Tích hợp giấy phép về môi trường có ngăn được ô nhiễm?

Ngày 4/9, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách theo hình thức trực tuyến thảo luận về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) và dự án Luật Cư trú (sửa đổi).

Trong phiên làm việc buổi sáng, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, các đại biểu đã thảo luận về dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi).

Tích hợp giấy phép về môi trường giúp giải quyết 4 vấn đề cơ bản

Trình bày Báo cáo về một số nội dung lớn còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, tại Phiên họp thứ 47 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một số ý kiến đề nghị rà soát, làm rõ việc tích hợp các giấy phép về môi trường, trong đó bao gồm cả giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi.

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường trình 2 phương án để xử lý vấn đề này. Trong đó, phương án 1 (theo đề xuất của Chính phủ trình) sẽ chỉ dùng 1 loại giấy phép môi trường trong đó bao gồm cả nội dung cấp phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính cấp phép về môi trường. Đồng thời quy định trong nội dung giấy phép môi trường đối với trường hợp có xả nước thải vào công trình thủy lợi phải có các yêu cầu bảo đảm an toàn công trình thủy lợi.

Phương án 2, vẫn có giấy phép “xả nước thải vào công trình thủy lợi” như đã được quy định trong Luật Thủy lợi năm 2017 và đang được thực hiện thuận lợi.

Chủ nhiệm Ủy ban Phan Xuân Dũng nêu rõ, Phương án 1 sẽ giải quyết được 4 vấn đề: một là, các loại giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường, giấy phép xả nước thải vào nguồn nước hoặc giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi đều được cấp dựa trên báo cáo Đánh giá tác động môi trường được phê duyệt, kết quả vận hành công trình bảo vệ môi trường và quy chuẩn kỹ thuật về môi trường. Hai là, nội dung quản lý nước thải trong các giấy phép này cơ bản giống nhau. Ba là, việc phân cấp cấp giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi theo quy định của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang dựa trên phân cấp quản lý công trình, không theo quy mô xả thải của doanh nghiệp. Nếu thực hiện thủ tục hành chính này sẽ khó thực hiện cơ chế một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính. Bốn là, công trình thủy lợi là một bộ phận cấu thành của mạng lưới tài nguyên nước; việc quy định nhiều cơ quan cấp phép xả thải như hiện nay không bảo đảm nguyên tắc quản lý tổng hợp, một việc được giao nhiều cơ quan thực hiện sẽ gây chồng chéo, khi xảy ra ô nhiễm thì khó phân định rạch ròi trách nhiệm.

Chủ tịch Quốc hội Chủ trì Hội nghị

Với phương án 2, việc bảo đảm chất lượng nước cấp là vấn đề quyết định giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi, đây là một nội dung mới của Luật Thủy lợi. Cơ quan quản lý Nhà nước về công trình thủy lợi sẽ bảo đảm việc kiểm tra, giám sát thường xuyên, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời việc xả nước thải vào công trình thủy lợi. Ngoài ra, bảo vệ chất lượng nước không chỉ để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp mà còn cho dịch vụ, sản xuất công nghiệp và sinh hoạt của người dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng

Chưa thống nhất tích hợp giấy phép xả nước thải

Góp ý vào nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) ủng hộ phương án 1 (phương án Chính phủ trình), tức tích hợp các loạt giấy phép về môi trường thành 1 loại giấy tờ duy nhất, bao gồm cả giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi.

Theo đại biểu Thủy, nguyên tắc cấp giấy phép đều dựa trên đánh giá tác động môi trường. Mặt khác, hiện nay việc phân cấp cấp phép vào công trình thủy lợi đang theo công trình chứ không theo quy mô, chưa tương thích với việc quản lý... Do đó, chỉ dùng 1 loại giấy phép thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính về môi trường.

Tuy nhiên, đại biểu Lệ Thủy cũng đề nghị, cần có quy định cụ thể từ xét duyệt đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép đến hậu kiểm đảm bảo thống nhất và không chồng chéo.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) nhấn mạnh việc tích hợp từ 7 giấy tờ thủ tục thành 1 giấy phép mang nhiều ý nghĩa trong bối cảnh Chính phủ đang quyết tâm thực hiện cải cách hành chính.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận)

Điều này giúp giảm thủ tục hành chính, đảm bảo tính thống nhất, rõ trách nhiệm cũng như tuân thủ những nguyên tắc về một cơ quan chịu trách nhiệm chính về việc này. Mặt khác, quy định này cũng đảm bảo tiếp cận tổng hợp về việc cấp giấy phép xả thải môi trường.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cũng đề nghị, cần phải làm rõ hơn, nhất chức năng các Bộ liên quan tới các dự án luật trước. Bên cạnh đó, Luật cần minh bạch hóa việc lập và phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường, bởi các giấy phép xả thải vào nguồn nước và xả thải vào công trình thủy lợi đều dựa trên báo cáo đánh giá tác động môi trường.

“Tôi từng nghe các doanh nghiệp người ta kháo nhau rằng báo cáo đánh giá tác động môi trường nếu thuê chính cơ quan phê duyệt thì được thông qua rất nhanh. Do đó cần phải làm như thế nào để chống được tiêu cực trong việc này” - đại biểu Nguyễn Sỹ Cương nói.

Ngược lại, cũng có những ý kiến đại biểu đề nghị cân nhắc kỹ vấn đề này, trong đó nhấn mạnh giấy phép “Xả nước thải vào công trình thủy lợi” có phạm vi rất rộng, tác động rất lớn đến nguồn nước nên cần giữ riêng.

Về thẩm quyền thẩm định báo cáo tác động môi trường, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) và một số đại biểu khác đồng tình với phương án thứ 2: Không nên giao các Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành thẩm định báo cáo tác động môi trường mà chỉ giao cho Bộ TN&MT và UBND cấp tỉnh, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và dự án thuộc bí mật quốc phòng, an ninh.

Phương Thủy