Tiền Giang tổ chức 3 hội nghị tập huấn nâng cao năng lực, kiến thức về trợ giúp pháp lý cho người có uy tín và cán bộ cơ sở

Đây là các địa bàn có nhu cầu cao trong việc tiếp cận thông tin pháp luật đặc biệt là nhóm người dân yếu thế và các cộng đồng dân cư thường xuyên phát sinh tình huống pháp lý liên quan đến dân sự, đất đai và hành chính.

Hội nghị có sự tham gia của đông đảo đại biểu đại diện Mặt trận Tổ quốc, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên, cán bộ thôn, hòa giải viên và người có uy tín trong cộng đồng. Việc tham gia của đa dạng thành phần nhằm xây dựng mạng lưới phối hợp thống nhất trong việc hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý miễn phí của Nhà nước. Lực lượng tham dự cũng là nhóm trực tiếp tiếp xúc, trao đổi và hỗ trợ người dân khi phát sinh tranh chấp hoặc yêu cầu pháp lý ở cơ sở.

Phát biểu khai mạc, đại diện Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tiền Giang cho biết, thời gian qua, địa phương ghi nhận nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý cho thấy người dân chưa hiểu đúng quyền được trợ giúp pháp lý hoặc không biết cách tiếp cận với dịch vụ trợ giúp pháp lý. Một số trường hợp người dân tự giải quyết, dẫn đến tranh chấp phức tạp hoặc hệ quả pháp lý không đáng có. Sở Tư pháp nhấn mạnh mục tiêu của Hội nghị là trang bị cho cán bộ cơ sở kiến thức pháp luật cơ bản, kỹ năng nhận diện vụ việc và phương pháp hướng dẫn người được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu trợ giúp pháp lý theo đúng quy trình pháp luật.

Hội nghị tập huấn phường Trung An, tỉnh Tiền Giang

Tại Hội nghị phường Trung An, ông Phạm Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tiền Giang triển khai toàn diện đến các đại biểu tham dự nội dung của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, trong đó nhấn mạnh, việc xác định đúng đối tượng được trợ giúp pháp lý; trách nhiệm của cán bộ cấp xã khi phát hiện vụ việc thuộc diện cần hỗ trợ; cơ chế phối hợp giữa tổ hòa giải, cán bộ địa phương và Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh. Đại biểu được làm rõ quy trình tiếp nhận thông tin ban đầu, cách hướng dẫn người dân chuẩn bị hồ sơ và phương pháp chuyển gửi vụ việc để bảo đảm người dân được hỗ trợ nhanh chóng, tránh kéo dài thời gian xử lý.

Hội nghị tập huấn phường Trung An, tỉnh Tiền Giang

Bên cạnh đó, ông Khiêm đã dành thời gian đáng kể để trao đổi về những tình huống thực tế tại Tiền Giang như việc người dân ký hợp đồng mua bán không đọc rõ nội dung, tranh chấp ranh giới đất kéo dài, hợp đồng vay mượn viết tay không ghi lãi suất, hoặc trường hợp người cao tuổi, phụ nữ đơn thân chưa hiểu thủ tục hành chính. Thông qua từng tình huống, báo cáo viên phân tích xác định bản chất sự việc, trách nhiệm của cán bộ cơ sở trong quá trình hướng dẫn, và tiêu chí để chuyển vụ việc cho cơ quan trợ giúp pháp lý.

Trong buổi Hội nghị phường Đạo Thạnh, Tiến sĩ Nguyễn Đắc Tuân, Giảng viên chính Khoa Pháp luật Hình sự, Trường Đại học Luật Hà Nội đã cung cấp nhiều kiến thức quan trọng liên quan đến quyền trợ giúp pháp lý trong tố tụng hình sự. Ông nhấn mạnh rằng, phần lớn người dân không đủ khả năng tự bảo vệ mình khi tham gia vào quá trình tố tụng và nếu không được giải thích rõ ràng, họ có thể mất quyền lợi một cách không cần thiết.

Hội nghị tập huấn phường Đạo Thạnh, tỉnh Tiền Giang

Tiến sĩ Tuân cho rằng, người dân có quyền được trợ giúp pháp lý ngay từ giai đoạn đầu khi bị mời làm việc hoặc khi là người bị hại trong vụ án. Nếu cán bộ cơ sở hướng dẫn không đầy đủ, người dân sẽ không biết cách yêu cầu hỗ trợ, dẫn đến việc thiệt thòi quyền lợi. Vì vậy, việc nắm chắc các quy định tố tụng và hiểu rõ quyền yêu cầu trợ giúp pháp lý là nhiệm vụ bắt buộc đối với lực lượng ở cơ sở.

