Tiến sĩ ngôn ngữ học mổ xẻ slogan 'Mở lon Việt Nam' gây tranh cãi của Coca - Cola

Thưa ông, mới đây, bộ VH,TT&DL vừa ra công văn chấn chỉnh hoạt động quảng cáo của Coca-Cola khi sử dụng cụm từ "Mở lon Việt Nam” vì cho rằng cụm từ này có dấu hiệu về hành vi quảng cáo thiếu thẩm mỹ, không phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam. Là một nhà ngôn ngữ học, anh nghĩ gì về công văn trên?

Chúng ta đều đoán được hàm ý của quyết định này, chủ yếu nằm ở chữ thứ hai, chữ “lon”. Về mặt tự dạng, người ta cho rằng dễ liên tưởng tới cái từ tục chỉ bộ phận sinh dục của phụ nữ, mà lại là từ mang sắc thái tục chứ không phải là cách gọi tên trung tính theo kiểu khoa học. Tôi thấy đây là một cách suy diễn rất nguy hiểm, bởi nếu cứ suy diễn như thế thì bộ VH,TT&DL sẽ phải đưa ra không biết bao nhiêu quyết định chấn chỉnh nữa.

Vấn đề ở cụm từ nếu có phần quan ngại, theo tôi không phải nằm ở chữ “lon” mà ở chỗ Coca đã đủ sức đại diện cho đồ uống đóng lon của cả nước Việt Nam chưa, để thêm chữ Việt Nam vào sau chữ “lon”, nghe nó có cảm giác trịnh trọng vĩ đại như thứ quốc hồn quốc túy đã được công nhận một cách chính thức từ một kiểm chứng rất tin cậy nào đó.

Coca là thứ đồ uống nước ngoài, chưa thể mang tính đại diện cao nhất cho đồ uống của Việt Nam.

Tiến sĩ ngôn ngữ Đỗ Anh Vũ.

Một chữ đứng lẻ như từ "lon" thì mới nên cấm, vì sợ gây hiểu lầm, còn như slogan của Coca - cola "Mở lon Việt Nam" thì có ổn không anh?

Tôi thấy ổn nếu như không kèm 2 chữ Việt Nam phía sau, từ "mở lon" là bình thường, có thể nói: Mở lon sảng khoái, mở lon giải nhiệt... Tóm lại là, nếu vì 2 chữ "mở lon" mà nghĩ đến những chuyện dâm tục là sai. Hãng Coca - Cola hoàn toàn có thể sử dụng cụm từ này để thiết kế nên các slogan phù hợp. Còn đem "mở lon" kết hợp với từ ngữ nào cho hay, cho đúng lại là một câu chuyện khác.

Không chỉ Coca - cola mà có nhãn hàng cũng dùng động từ kết hợp để ra Slogan kiểu: Tiến lên Việt Nam. Nó có khác với "Mở lon Việt Nam" không anh?

Vì "tiến lên" nó là một cụm động từ chỉ hành động chung chung chứ nó không quy chiếu vào một sự vật nào cụ thể. Hai chữ "tiến lên" cũng tạo ra được ý nghĩa khái quát, ở đâu và cái gì mà chẳng cần tiến lên, vì thế từ này chấp nhận được.

Những sự vật hiện tượng mà tồn tại duy nhất cũng đi với tên Tổ quốc được, Chẳng hạn áo dài Việt Nam... Nhưng lon cô ca không thể đi với tên Tổ quốc một cách dễ dãi như thế được. Nó có thể làm giảm cái thiêng của tên đất nước.

Cục Văn hóa Cơ sở đề nghị Coca-Cola phải sửa cụm từ trong chiến dịch quảng cáo "Mở lon Việt Nam.

Thời gian gần đây, người ta hay nhắc đến những cụm ngôn ngữ hiện đại, có sự kết hợp... rất buồn cười nhưng lại được chấp nhận như: Vui dã man, buồn vãi... anh nghĩ gì về những hiện tượng này?

Tôi thấy những cách dùng này bình thường. Cái này là khẩu ngữ của giới trẻ, tuổi teen. Nó không vi phạm gì chuẩn mực đạo đức, cũng không phải sử dụng trong nhưng môi trường chính thức như một sự mẫu mực vì thế không sao hết.

Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!

Lạc Thành