Tiếp tục mang gạo ST24 và ST25 đi thi

Nói về việc đưa gạo ST25, gạo đã đạt danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới năm 2019” đi thi năm 2020, kỹ sư Hồ Quang Cua cho biết, chỉ 4 ngày sau khi gạo ST25 đoạt giải Nhì thế giới trong cuộc thi gạo ngon tại Hoa Kỳ ngày 7/12/2020, ông thực sự rất sốc khi có ý kiến phê bình sự kiện đem “hoa hậu gạo” thế giới 2019 - ST25 đi thi chỉ để đạt "Á hậu".

Kỹ sư Hồ Quang Cua bên cánh đồng lúa mang thương hiệu ST.

Theo kỹ sư Cua, việc chọn tạo giống và thi gạo với quan điểm “Chọn tạo giống ngon cho ra ngon, thơm cho ra thơm”, được ông và các cộng sự thực hiện từ hơn 20 năm về trước đã tận lực tìm kiếm nguồn gen để lai tạo.

Một trong những may mắn là có được nguồn gen từ giống lúa Tám Hải Hậu có mùi thơm cốm, từ một dự án do Viện Năng lượng nguyên tử thế giới (IAEA) tài trợ.

Sau khi được chiếu xạ từ Viện Nguyên tử Đà Lạt, giống này phân ly ra nhiều dòng khác nhau và đều thành giống lúa thơm ngắn ngày (dù năng suất thấp) nên dễ lai tạo.

Tiến sĩ Lê Xuân Thám đã mang bộ giống này xuống đồng bằng và đến Sóc Trăng mới có người nhận hợp tác. Cơ duyên đó đã tạo nên những giống lúa ST19, ST20 nổi tiếng một thời sau khi sản xuất thử từ năm 2008.

Với công trình này, ông Trần Tấn Phương (một thành viên của nhóm nghiên cứu), đã bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ của mình tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam năm 2011.

Trên nền tảng đó, từ lúc ST19, ST20 đưa ra sản xuất thử, kỹ sư Cua đã đầu tư, chủ trì lai tạo nâng cấp. Sau 11 năm (2008 - 2019), được Bộ NN&PTNT công nhận. Theo kỹ sư Cua, hàng ngàn dòng lúa đã được phân tích mùi thơm, hàng trăm loại cơm đã được nếm thử, hàng ngàn tấn lúa đã được xay xát thăm dò ý kiến khách hàng.

Cánh đồng lúa ST25 của kỹ sư Hồ Quang Cua.

Các cuộc thi nội bộ đã được tổ chức sau từng vụ thu hoạch; 1 cuộc thi do tỉnh tổ chức; 2 cuộc thi do Hiệp Hội lương thực Việt Nam tổ chức; 4 lần dự thi quốc tế liên tục từ 2017 đến 2020 và 4 lần đều được xếp hạng cao nên gạo thơm Việt Nam lọt vào top đầu gạo ngon nhất thế giới.

“Một vấn đề rất hay mà TS Vallop Manathanya - Chủ tịch Công ty Bangsue Chiameng (Thái Lan) đặt ra cho chúng tôi trong chuyến thăm ngày 16/1/2020, sau khi chúng tôi trở về từ Philippines là: Vì sao gạo của các anh (ST25) lại đoạt giải cao hơn gạo Thai Hom Mali? Tôi hiểu ông đặt ra câu hỏi này là vì người Thái luôn xem gạo thơm của họ là số 1 thế giới. Tôi trả lời đó là nhờ “tính khác biệt”.

Gạo Thái chỉ có mùi thơm lá dứa, còn gạo ST25 của chúng tôi vừa có mùi thơm lá dứa, vừa có mùi thơm cốm. Chưa kể gạo thơm ST24, ST25 của chúng tôi có độ bền thể gel (thể hiện sự ưa chuộng của người dùng) là 90mm +/-1mm hơn hẳn gạo thơm Thái 13%”, kỹ sư Cua chia sẻ.

Các đại biểu tham quan cánh đồng lúa ST25 của kỹ sư Hồ Quang Cua.

Kỹ sư Cua cho biết thêm, sau nhiều lần tổ chức vòng thi nội bộ chúng tôi đều chỉ chọn loại ngon nhất, đặc sắc nhất để dự thi các vòng cao hơn, chưa kể chúng tôi luôn luôn chú ý các đặc tính khác như chu kỳ sinh trưởng, tính chịu mặn, tính kháng đổ ngã, tính kháng bệnh, năng suất lúa, mức độ yêu thích của người tiêu dùng để tạo nên tính bền vững của giống lúa khi phóng thích ra sản xuất.

"Tổ chức TRT (The Rice Trader) phối hợp với ICI (International Commodity Institute) đều là các tổ chức thương mại cho nên họ rất lưu ý đến các yếu tố sản lượng, doanh số để thúc đẩy thương mại lúa gạo toàn cầu, cho nên chúng tôi chỉ chọn dự thi một giống ngon nhất”, kỹ sư Cua nói.

Hơn 60 năm qua, sau cuộc bình chọn công phu kéo dài nhiều năm, giống lúa Khao Dawk Mali vẫn là “duy ngã độc tôn” của Thái Lan. Qua 12 năm tổ chức thi “Gạo ngon nhất thế giới”, các nước lừng danh về gạo thơm mùi dứa vẫn gửi dự thi một giống. Thái Lan đoạt giải Nhất 6/12 lần dự thi; Campuchia 4 lần; Mỹ 2 lần; Myanmar 1 lần; Việt Nam 1 lần. Việt Nam là nước đầu tiên được xếp hạng Nhì với ST25, trước đó là hạng Nhất sau là top 3.

“Nếu cứ thay đổi giống để đi thi thì làm sao xây dựng nền tảng sản xuất, kinh doanh. Chẳng lẽ lấy giống đã được đánh giá thấp hơn đi thi sao? Vì thế, ngày nào còn sống, tôi vẫn đem gạo ST24, ST25 đi thi để khẳng định vị thế và thương hiệu gạo Việt Nam”, kỹ sư Hồ Quang Cua khẳng định.

V.Đức - C.Xuân