Tiếp sức hành trình tăng trưởng của Việt Nam

Lợi thế chiến lược của thị trường vốn quốc tế

Hệ thống ngân hàng vẫn là nguồn cung cấp vốn chủ đạo, song khi đất nước bước sang giai đoạn mới với những dự án quy mô lớn, dài hạn và yêu cầu cao hơn về tính bền vững, quy mô nhu cầu vốn sẽ sớm gia tăng đến ngưỡng cần huy động thêm từ nhiều nguồn đa dạng hơn, trong đó thị trường vốn quốc tế giữ vai trò ngày càng quan trọng. Là một ngân hàng đã hiện diện tại Việt Nam 155 năm và hoạt động tại 57 thị trường trên toàn cầu, chúng tôi nhìn thấy rõ cả tiềm năng lẫn nhu cầu ngày càng lớn của Việt Nam trong việc tiếp cận các nguồn vốn quốc tế để tài trợ cho tăng trưởng trong tương lai. Trong quá trình hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam những năm gần đây, HSBC đã chứng kiến ngày càng nhiều doanh nghiệp chủ động tìm kiếm và tận dụng hiệu quả các nguồn vốn này. Tuy nhiên, xét trên tổng thể, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để đẩy mạnh hơn nữa việc kết nối với thị trường tài chính toàn cầu.

Thị trường vốn quốc tế có thể đóng vai trò như một nguồn vốn bổ trợ quan trọng với chi phí cạnh tranh, cơ sở nhà đầu tư đa dạng và nhiều công cụ tài chính linh hoạt. Việc tiếp cận các thị trường này cho phép cả Chính phủ và doanh nghiệp huy động vốn từ nhiều khu vực, bằng nhiều loại ngoại tệ và từ nhiều nhóm nhà đầu tư khác nhau, qua đó giúp nền tảng tài chính trở nên ổn định và có khả năng chống chịu tốt hơn trước các cú sốc kinh tế trong nước.

Bên cạnh yếu tố chi phí, vay vốn từ thị trường quốc tế còn phù hợp với các dự án quy mô lớn, các thương vụ mua bán – sáp nhập hoặc kế hoạch mở rộng hoạt động vượt quá khả năng cho vay của thị trường nội địa. Điều này thể hiện ở việc các khoản vay nước ngoài linh hoạt hơn về mục đích sử dụng vốn, cho phép một công ty lớn dùng vốn vay vào nhiều mục đích. Cùng với đó, các bên cho vay nước ngoài nhìn chung không quá đòi hỏi hồ sơ phức tạp, giúp toàn bộ quy trình vay xuyên suốt hơn. Với những giao dịch tài trợ quy mô lớn, phức tạp và cấp thiết, thủ tục đơn giản hơn đồng nghĩa tốc độ tiếp cận vốn nhanh hơn.

Ông Tim Evans, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam

Vốn ngoại cho tăng trưởng nội

Thực tế cho thấy, ngày càng nhiều tập đoàn trong nước đang từng bước tiếp cận thị trường vốn toàn cầu nhằm đa dạng hóa nền tảng vốn và giảm sự phụ thuộc vào tín dụng trong nước cũng như thị trường trái phiếu nội địa. Năm 2022, HSBC đã hỗ trợ Masan Group và công ty con The Sherpa thu xếp một khoản vay hợp vốn quy mô lớn, qua đó góp phần bổ sung nguồn lực cho sự phát triển của thị trường tiêu dùng Việt Nam. Giao dịch thu hút sự quan tâm rất lớn từ thị trường với 37 bên cho vay tham gia quá trình huy động vốn. Tổng giá trị khoản vay đã tăng lên 600 triệu USD so với mục tiêu ban đầu là 375 triệu USD.

Hay trong năm 2025 này, cùng với Tập đoàn bảo hiểm tín dụng thuộc Chính phủ Ý (SACE), chúng tôi đã thu xếp được hai khoản vay tổng trị giá 139 triệu USD do SACE bảo lãnh cho GELEX Group và THACO AGRI. Những giao dịch đó không chỉ giúp doanh nghiệp đa dạng nguồn vốn với giá cạnh tranh mà còn mở rộng khả năng tiếp cận của họ đến các định chế tài chính hàng đầu thế giới. Hướng đi này đặc biệt cần thiết để đạt được các thỏa thuận tài trợ vốn quy mô lớn, kỳ hạn dài và cơ cấu phức tạp, bao gồm các công cụ tài chính như khoản vay và trái phiếu xanh.

Hiện nay, hơn 20% khách hàng của HSBC Việt Nam có đủ điều kiện và sẵn sàng để tiếp cận những thị trường vốn như vậy. Họ là những tập đoàn lớn, doanh nghiệp tầm trung ngày càng linh hoạt và những tên tuổi trong lĩnh vực kinh tế mới có tình hình tài chính vững mạnh, quản trị minh bạch và có khả năng mở rộng quy mô hoạt động. Số lượng này đang tăng lên trong bối cảnh doanh nghiệp Việt ngày càng tiệm cận các chuẩn mực toàn cầu.

