Tiểu không tự chủ ở trẻ em

Tiểu không tự chủ là tình trạng phổ biến ở trẻ em và thường có thể cải thiện theo thời gian. Tuy nhiên, nếu kéo dài hoặc ảnh hưởng đến tâm lý trẻ, cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân và có hướng can thiệp kịp thời. Với sự hỗ trợ từ gia đình và điều trị phù hợp, hầu hết trẻ có thể kiểm soát tốt việc đi tiểu.

Tiểu không tự chủ ở trẻ em gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý và sinh hoạt.

Tiểu không tự chủ là gì?

Tiểu không tự chủ là tình trạng mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu, xảy ra ít nhất hai lần mỗi tháng vào ban ngày hoặc ban đêm. Đây là vấn đề phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trong những năm đầu đời. Tiểu không tự chủ có thể chia thành hai loại chính:

Tiểu không tự chủ ban ngày (Diurnal incontinence): Thường gặp ở trẻ trên 5-6 tuổi.

Tiểu không tự chủ ban đêm (Enuresis hay đái dầm): Không được chẩn đoán trước 7 tuổi và thường phổ biến hơn vào ban đêm.

Theo thống kê, khoảng 90% trẻ em có thể kiểm soát việc đi tiểu lúc 5 tuổi, tuy nhiên, tỷ lệ trẻ bị đái dầm giảm dần theo độ tuổi: 30% ở trẻ 4 tuổi, 10% ở trẻ 7 tuổi, 3% ở trẻ 12 tuổi và chỉ còn 1% ở tuổi trưởng thành. Khoảng 0,5% người lớn vẫn gặp tình trạng này. Đáng chú ý, đái dầm có xu hướng di truyền: nếu một trong hai cha mẹ từng bị đái dầm, nguy cơ con mắc bệnh là 30%, và nếu cả hai đều bị, tỷ lệ này tăng lên 70%.

Nguyên nhân của tiểu không tự chủ

Tiểu không tự chủ được phân thành hai dạng:

Tiểu không tự chủ nguyên phát: Trẻ chưa bao giờ kiểm soát được việc đi tiểu trong ít nhất 6 tháng liên tục.
Tiểu không tự chủ thứ phát: Trẻ từng kiểm soát việc đi tiểu nhưng sau đó mất kiểm soát trong ít nhất 6 tháng.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm:

Chưa trưởng thành hoàn toàn

Một số trẻ chưa phát triển đầy đủ khả năng kiểm soát bàng quang. Hệ thần kinh của trẻ chưa đủ hoàn thiện để ức chế các cơn co thắt bàng quang, dẫn đến việc tiểu không tự chủ.

Bàng quang nhỏ hoặc bị kích thích

Một số trẻ có bàng quang hoạt động quá mức, dẫn đến co thắt không kiểm soát trước khi bàng quang đầy. Ngoài ra, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc áp lực từ đại tràng (do táo bón) cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng chứa nước tiểu.

Rối loạn giấc ngủ

Một số trẻ có giấc ngủ quá sâu, không nhận ra tín hiệu từ bàng quang khi đầy nước tiểu. Điều này khiến trẻ không thức dậy kịp thời để đi vệ sinh.

Tình trạng bệnh lý

Một số bệnh lý có thể gây ra tiểu không tự chủ, bao gồm: Đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, bất thường giải phẫu, ảnh hưởng của tiểu không tự chủ.

Tiểu không tự chủ không chỉ là vấn đề thể chất mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý trẻ. Trẻ thường cảm thấy xấu hổ, mất tự tin và có thể bị bạn bè trêu chọc. Điều này có thể dẫn đến stress, lo âu và thậm chí trầm cảm nếu không được hỗ trợ kịp thời.

Ngoài ra, cha mẹ cũng gặp nhiều khó khăn trong việc xử lý tình trạng này, đặc biệt là khi không hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị phù hợp.

Tiểu không tự chủ không chỉ là vấn đề thể chất mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý trẻ.

Chẩn đoán và điều trị

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, khám lâm sàng và có thể yêu cầu làm xét nghiệm nước tiểu để loại trừ nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác. Nếu cần thiết, siêu âm thận và bàng quang cũng có thể được thực hiện.

Điều trị tiểu không tự chủ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Trong nhiều trường hợp, trẻ có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, một số biện pháp sau có thể giúp cải thiện tình trạng này:

Thay đổi hành vi và thói quen

Hạn chế uống nước trước khi ngủ: Trẻ nên uống phần lớn lượng nước trong ngày trước 5 giờ chiều.

Đi tiểu hai lần trước khi ngủ: Điều này giúp bàng quang trống hoàn toàn.

Kiểm soát táo bón: Vì táo bón có thể gây áp lực lên bàng quang, cần đảm bảo chế độ ăn nhiều chất xơ và uống đủ nước.

Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu:

Tiểu không tự chủ kéo dài sau 7 tuổi.
Trẻ đột nhiên mất kiểm soát việc đi tiểu sau khi đã từng kiểm soát tốt.
Tiểu không tự chủ kèm theo các triệu chứng khác như đau khi đi tiểu, tiểu ra máu, khát nước nhiều hoặc sút cân.

Có dấu hiệu của các bệnh lý thần kinh hoặc bất thường về giải phẫu.

Bs Trần Hải Nguyên