Tiếp tục hoàn thiện cơ chế để bảo vệ chủ quyền, an ninh biển, đảo

BĐBP tỉnh Thanh Hóa hướng dẫn các tàu, thuyền neo đậu tránh trú trước khi cơn bão số 5 đổ bộ vào đất liền. Ảnh: Cẩm Linh

Cơ sở pháp lý vững chắc

Báo cáo tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị định 71 diễn ra ngày 12/12 do Bộ Quốc phòng (BQP) tổ chức nêu rõ, Nghị định 71 được Chính phủ ban hành ngày 3/9/2015 là văn bản quy phạm pháp luật có ý nghĩa quan trọng, tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho công tác quản lý người, phương tiện trong KVBG biển. Nghị định đã quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của các bộ, ngành, địa phương và lực lượng chức năng; làm căn cứ để kiểm soát hoạt động của người, tàu thuyền, giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội, gắn với bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển.

Ngay sau khi ban hành Nghị định 71, BQP đã xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện, quán triệt tới các cơ quan, đơn vị trong toàn quân; phối hợp với các bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố ven biển (khi chưa thực hiện chính quyền 2 cấp) cụ thể hóa các nội dung Nghị định vào thực tiễn. Ngày 21/10/2016, Bộ trưởng BQP ban hành Thông tư số 162/2016/TT-BQP quy định việc thực hiện một số điều của Nghị định 71, tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan, đơn vị thống nhất áp dụng.

Trên cơ sở đó, BQP chỉ đạo BĐBP chủ trì, phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, các sở, ngành và chính quyền địa phương ven biển khảo sát, xác định vị trí và cắm 1.004 biển báo trong KVBG biển theo quy định; tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về biên phòng, biên giới quốc gia; tham mưu cho địa phương triển khai các chủ trương, chính sách, quy hoạch, dự án phát triển kinh tế-xã hội gắn với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trên địa bàn.

Báo cáo tổng kết cho thấy, sau 10 năm triển khai Nghị định 71, công tác quản lý người, phương tiện trong KVBG biển đã có nhiều chuyển biến tích cực. Các lực lượng chức năng, nhất là BĐBP, Cảnh sát biển, Hải quân, Công an, Hải quan, Kiểm ngư... đã tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nhiều vụ việc vi phạm quy định về KVBG biển, vi phạm chủ quyền, buôn lậu, gian lận thương mại, khai thác hải sản bất hợp pháp, xuất nhập cảnh trái phép.

Các tham luận của các đơn vị và địa phương tại hội nghị cho thấy, phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển được phát động sâu rộng. Các mô hình “Tổ tàu thuyền an toàn”, “Tổ tự quản an ninh trật tự”, “Ngày Biên phòng toàn dân”... được các lực lượng duy trì, nhân rộng, góp phần xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững chắc từ cơ sở. Công tác an sinh xã hội trong KVBG biển được các địa phương quan tâm; nhiều chính sách hỗ trợ người có công, gia đình chính sách, ngư dân, đối tượng khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, thiên tai... được triển khai kịp thời, tạo chuyển biến tích cực trong đời sống nhân dân.

Kế thừa những kết quả và đề xuất hoàn thiện Nghị định 71

Bên cạnh những kết quả đạt được, hội nghị cũng ghi nhận một số ý kiến thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, khó khăn trong quá trình triển khai Nghị định 71. Ở một số nơi, công tác quán triệt, tuyên truyền Nghị định và các văn bản pháp luật có liên quan chưa được tiến hành thường xuyên, chưa sát với đặc thù từng địa bàn, từng nhóm đối tượng; nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân, chủ tàu, thuyền trưởng còn hạn chế. Công tác phối hợp, hiệp đồng, trao đổi thông tin giữa các lực lượng trên tuyến biển có thời điểm chưa thật chặt chẽ, hiệu quả chưa cao; quy chế phối hợp chưa được rà soát, bổ sung kịp thời.

Trong bối cảnh mới, yêu cầu chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tiến trình chuyển đổi số, sự gia tăng của các dạng tội phạm công nghệ cao, di cư trái phép... cũng đặt ra những vấn đề mà Nghị định 71 chưa bao quát đầy đủ. Việc sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, hình thành các khu kinh tế, khu công nghiệp ven biển, các dự án hạ tầng chiến lược trên biển... đòi hỏi phải sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung một số quy định để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.

BĐBP thành phố Hải Phòng phối hợp với lực lượng Cảnh sát biển thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân trên biển. Ảnh: Cẩm Linh

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng ghi nhận, biểu dương nỗ lực, kết quả của các bộ, ngành, địa phương, lực lượng vũ trang, trong đó có BĐBP trên tuyến biển, trong 10 năm triển khai Nghị định 71; đồng thời yêu cầu các lực lượng tiếp tục phát huy kết quả đạt được, khắc phục hạn chế, tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, xây dựng KVBG biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.

Đồng chí Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về biên giới, biển đảo; nâng cao hiệu quả thực hiện Luật Biên giới quốc gia, Luật Biển Việt Nam, Luật Biên phòng Việt Nam và các quy định về quản lý người, phương tiện trong KVBG biển, qua đó bồi đắp lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm, tinh thần cảnh giác của nhân dân, phát huy vai trò của mỗi người dân trong giữ gìn an ninh trật tự, đấu tranh với các loại tội phạm, nhất là khai thác IUU. Đồng thời yêu cầu các cơ quan, lực lượng, địa phương quán triệt, thực hiện nghiêm các quy định về quản lý hoạt động của người, phương tiện trong KVBG biển; chủ động tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 71 phù hợp với hệ thống pháp luật, mô hình chính quyền địa phương hai cấp; tăng cường đối ngoại, hợp tác quốc tế với lực lượng Biên phòng, An ninh, Cảnh sát biển, Hải quân các nước, tham mưu đẩy mạnh đàm phán, phân định các vùng biển còn chồng lấn, triển khai các sáng kiến hợp tác trên biển.

Đặc biệt, đồng chí Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam yêu cầu Bộ Tư lệnh BĐBP phối hợp chặt chẽ với các địa phương và lực lượng chức năng nắm chắc tình hình toàn diện, nhất là hoạt động vi phạm chủ quyền vùng biển của tàu thuyền nước ngoài và hoạt động của các loại tội phạm; tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật. Cùng với đó, đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học-công nghệ trong quản lý Nhà nước về biên giới, biên phòng; làm tốt công tác quản lý, huy động nhân lực, tàu thuyền và phương tiện dân sự tham gia bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển; chủ động chuẩn bị lực lượng, phương tiện, hiệp đồng, phối hợp xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống phòng thủ dân sự.

Cẩm Linh