Tuy nhiên, để tham gia sâu hơn vào sân chơi tài chính toàn cầu, vẫn còn những rào cản cần được tháo gỡ. Trước hết, các nhà đầu tư và ngân hàng quốc tế thường dựa vào các tổ chức xếp hạng tín nhiệm như S&P, Moody’s hay Fitch để đánh giá mức độ tín nhiệm của bên vay. Chúng ta cần mức xếp hạng tín nhiệm tốt để tham gia thị trường cổ phiếu và trái phiếu toàn cầu mà không phải trả mức lãi suất cao hơn.

Bên cạnh đó, sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán trong nước (VAS) và chuẩn mực quốc tế (IFRS) vẫn là một thách thức không nhỏ. Các nhà đầu tư toàn cầu có thể gặp khó khăn trong việc so sánh thông tin tài chính của một doanh nghiệp Việt dùng VAS với một công ty ở nước khác dùng IFRS do khác biệt trong nguyên tắc kế toán. Ngoài ra, họ cũng đòi hỏi thông tin chi tiết, đúng chuẩn và kịp thời để đưa ra quyết định đầu tư. Thông tin công bố không đầy đủ hoặc không theo chuẩn mực quốc tế sẽ tạo ra sự không chắc chắn, khiến nhà đầu tư chần chừ cam kết vốn.

Cùng với những con số tài chính, các nhà đầu tư tổ chức thường đòi hỏi nhiều tiêu chuẩn và thông lệ quản trị doanh nghiệp. Đó là các yếu tố ESG (Môi trường -Environmental; Xã hội - Social, và Quản trị - Governance), việc liên hệ làm việc với nhà đầu tư thường xuyên và chuyên nghiệp… Nhiều công ty Việt Nam chưa có đủ kinh nghiệm trong giao tiếp và xử lý kỳ vọng của những nhà đầu tư toàn cầu sành sỏi dẫn đến đánh mất cơ hội thu hút vốn ngoại.

Hiện tại, Việt Nam đang đầu tư mạnh vào các dự án quy mô lớn, dài hạn trong lĩnh vực năng lượng và hạ tầng vốn cần hàng tỷ USD vượt xa mức có thể huy động từ lợi nhuận kinh doanh hay vay trong nước. Trong bối cảnh đó, chúng tôi kỳ vọng sẽ chứng kiến thêm doanh nghiệp Việt từ cả hai khu vực công và tư sẽ vươn ra nước ngoài để tìm kiếm nguồn vốn họ cần. Đây cũng là tín hiệu cho thấy sự trưởng thành và cởi mở ngày càng rõ nét của môi trường tài chính doanh nghiệp Việt Nam.

Đồng thời, sự tham gia sâu hơn của doanh nghiệp Việt trên thị trường vốn toàn cầu cũng giúp nâng cao tính kỷ luật tài chính, chuẩn mực quản trị và mức độ minh bạch, từ đó lan tỏa những thông lệ tốt tới toàn bộ nền kinh tế. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam duy trì ổn định tài chính vĩ mô song hành với mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững.

Để “thắng lợi”, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp Việt cần tiếp tục cải thiện chất lượng quản trị, tăng cường minh bạch và bảo vệ quyền lợi cổ đông theo các thông lệ tốt nhất. Việc từng bước áp dụng IFRS, tích hợp các yếu tố ESG vào chiến lược phát triển, đồng thời nâng cao năng lực kinh doanh cốt lõi thông qua số hóa và tối ưu chuỗi cung ứng sẽ giúp đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường vốn toàn cầu.

Bên cạnh đó, đánh giá của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm như Moody’s, S&P và Fitch cũng đặc biệt quan trọng, vì được thế giới công nhận là đánh giá của bên thứ ba đúng chuẩn được cả thế giới công nhận và tin tưởng, giúp các nhà đầu tư quốc tế nắm rõ hơn về tình hình tài chính, quản lý và rủi ro hoạt động của một công ty Việt Nam tương tự nhà đầu tư trong nước hoặc bản thân chính công ty đó.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, doanh nghiệp Việt nên từng bước cơ cấu lại tài chính để trở nên mạnh mẽ, ổn định và lợi nhuận hơn trong mắt cộng đồng tài chính toàn cầu. Các công ty Việt Nam có thể cải thiện điểm tín nhiệm cũng như mức độ tuân thủ kỷ luật tài chính trước các nhà đầu tư toàn cầu bằng cách bắt đầu bằng những giao dịch vay nhỏ, trong khả năng rồi từng bước tăng quy mô lên.

Song song với nỗ lực của doanh nghiệp, vai trò của các định chế tài chính quốc tế là không thể thiếu. Những ngân hàng toàn cầu như HSBC đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp Việt Nam và thị trường vốn quốc tế, không chỉ thông qua việc cung cấp nguồn tài trợ mà còn bằng việc chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, thẩm định và kết nối với cộng đồng nhà đầu tư toàn cầu. HSBC đang đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình tiếp cận thị trường vốn quốc tế, với niềm tin rằng sự phát triển của doanh nghiệp sẽ song hành cùng sự lớn mạnh của nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới.

Tim Evans, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam