Thụy Điển ứng phó với thanh thiếu niên phạm tội

Nhiều chương trình phòng chống tội phạm trẻ đang được các chính quyền địa phương ở Thụy Điển triển khai

Bạo lực chủ yếu xoay quanh vấn đề buôn bán ma túy

Số liệu gần đây cho thấy, số đối tượng từ 15 đến 17 tuổi bị truy tố vì các tội nghiêm trọng như giết người và âm mưu giết người ở Thụy Điển đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2019. Trong 6 tháng đầu năm 2023, có 42 người trong độ tuổi đó bị nghi ngờ cố ý giết người, cao hơn hẳn so với con số 38 trong cả năm 2022.

Evin Cetin, một chuyên gia về tội phạm thanh thiếu niên và cựu luật sư, cho biết xung đột hay bạo lực xảy ra chủ yếu xoay quanh vấn đề buôn bán ma túy và tranh giành quyền lực kiểm soát địa bàn. Theo bà Cetin, không giống như ở hầu hết các khu vực châu Âu khác, việc phân phối ma túy ở Thụy Điển không phải là một tổ chức từ trên xuống do những người đàn ông lớn tuổi đứng đầu mà ở đây, những đứa trẻ 16 và 17 tuổi mua cocaine dưới dạng cho mượn và bắt trẻ nhỏ hơn bán lẻ. Chuyên gia Evin Cetin đã gặp những thanh niên 22 tuổi nhưng buôn bán ma túy được 10 năm, thậm chí có cả thanh niên 18 tuổi nhưng có tới 40 tay chân dưới quyền bán ma túy.

Một số nhà quan sát cho rằng một phần nguyên nhân còn do hệ thống pháp luật trừng phạt những người dưới 18 tuổi phạm tội nghiêm trọng ở Thụy Điển khá nhẹ tay. Bà Cetin cho rằng, các chính phủ kế tiếp nhau và cảnh sát đã không chú ý đến lời cảnh báo vào năm 2010 của chuyên gia về tội phạm thanh thiếu niên - hiện là ủy viên cảnh sát - Carin Götblad rằng 5.000 trẻ em và thanh thiếu niên đang trên đà sa vào con đường tội phạm nghiêm trọng. Những đứa trẻ lúc đó 12, 13 và 14 tuổi, hiện trở thành những nhân vật hàng đầu trong giới tội phạm băng đảng. Và mỗi khi một đứa trẻ hoặc một thanh niên dính vào vòng lao lý thì sẽ có người khác được tuyển dụng. “Vấn đề ở chỗ, số tội phạm bị giam giữ dù nhiều đến thế nào thì những đứa trẻ mới vẫn sẽ được tuyển mộ”, bà Cetin nói thêm.

Sự bất bình đẳng về kinh tế và xã hội ngày càng gia tăng là yếu tố thúc đẩy trẻ em dính đến bán ma túy, đặc biệt là đối với những cậu bé thất học ở những khu vực dễ bị tổn thương với tỷ lệ thất nghiệp cao. Còn theo chuyên gia Carin Götbla, một nhóm thanh thiếu niên hay phạm vào tội phạm nghiêm trọng là người gốc nhập cư sống trong những ngôi nhà quá đông đúc. Cùng với đó, cocaine từ Nam Mỹ được chuyển thẳng đến Thụy Điển, rồi được bán… sang châu Âu. Đây chính là yếu tố gắn kết các xung đột với nhau.

Nhiều dự án đang được thử nghiệm nhằm ngăn chặn bạo lực

Quy mô của vấn đề gần đây đã khiến chính phủ Thụy Điển phải công bố kế hoạch giúp các trường học, dịch vụ xã hội và cảnh sát dễ dàng chia sẻ thông tin hơn nhằm ngăn chặn những người trẻ tuổi bị lôi kéo vào con đường tội phạm và xác định sớm những trẻ có nguy cơ. Trên khắp nước này, nhiều dự án đang được thử nghiệm nhằm ngăn chặn bạo lực, như chương trình ở thành phố Orebro, nằm giữa Stockholm và Gothenburg.

Hai năm trước, văn phòng dịch vụ xã hội của thành phố nhỏ Orebro đã thành lập các nhóm hỗ trợ những người trẻ tuổi được cho là có nguy cơ dính vào bạo lực. Johanna Sollerman, chiến lược gia phòng chống tội phạm của chính quyền thành phố cho biết, tại các cuộc gặp mặt, thông điệp chính được đưa ra là “chúng tôi không muốn bạn bị giết”. Những người trẻ tuổi được phân tích rằng nếu tiếp tục theo con đường bạo lực, họ sẽ bị tấn công từ mọi góc độ, từ các dịch vụ xã hội đến cơ quan thuế.

Ngoài các nhóm hỗ trợ, Orebro cũng triển khai phương pháp can thiệp bạo lực nhóm, bao gồm việc cập nhật liên tục bản đồ tình báo của cảnh sát theo dõi những người có liên quan đến tội phạm bạo lực. Kết quả, không một thiếu niên từng được hỗ trợ nào lại liên quan đến các vụ xả súng trong thành phố từ đó đến nay.

Tương tự, tại Järva, một khu vực ở Stockholm trước đây có liên quan chặt chẽ đến tội phạm bạo lực, các vụ xả súng gần đây đã chững lại nhờ sự kết hợp giữa đầu tư tài chính đáng kể vào hỗ trợ phòng ngừa và hợp tác giữa các cơ quan chức năng.

Một báo cáo của chính phủ Thụy Điển được công bố trong tháng 8-2023 đề xuất rằng, trẻ em từ 15 đến 17 tuổi phạm tội nghiêm trọng nhất nên bị bắt giam. Nhưng quan trọng hơn, nhiều chương trình phòng chống tội phạm đang được các chính quyền địa phương triển khai.

Theo Guardian