Bên cạnh nội dung tố tụng hình sự, Tiến sĩ Tuân còn nhấn mạnh, những sai sót thường gặp như việc người dân ký giấy tờ không hiểu rõ nội dung, không biết quyền từ chối cung cấp thông tin khi không có luật sư hoặc người bào chữa, hoặc việc nạn nhân không biết quyền đề nghị bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ việc bạo lực gia đình. Những chia sẻ này giúp đại biểu nhận thức rõ vai trò của mình trong việc hỗ trợ ban đầu, tạo cơ sở để cơ quan trợ giúp pháp lý thực hiện đúng chức năng.

Hội nghị tập huấn phường Đạo Thạnh, tỉnh Tiền Giang

Bên cạnh đó Hội nghị tại xã Long Hưng, Luật sư Trần Thị Trâm - Giám đốc Công ty Luật TNHH LEVINA - trình bày chuyên đề về kỹ năng giao tiếp pháp lý và phương pháp tiếp cận người dân trong các vụ việc phức tạp.

Bà cho rằng kỹ năng mềm là yếu tố quyết định hiệu quả hỗ trợ pháp lý tại cộng đồng; không ít trường hợp người dân ngần ngại nêu vấn đề vì lo ngại phiền phức. Khi cán bộ cơ sở giao tiếp đúng cách, giải thích bằng ngôn ngữ dễ hiểu và thể hiện sự tôn trọng, người dân sẽ thoải mái chia sẻ và sẵn sàng hợp tác. Đây là điều kiện quan trọng để việc trợ giúp pháp lý phát huy tác dụng.

Hội nghị tập huấn xã Long Hưng, tỉnh Tiền Giang

Luật sư Trâm đồng thời phân tích nhiều lỗi phổ biến trong công tác hỗ trợ ban đầu như tự ý hòa giải vụ việc có yếu tố hình sự, hướng dẫn miệng không đầy đủ, hoặc không ghi nhận hồ sơ cần thiết. Bà khuyến cáo, cán bộ cơ sở cần tránh các sai sót này để hạn chế rủi ro và bảo đảm an toàn pháp lý cho người dân.

Trong phần thảo luận mở, đại biểu nêu nhiều câu hỏi liên quan đến xử lý vụ việc dân sự, giấy tờ vay nợ, thủ tục đất đai, tranh chấp tài sản chung và tình huống liên quan đến người cao tuổi hoặc người có thu nhập thấp. Báo cáo viên đã giải đáp cụ thể từng nội dung, chỉ rõ cách xác định thẩm quyền, trình tự hướng dẫn phù hợp và biện pháp phòng ngừa rủi ro có thể phát sinh trong quá trình hỗ trợ người dân.

Một chủ đề được nhiều đại biểu quan tâm là phương pháp truyền đạt pháp luật phù hợp với đặc điểm văn hóa từng địa bàn. Theo phản ánh của cán bộ cơ sở, nhiều người dân tiếp cận pháp luật còn hạn chế do thói quen giải quyết theo quan hệ gia đình, làng xóm hoặc nghe theo lời khuyên không chính thống. Do đó, báo cáo viên đề nghị áp dụng mô hình truyền thông "ngắn - rõ - trực tiếp", kết hợp ví dụ thực tế để người dân dễ nhớ, dễ hiểu và dễ áp dụng.

Hội nghị tập huấn xã Long Hưng, tỉnh Tiền Giang

Kết thúc Hội nghị, đại diện Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đánh giá cao tinh thần trao đổi và ý thức trách nhiệm của đại biểu. Cục nhận định rằng việc triển khai các Hội nghị tập huấn tại Tiền Giang đã góp phần tạo nền tảng vững chắc để địa phương tiếp tục triển khai Luật Trợ giúp pháp lý một cách hiệu quả, thống nhất và sát thực tế. Cục đề nghị Sở Tư pháp tỉnh tăng cường công tác khảo sát nhu cầu hỗ trợ pháp lý, phối hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở và duy trì cơ chế phản ánh vướng mắc nhằm bảo đảm người dân được tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý đúng quy định, đúng thời điểm và đúng đối tượng.

Hoạt động tập huấn lần này là bước tiếp theo trong chuỗi chương trình nâng cao năng lực cho đội ngũ cơ sở theo định hướng của Bộ Tư pháp, góp phần xây dựng cộng đồng dân cư hiểu biết pháp luật, chủ động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, đồng thời thúc đẩy hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý tại địa phương.

Đức Khiêm