Tiếp cận nội dung xấu trên mạng xã hội gây thoái hóa não?

Nhiều người tin rằng việc sử dụng thiết bị điện tử quá mức sẽ dẫn đến suy giảm khả năng nhận thức, mất tập trung và thậm chí thoái hóa não. (Ảnh: ITN)

Nguồn gốc nỗi sợ thoái hóa não

Nhiều người tin rằng việc sử dụng thiết bị điện tử quá mức sẽ dẫn đến suy giảm khả năng nhận thức, mất tập trung và thậm chí thoái hóa não. Tuy nhiên, nỗi sợ này là sự phóng đại của truyền thông hay nó thực sự có cơ sở khoa học?

Giáo sư Andrew Przybylski, chuyên ngành Hành vi Con người và Công nghệ tại Đại học Oxford, chỉ ra rằng nhiều nghiên cứu về tác hại của thiết bị điện tử thực ra không nghiêm túc.

Ông đề cập đến một “nghiên cứu” cho rằng sử dụng email có thể làm giảm IQ còn hơn cả việc hút cần sa, nhưng thực tế, nghiên cứu này chỉ là kết quả một ngày làm việc tư vấn của một nhà tâm lý học cho một doanh nghiệp và đã bị truyền thông thổi phồng.

Przybylski cho rằng những nghiên cứu như vậy chiều lòng định kiến của con người, nhưng không phản ánh sự thật.

Thoái hóa não từ góc nhìn lịch sử

Giáo sư triết học và tâm lý học tại Đại học Cincinnati, Tony Chemero, chỉ ra rằng mối quan ngại về việc công nghệ mới thay đổi khả năng nhận thức đã tồn tại từ lâu. Từ 2.500 năm trước, Plato đã lo lắng rằng việc viết lách sẽ làm suy yếu trí nhớ của con người.

Nhìn vào lịch sử, mỗi thế hệ đều trải qua những lo lắng với công nghệ mới nổi. Nghiên cứu của Chemero cho thấy công nghệ thực sự thay đổi cách thức nhận thức, nhưng không nhất thiết làm suy giảm khả năng nhận thức.

Ví dụ, công nghệ giúp chúng ta ghi nhớ nhiều thông tin hơn, để bộ não có thể dồn sức xử lý những vấn đề quan trọng hơn. “Điều thực sự quan trọng là chúng ta có thể làm gì, chứ không phải là những gì chúng ta đã mất đi.”

Nghiện Internet và cấu trúc não

Thay vì thụ động chấp nhận “công nghệ gây hại”, chúng ta nên chủ động đón nhận những khả năng mà công nghệ mang lại. (Ảnh: ITN)

Quan điểm “nghiện Internet dẫn đến thay đổi cấu trúc não” cũng gây nhiều tranh cãi. Giáo sư nghiên cứu não tại Trinity College Dublin, Shane O'Mara, chỉ ra rằng nhiều cuộc “nghiên cứu” khẳng định điều này thực ra không có cơ sở khoa học. Ông nhấn mạnh, việc phân tán chú ý trong thời gian ngắn không đồng nghĩa với sự suy giảm vĩnh viễn của chỉ số IQ.

Ảnh hưởng từ việc sử dụng thiết bị điện tử đối với trẻ em

Đối với vấn đề sử dụng thiết bị điện tử ở trẻ em mà các bậc cha mẹ quan tâm, Giáo sư Pru Beerski đã chia sẻ kết quả nghiên cứu mới nhất. Qua phân tích dữ liệu của gần 12.000 trẻ em từ 9 đến 12 tuổi, nghiên cứu phát hiện:

Thời gian sử dụng thiết bị điện tử không liên quan đáng kể đến “kết nối chức năng” của não trẻ (cách các khu vực khác nhau của não giao tiếp với nhau).

Thời gian sử dụng thiết bị điện tử cũng không gây ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sức khỏe tâm thần của trẻ.

Giáo sư Bill Bielski cho rằng, thay vì cố gắng ngăn trẻ tiếp xúc với thiết bị điện tử, tốt hơn là dạy trẻ cách sử dụng hợp lý. Chìa khóa nằm ở chất lượng nội dung và cách sử dụng hợp lý.

Ông gợi ý các bậc phụ huynh cùng trẻ lập ra các quy tắc sử dụng, chẳng hạn:

Thiết lập thời gian sử dụng thiết bị điện tử cố định mỗi ngày.

Ưu tiên chọn nội dung giáo dục, kiến thức.

Khuyến khích trẻ vừa sử dụng thiết bị điện tử vừa tham gia các hoạt động ngoài trời và tương tác xã hội.

Cân bằng giữa công nghệ và nhận thức

Puribierski kêu gọi mọi người ngay từ lúc này nên ngừng hoang mang thái quá về “thoái hóa não do tiếp cận nội dung kém chất lượng trên mạng xã hội”.

Ông nói: “Cuộc sống vốn đã đầy rủi ro, chỉ ra một con đường cũng đã có nguy cơ. Chúng ta phải giúp giới trẻ học cách đánh giá rủi ro và hành động thích hợp.”

Đối mặt với làn sóng số hóa, thay vì thụ động chấp nhận “công nghệ gây hại”, chúng ta nên chủ động đón nhận những khả năng mà công nghệ mang lại.

Trong cuộc đấu giữa công nghệ và đạo đức, điều then chốt không nằm ở việc từ chối hoàn toàn hay chấp nhận mù quáng, mà là tìm ra điểm cân bằng.

Theo sohu.com

Tùng Lâm