Tiếp tục điều chỉnh dự thảo Thông tư về tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn

Nhiều chỉnh sửa đáng chú ý

Trong dự thảo lần 1, lần sửa đổi mới chủ yếu tập trung vào việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ đối với khách hàng gặp khó khăn do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng; ân hạn nợ; khoanh nợ; tỷ lệ khấu trừ tối đa đối với tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, dự thảo lần 2 đã mở rộng hơn về phạm vi điều chỉnh, khi bổ sung thêm quy định về cho vay liên kết và đồng thời sắp xếp lại cấu trúc văn bản cho hệ thống, mạch lạc hơn.

Một thay đổi quan trọng là chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Nếu như dự thảo lần 1 chỉ cho phép cơ cấu tối đa một lần đối với một nguyên nhân bất khả kháng, thời gian cơ cấu không vượt quá 12 tháng với nợ ngắn hạn và 24 tháng với nợ trung dài hạn, thì ở dự thảo lần 2, NHNN cho phép không giới hạn số lần cơ cấu. Dù vậy, vẫn quy định rõ thời gian tối đa đối với cùng một nguyên nhân bất khả kháng: 12 tháng với nợ ngắn hạn và 36 tháng với nợ trung, dài hạn. Cùng với đó, dự thảo lần 2 cũng bổ sung cơ chế giữ nguyên nhóm nợ cho các khoản vay đã được cơ cấu lại, phù hợp với Nghị định 156/2025/NĐ-CP mới được ban hành.

Dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 55/2015/NĐ-CP tiếp tục được chỉnh sửa với nhiều nội dung đáng quan tâm

Cơ quan soạn thảo cho biết, các quy định về ân hạn nợ tiếp tục được giữ nguyên nhưng cách diễn đạt trong dự thảo lần 2 rõ ràng, nhất quán hơn, bảo đảm phù hợp với thực tế sản xuất nông nghiệp có chu kỳ dài. Tỷ lệ khấu trừ tối đa đối với tài sản bảo đảm cũng được điều chỉnh theo hướng đồng bộ với quy định chung về trích lập dự phòng rủi ro, bảo đảm sự thống nhất trong toàn hệ thống văn bản pháp luật.

Về đối tượng áp dụng, dự thảo lần 2 làm rõ hơn phạm vi, nhấn mạnh không chỉ tổ chức tín dụng và khách hàng mà cả các tổ chức, cá nhân có liên quan trong quá trình thực hiện Thông tư. Nội dung này được bổ sung nhằm bảo đảm tính đầy đủ, phù hợp với Nghị định 156/2025/NĐ-CP.

Đáng chú ý, dự thảo lần 2 yêu cầu các tổ chức tín dụng ban hành quy định nội bộ cụ thể về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, tiêu chí xác định nguyên nhân khách quan, bất khả kháng và phân công trách nhiệm rõ ràng trong toàn hệ thống. Quy định này nhằm bảo đảm nguyên tắc minh bạch, tránh xung đột lợi ích, đồng thời tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng.

Đáp ứng thực tiễn và đồng bộ quy định pháp luật mới

Theo bản thuyết minh kèm theo Dự thảo, việc chỉnh sửa, bổ sung Thông tư xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trước hết là yêu cầu cập nhật, đồng bộ với các văn bản pháp luật mới ban hành, trong đó có Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, Nghị định 156/2025/NĐ-CP và Nghị định 26/2025/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ của NHNN. Những văn bản này tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ chế quản lý, do đó Thông tư phải được điều chỉnh để phù hợp.

Về giải quyết vướng mắc thực tiễn, qua các góp ý của các ngân hàng thương mại như Agribank, BIDV, VietinBank, Vietcombank cùng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, NHNN ghi nhận rằng hạn mức thời gian cơ cấu nợ trong Thông tư lần 1 (12–24 tháng, chỉ một lần) chưa đáp ứng được đặc thù nông nghiệp, nơi chu kỳ phục hồi sản xuất có thể kéo dài từ 3 đến 5 năm. Chính vì vậy, dự thảo lần 2 đã nới lỏng và linh hoạt hơn, vừa hỗ trợ khách hàng khắc phục khó khăn, vừa tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng quản lý rủi ro sát thực tiễn hơn.

Một lý do khác là yêu cầu tinh gọn, tránh chồng chéo. Các nội dung liên quan đến chính sách hỗ trợ nguồn vốn cho vay và thủ tục khoanh nợ hiện đã được điều chỉnh bởi các văn bản khác như Thông tư 14/2018/TT-NHNN hay Nghị định 55/2015/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung). Vì vậy, dự thảo Thông tư mới không tiếp tục quy định, giúp giảm trùng lặp và tránh phát sinh thủ tục hành chính.

Cuối cùng, việc bổ sung quy định chi tiết về trách nhiệm của tổ chức tín dụng và các đơn vị thuộc NHNN cũng nhằm đáp ứng yêu cầu quản trị rủi ro chặt chẽ hơn. Việc ghi nhận lãi phải thu, phân loại nợ, trích lập dự phòng được quy định cụ thể, tạo hành lang pháp lý đồng bộ để bảo đảm an toàn hệ thống tín dụng, đồng thời vẫn hỗ trợ kịp thời cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Có thể thấy, so với dự thảo lần 1, dự thảo Thông tư lần 2 đã mở rộng phạm vi, điều chỉnh cơ chế linh hoạt hơn và bổ sung nhiều quy định mới để phù hợp với thực tiễn. Đây là bước đi cần thiết để cụ thể hóa các quy định tại Nghị định 156/2025/NĐ-CP, đồng thời tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng chủ động hơn trong xử lý nợ, hỗ trợ khách hàng vượt qua khó khăn.

Với những điều chỉnh này, NHNN kỳ vọng hành lang pháp lý về tín dụng nông nghiệp, nông thôn sẽ ngày càng hoàn thiện, vừa bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng, vừa tạo động lực thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

Hồng Sơn