Tiêm chủng trong bối cảnh dịch Covid-19

Dự án Tiêm chủng mở rộng (TCMR) được Chính phủ giao là một trong những dự án ưu tiên thuộc Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016-2020 với chỉ tiêu đạt tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ 8 loại vắc-xin cho trẻ dưới 1 tuổi trên quy mô toàn quốc 95%.

Khống chế các bệnh truyền nhiễm

Theo PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, 2020 là năm ghi nhận ảnh hưởng của dịch Covid-19 đối với công tác tiêm chủng. Trong thời gian dịch Covid-19 vào tháng 4-2020, tất cả trạm y tế xã/phường trên toàn quốc đã phải tạm ngừng tổ chức tiêm chủng, tỉ lệ tiêm, uống vắc-xin trong các tháng đầu năm thấp hơn so với tiến độ dự kiến. Công tác tiêm chủng tại một số tỉnh/thành phố tiếp tục bị ảnh hưởng do thực hiện giãn cách xã hội trong quý II và III/2020. Vì vậy có thể thấy kết quả tiêm chủng ở các địa phương không đồng đều. Bên cạnh đó, ảnh hưởng tâm lý e ngại lây nhiễm SARS-CoV-2 trong giai đoạn dịch khiến cha mẹ không cho trẻ đi tiêm chủng ngay, nhiều trẻ bị tiêm chủng chậm lịch.

PGS Hồng cho biết để giảm thiểu tác động của dịch Covid-19, Dự án TCMR đã xây dựng hướng dẫn tổ chức tiêm chủng ngay sau khi giãn cách xã hội, bảo đảm chống lây nhiễm SARS-CoV-2, vừa phục hồi công tác tiêm chủng trở lại trong các tháng 5 và 6-2020. Đồng thời từ cuối tháng 6-2020, Dự án TCMR đã chỉ đạo các địa phương tổ chức nhiều đợt tiêm vét các vắc-xin để chủ động phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm có vắc-xin. Nhờ vậy, đến tháng 11-2020 đã có gần 1,4 triệu trẻ được tiêm chủng đầy đủ 8 loại vắc-xin, tương đương 87%. Dự kiến tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi năm 2020 đạt chỉ tiêu kế hoạch năm (95%).

Dự án TCMR quốc gia sẽ đẩy mạnh các hoạt động để duy trì tỉ lệ tiêm chủng trên 95% cho trẻ dưới 1 tuổi trong phạm vi cả nước

Theo PGS Hồng, Việt Nam tiếp tục không ghi nhận trường hợp bại liệt hoang dại trong năm 2020 và là năm thứ 20 Việt Nam bảo vệ thành công ngăn chặn bệnh bại liệt. Đây cũng là năm thứ 15 Việt Nam duy trì thành quả loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh. Trên phạm vi cả nước không ghi nhận dịch sởi, Rubella. Số trường hợp mắc sởi trong 11 tháng đầu năm 2020 (1.136 ca) giảm mạnh so với năm 2019 (14.156 ca). Tiếp tục ghi nhận số mắc Rubella thấp (46 ca), góp phần quan trọng khống chế Hội chứng Rubella bẩm sinh, căn bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và sự phát triển của trẻ sơ sinh.

Huy động đầu tư cho tiêm chủng

TS Đặng Thị Thanh Huyền, Phó trưởng Văn phòng TCMR quốc gia (Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương), cho hay trong các năm từ 2018-2021, Dự án TCMR đã nỗ lực huy động nguồn viện trợ từ Liên minh Toàn cầu về vắc-xin, tiêm chủng (GAVI) và đầu tư của Chính phủ để tăng cường hệ thống dây chuyền lạnh cho tuyến tỉnh, tuyến huyện. Trong các năm từ 2018-2020, dự án đã nỗ lực huy động nguồn viện trợ để trang bị hệ thống tủ lạnh chuyên dụng tiên tiến nhất để bảo quản vắc-xin trên toàn quốc. Đây là hoạt động ưu tiên của dự án trong bối cảnh các tỉnh/thành phố sẽ phải chủ động hơn nữa trong việc huy động đầu tư để chi trả cho kinh phí triển khai tiêm chủng và mua bơm kim tiêm, hộp an toàn từ nguồn địa phương từ năm 2021.

Dự án TCMR đã tiếp nhận 340 tủ TCW4000AC từ nguồn hỗ trợ của GAVI và 250 tủ mua đối ứng từ ngân sách nhà nước. Đây là loại tủ lạnh phòng chống đông băng tốt nhất, năng lượng tiêu thụ rất thấp, giữ nhiệt độ của tủ ở dưới 8 độ C ngay cả khi điện chỉ được cung cấp 8 giờ ngày đặc biệt phù hợp với các địa phương vùng sâu, vùng xa. Thời gian duy trì nhiệt độ lạnh của tủ lên đến 77 giờ ở nhiệt độ môi trường (43 độ C ).

Theo TS Huyền, trong năm 2021, Dự án TCMR quốc gia sẽ đẩy mạnh các hoạt động để duy trì tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ các loại vắc-xin trong tiêm chủng mở rộng cho trẻ dưới 1 tuổi đạt trên 95% trên phạm vi cả nước, bảo đảm an toàn tiêm chủng và phòng chống nhiễm SARS-CoV-2. Dự án sẽ tiếp tục rà soát các địa phương nguy cơ cao, đặc biệt tại các địa phương chưa được triển khai chiến dịch trong các năm 2018-2020 để tổ chức tiêm chủng bổ sung vắc-xin MR (phòng bệnh sởi - Rubella) cho trẻ em ở các vùng nguy cơ cao nhằm đạt độ bao phủ tiêm chủng ở mức cao, chủ động không để dịch xảy ra. Dự kiến, có khoảng 1 triệu trẻ từ 1-5 tuổi vùng nguy cơ cao được tiêm bổ sung vắc-xin MR trong năm 2021. "Trong năm nay, dự án sẽ tiếp tục tiếp nhận 174 tủ lạnh TCW4000AC từ nguồn hỗ trợ của GAVI và huy động tiếp từ các tổ chức quốc tế để cấp cho các huyện, thay thế dần tủ cũ. Dự kiến, trên 90% số huyện của cả nước được trang bị hệ thống tủ lạnh mới, bảo đảm đủ năng lực và chất lượng bảo quản vắc-xin trong tiêm chủng mở rộng" - bà Huyền nói.

Khánh Anh