Tiêm kích hiện đại nhất của Mỹ cũng phải 'rụng' khi tới Việt Nam

Tháng 3/1968, không quân Mỹ đưa 6 chiếc tiêm kích F-111A đầu tiên đến căn cứ Takhli ở Thái Lan và bắt đầu tham chiến, những chiếc F-111 hợp sức với những chiếc chiến đấu cơ F-4 tấn công miền Bắc Việt Nam.

Tiêm kích F-111 được coi là máy bay tiêm kích - ném bom thế hệ mới tiên tiến nhất của không quân Mỹ thời bấy giờ. Nhưng chỉ sau 10 ngày tham chiến, chiếc F-111 đầu tiên đã bị rơi ở phía tây Hà Tĩnh vàphía Mỹ cho rằng máy bay F-111 bị tai nạn.

Ngày 30/3/1968, bộ đội tên lửa phòng không Việt Nam lần đầu tiên bắn rơi một chiếc tiêm kích - bom F-111 trên bầu trời Hà Tây. Đây là trận đánh xuất sắc của tiểu đoàn tên lửa 64 chỉ với 2 quả tên lửa dẫn đường bằng tay và chiếc F-111 bị tiêu diệt ở độ cao rất thấp.

Lúc này, không quân Mỹ đã phải gấp rút đưa số máy bay còn lại về nhà máy để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện siêu tiêm kích bom này. Sau thất bại cay đắng đầu tiên trước Việt Nam, F-111 đã trải qua một đợt sửa đổi toàn diện cả về kỹ thuật và chiến thuật.

Năm 1972, F-111 trở lại tham gia Chiến dịch Linebacker và Linebacker II, với lực lượng hùng hậu và được chuẩn bị kỹ lưỡng hơn gồm 48 chiếc F-111 được chia thành 3 nhóm, triển khai tại căn cứ Takhli của Thái Lan để bắt đầu các nhiệm vụ ban đêm ở Tây Bắc Việt Nam.

F-111 có hệ thống radar bám địa hình tốt, nhanh hơn, mạnh hơn, mang số lượng bom gấp 2,5 lần F-4. Loại máy bay này còn có khả năng hoạt động tốt trong điều kiện thời tiết xấu, F-111 bay một mình vào ban đêm ở độ cao cực thấp, luồn lách địa hình để vô hiệu hóa radar cũng như các thiết bị quang học của đối phương.

Mặc dù là một máy bay chiến đấu hiện đại, nhưng trong các cuộc tập kích vào Hà Nội và Hải Phòng trong Chiến dịch Linebacker II năm 1972, đã có 5 chiếc F-111A bị bắn rơi trên tổng số 48 chiếc. Tỷ lệ tổn thất là 5 trên 48 chiếc tương đương hơn 10%, một tỷ lệ quá cao mà người Mỹ không mong muốn.

Lực lượng phòng không Việt Nam đã có kinh nghiệm đối phó với máy bay bay thấp trước đây, kiên trì mai phục và chờ sẵn trên con đường quen thuộc và phán đoán chính xác đường bay mà F-111 sẽ thực hiện.

Lực lượng phục kích với nhiều loại vũ khí bao gồm pháo tầm thấp, pháo phòng không 37 ly và thậm chí cả súng trường. Thủ đô Hà Nội lúc bấy giờ có gần 200 trận địa như vậy.

Ngoài ra, hệ thống phòng thủ phòng không của Hà Nội còn bao gồm nhiều hệ thống đài quan sát quân sự, cộng với các đài địa phương túc trực ngày đêm, tạo thành mạng lưới quan sát dày đặc xung quanh thủ đô.

Dù vào ban đêm, nhưng do F-111 bay rất thấp nên đài quan sát thỉnh thoảng vẫn thấy bóng dáng của nó vụt qua, kèm theo tiếng gầm rú của động cơ. Khi phát hiện thấy F-111, các trinh sát sẽ thông báo ngay cho sở chỉ huy để bám và diệt mục tiêu.

Khi vệt đạn của đơn vị phía trước bắn lên là tín hiệu để đơn vị phía sau kịp thời nổ súng. Tất cả các loại súng, pháo phòng không đều quay theo hướng đã định trước, đạn lên nòng, sẵn sàng nổ súng khi có lệnh.

Lực lượng phòng không lúc này bắn mọi thứ có thể, tạo thành màn đạn có chiều sâu, chặn đường bay của F-111. Trong hàng nghìn hàng vạn viên đạn nhỏ chỉ cần một viên trúng vào chỗ hiểm, ngay cả những chiếc F-111 hiện đại cũng phải gục ngã.

Trong Chiến dịch Linebacker và Linebacker II, F-111 đã thực hiện 4.000 lần xuất kích. Mặc dù một số chiếc bị bắn rơi nhưng F-111 vẫn được công nhận là loại máy bay an toàn nhất của Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam.

Sau chiến tranh Việt Nam, F-111 tiếp tục được sử dụng trong chiến tranh Campuchia, chiến tranh Libya năm 1986, chiến tranh vùng Vịnh năm 1991. Tại các chiến trường này, do không có đối thủ xứng tầm nên máy bay Mỹ không gặp nhiều khó khăn.

F-111 đã phục vụ trong biên chế của Không quân Mỹ từ năm 1967 đến năm 1998. F-111 cũng được sử dụng trong biên chế của quân đội Australia, nước này đã đặt hàng 24 máy bay F-111C để thực hiện vai trò ném bom và tấn công chiến thuật. Tuy nhiên phục vụ trên rất nhiều chiến trường, chỉ duy nhất tại Việt Nam, F-111 mới chịu khuất phục. Nguồn ảnh: TTXVN/Pinterest.

Máy bay tiêm kích - bom F-111 - hung thần một thời từng tham chiến ở khắp mọi mặt trận trên thế giới, nhưng chỉ bị khuất phục tại Việt Nam. Nguồn: DarkSkies.

Thái Hòa