Thủy sản Việt Nam đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật khắt khe

Chế biến cá tra xuất khẩu tại nhà máy của Tập đoàn Sao Mai, tỉnh An Giang. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Ngành thủy sản Việt Nam đang ghi nhận những tín hiệu tích cực trong sản xuất với mục tiêu tăng trưởng năm 2025 dự kiến ở mức 4,25%. Tuy nhiên, đằng sau tín hiệu lạc quan là áp lực ngày càng lớn trong hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là khi liên tục phải đối mặt với các rào cản kỹ thuật khắt khe tại những thị trường chủ lực như Liên minh châu Âu (EU) và Hoa Kỳ.

Tại thị trường EU, vấn đề khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) vẫn là thách thức lớn khiến thủy sản Việt Nam chưa thể gỡ “thẻ vàng”. Bên cạnh đó là mạng lưới quy định dày đặc và liên tục thay đổi, ảnh hưởng trực tiếp đến quy trình sản xuất, vùng nuôi và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm.

EU ban hành hoặc điều chỉnh khoảng 180 quy định mỗi năm, với các nội dung liên quan đến dư lượng thuốc trừ sâu, chất kháng khuẩn, truy xuất nguồn gốc và chứng nhận an toàn thực phẩm. Một trong những thay đổi sắp được áp dụng là quy định giới hạn thạch tín vô cơ trong cá và giáp xác, dự kiến triển khai từ quý IV/2025. Đồng thời, từ tháng 9/2026, EU sẽ cấm hoàn toàn việc sử dụng chất kháng khuẩn dành cho người hoặc làm chất kích thích tăng trưởng trong sản phẩm động vật, bao gồm cả thủy sản.

Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, thủy sản Việt Nam đang chịu áp lực từ thuế đối ứng và yêu cầu nghiêm ngặt của Đạo luật Bảo tồn Thú biển (MMPA) sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026. Theo ông Tô Việt Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Hoa Kỳ đã đánh giá tính tương đương của Việt Nam ở mức “một phần”, trong khi có tới 89 quốc gia và vùng lãnh thổ được công nhận tương đương hoàn toàn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách phải hoàn thiện hệ thống giám sát và tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp với MMPA.

Ông Lê Trần Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho biết, MMPA quy định tất cả quốc gia xuất khẩu thủy sản vào thị trường Hoa Kỳ phải triển khai các biện pháp bảo vệ thú biển tương đương với biện pháp của Hoa Kỳ nhằm giảm thiểu tình trạng đánh bắt ngẫu nhiên trong khai thác thủy sản. Trong 34 quốc gia được công nhận tương đương một phần có Việt Nam. Việt Nam có 11 nghề khai thác được công nhận tương đương và 12 nghề không công nhận tương đương. Những điều này sẽ tác động lớn đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam vào Hoa Kỳ.

Nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản tại Bà Rịa-Vũng Tàu phải nhập khẩu nguồn nguyên liệu để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ẩnh: Hoàng Nhị - TTXVN

Việt Nam sẽ tham khảo và học hỏi từ các quốc gia đã được công nhận tương đương hoàn toàn, nhằm nâng cao năng lực đáp ứng yêu cầu của phía Hoa Kỳ trong thời gian ngắn nhất. Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo Cục Thủy sản và Kiểm ngư với kế hoạch, lộ trình chi tiết cho nhiệm vụ này, ông Lê Trần Nguyên Hùng cho biết.

Bích Hồng/Bnews/vnanet.vn