Tiến tới đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục

Trình bày dự thảo nghị quyết nói trên vào cuối tuần qua, theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Kim Sơn, triển khai Kết luận của Bộ Chính trị về việc miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập; trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, ngoài đối tượng được miễn, không phải đóng học phí, hỗ trợ đóng học phí đã được quy định, Nghị quyết sẽ bổ sung các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí chưa được pháp luật quy định đầy đủ là: Trẻ em mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục; học sinh THPT, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.

Như vậy, theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để bảo đảm công bằng quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.

Theo số liệu thống kê, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó: 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Số học sinh chia theo cấp học: 4,8 triệu trẻ em mầm non (3,8 triệu trẻ em công lập; 1 triệu trẻ em ngoài công lập); 8,8 triệu học sinh Tiểu học; 6,5 triệu học sinh THCS và 2,99 triệu học sinh THPT.

Tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông dân lập, tư thục ước tính khoảng 30.600 tỷ đồng. Trong đó, khối công lập là 28.700 tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1.900 tỷ đồng. Mức ngân sách cần đảm bảo sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh quyết định.

Hiện nay, ngân sách nhà nước để thực hiện chính sách miễn học phí với trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học, học sinh THCS (từ năm 2025 - 2026) là 22.400 tỷ đồng. Nếu mở rộng miễn và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông cả nước thì cần thêm 8.200 tỷ đồng. Trong đó, khối công lập là 6.900 tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1.300 tỷ đồng).

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết: Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập, dân lập, tư thục theo dự thảo Nghị quyết. Dự thảo Nghị quyết quy định phương thức hỗ trợ học phí đối với người học chi trả thông qua các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, tại phiên họp thẩm tra sơ bộ mở rộng của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, các cơ quan thống nhất thực hiện theo phương thức hỗ trợ đóng học phí là cấp trực tiếp cho người học.

Ông Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về tổ chức thực hiện. Trong đó giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập. Về kinh phí, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Cùng đó, bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác. Đồng thời, bổ sung quy định ngân sách trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Dự kiến thời gian trình thông qua, ban hành nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV để áp dụng chính sách từ năm học 2025 - 2026.

Dung Hòa