một trong những trở ngại lớn nhất hiện nay là hệ thống logistics và thanh toán. Trong đó, cơ sở hạ tầng vận tải của Nga, đặc biệt là khu vực phía Đông, vẫn chưa đáp ứng được tốc độ tăng trưởng thương mại. Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng, sự chậm trễ trong vận chuyển đã ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả chuỗi cung ứng. Cùng với đó, các lệnh trừng phạt từ phương Tây khiến việc thanh toán quốc tế qua hệ thống ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Đã có trường hợp doanh nghiệp Việt bị lừa đảo qua các hình thức mời chào giá rẻ, yêu cầu đặt cọc trước, sau đó mất liên lạc.

Những nhận định, đánh giá của Tham tán thương mại Việt Nam tại Liên bang Nga về những thuận lợi và khó khăn trong quan hệ hợp tác Việt - Nga.

Trước thực trạng đó, Thương vụ Việt Nam tại Nga đã đưa ra những khuyến nghị cụ thể nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam mở rộng hiệu quả thị trường và hạn chế rủi ro. Theo đó, doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược đầu tư trung và dài hạn, hướng tới việc sản xuất hàng tiêu dùng ngay tại Nga hoặc trong nội khối EAEU để tận dụng ưu đãi thuế quan và tối ưu chi phí vận chuyển. Những sản phẩm có sức cạnh tranh cao như thực phẩm chế biến, đồ gia dụng, thiết bị điện tử và dệt may hoàn toàn có khả năng chiếm lĩnh thị phần nếu được triển khai bài bản.

Một hướng đi được đánh giá hiệu quả là tham gia sâu vào các hội chợ, triển lãm thương mại tại Nga để tìm kiếm đối tác, nghiên cứu thị hiếu người tiêu dùng và khẳng định thương hiệu Việt trên thị trường bản địa. Những sự kiện uy tín như Vietnam Expo in Russia, ProdExpo hay WorldFood Moscow là kênh kết nối hữu hiệu để tiếp cận các nhà phân phối lớn tại Nga.

Hội chợ Quốc tế về Thực phẩm đồ uống Worldfood Moscow 2024 là cơ hội tốt để quảng bá cho ngành thực phẩm Việt Nam, cũng như các nhà xuất khẩu muốn khai thác thị trường Nga. Ảnh H.M

Trong quá trình giao dịch, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến việc xác minh đối tác. Các hợp đồng thương mại nên được chuẩn bị kỹ lưỡng, ràng buộc đầy đủ về pháp lý, thời gian giao hàng và phương thức thanh toán. Đối với những thương vụ có giá trị lớn, nên cân nhắc sử dụng luật pháp trung lập và tham vấn các chuyên gia pháp lý hoặc thông qua Thương vụ, Đại sứ quán để kiểm tra tính minh bạch và năng lực đối tác.

Ngoài ra, việc tổ chức logistics thông minh cũng là yếu tố sống còn. Hai tuyến vận chuyển chính được khuyến nghị là đường biển từ Việt Nam đến cảng Vladivostok và đường sắt liên vận qua Trung Quốc sang Nga, kết thúc tại ga Vorsino. Đây là những tuyến được đánh giá an toàn, tiết kiệm và có thời gian giao hàng từ 25 đến 27 ngày, phù hợp với nhiều loại hàng hóa từ thực phẩm đến linh kiện kỹ thuật cao.

Bên cạnh đó, các điều kiện về bao bì, nhãn mác và chứng nhận chất lượng cũng cần được doanh nghiệp chú ý. Nga là thị trường áp dụng nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật riêng biệt. Do đó, hàng hóa Việt Nam muốn vào Nga cần được kiểm định kỹ lưỡng, có hướng dẫn sử dụng và thông tin sản phẩm bằng tiếng Nga, đồng thời tuân thủ các quy định của EAEU về an toàn thực phẩm, dược phẩm, hàng điện tử và hàng tiêu dùng.

Nhấn mạnh vai trò định hướng từ nhà nước, ông Dương Hoàng Minh khẳng định: “Với sự hỗ trợ ngày càng tích cực từ các cơ quan đại diện thương mại Việt Nam tại Nga và hệ thống xúc tiến thương mại của Bộ Công Thương, doanh nghiệp Việt đang có nhiều lợi thế hơn bao giờ hết để chinh phục thị trường này. Việc mở lại các chuyến bay trực tiếp, nới lỏng chính sách visa và sự phát triển của du lịch song phương cũng sẽ góp phần tạo thêm động lực thúc đẩy giao thương trong thời gian tới”.

Nga không chỉ là thị trường tiềm năng mà còn là đối tác chiến lược về lâu dài đối với Việt Nam. Việc doanh nghiệp Việt chủ động đầu tư, nắm bắt cơ hội, đồng thời chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý, logistics và nguồn lực sẽ là chìa khóa để mở rộng vững chắc hoạt động thương mại tại quốc gia giàu tiềm năng này.

Phương Cúc