Tiền Đông Dương - Indochine (1885 - 1945): Tiền bằng nhôm, tiền bạc ngoại thương
Năm 1943, Ngân hàng Đông Dương cho đúc hai loại đồng xu mệnh giá 5 cent chất liệu nhôm, hình tròn, lỗ tròn ở giữa. Hai đồng xu này chỉ khác nhau ở chỗ: một loại cạnh có răng cưa và loại kia không có răng cưa. Riêng loại có răng cưa hiện rất hiếm gặp.
Tiền bằng nhôm
Cả hai đồng xu nhôm này đều có đường kính 20,5mm, dày 1,3mm và nặng 0,7gr.
Mặt trước đồng xu có hình vòng nguyệt quế bao quanh lỗ tròn của đồng tiền, bên trên có dòng chữ “ETAT FRANCAISE” và phía dưới ghi năm đúc “1943”.
Mặt sau, bên trái và phía trên lỗ tròn ghi mệnh giá “5 cent”, bên phải có dấu "=" và phía dưới có chữ “INDOCHINE”.
Tiền nhôm 5 cent, 1943, đk 20,5mm
Tiền 1 cent: Năm 1943, Ngân hàng Đông Dương cho đúc một đồng xu nhôm mệnh giá 1 cent. Mặt trước và mặt sau tương tự như họa tiết của đồng xu nhôm 5 cent 1943, chỉ thay mệnh giá “5 cent.” thành “1 cent.”. Đồng xu này có đường kính 17,5mm, dày 1,3mm và trọng lượng 0,5gr.
Tiền nhôm 1 cent, 1943, đk 17,5mm
Tiền bạc ngoại thương
Trong hai năm 1943 và 1944, Ngân hàng Đông Dương cho đúc 6 loại đồng xu hình tròn, bằng bạc với mệnh giá là 1 Tael và 1/2 Tael tại Hà Nội. Các đồng xu này được đúc với mục đích trao đổi và buôn bán giữa Bắc Kỳ (Tonkin) với Ailao (Lào). Ngoài ra, các đồng xu trên thường được dùng vào việc mua bán thuốc phiện tại vùng biên giới giữa Việt Nam với Lào và Trung Quốc, nên trong dân gian quen gọi các đồng xu này là đồng xu “Á phiện”.
Đồng xu 1 Tael có chữ Phú (富)gồm 2 loại: Loại lớn có đường kính 42,25mm và trọng lượng 38,20 gr. Loại nhỏ hơn có đường kính là 42,00 mm và trọng lượng 34 gr. Cả hai đồng xu đều có chữ Phú (富) chiếm phần lớn diện tích trên mặt trước của đồng tiền và được khía xước gờ cạnh đồng tiền. Mặt sau có chữ Lào.
Đồng xu 1/2 Tael có chữ Phú(富) gồm 2 loại: Loại lớn có đường kính 35mm, trọng lượng 19,2gr. Loại nhỏ hơn có đường kính 34,8mm, trọng lượng từ 18,55gr đến 18,86gr. Mặt trước và sau đều có chữ và bảo an tương tự như đồng 1 Tael. Cạnh xu được xẻ rãnh răng cưa.
Đồng xu 1 Tael con hươu đầu to: có đường kính 40,00 mm, trọng lượng 38,2gr. Mặt trước của đồng xu là hình con hươu sừng kép dài, chính vì vậy trong dân gian đồng xu này được gọi là xu Á phiện hươu sừng kép, sừng dài.
Đồng xu 1 Tael con hươu đầu nhỏ: có đường kính 40,5mm, nặng 38,2gr. Mặt trước của đồng xu là hình con hươu sừng đơn ngắn, chính vì vậy trong dân gian đồng xu này còn đươc gọi là xu Á phiện hươu sừng đơn, sừng ngắn.
Những đồng tiền này hiện rất hiếm gặp và chúng cũng được làm giả rất nhiều.
Nguồn: Tác phẩm ''Lịch sử đồng tiền Việt Nam'' của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Biên tập: Mạnh - Thắng | Đồ họa: Văn Lâm
