Tiêu tiền thế nào để hạnh phúc?

Dù vẫn có câu nói quen thuộc rằng “tiền không mua được hạnh phúc” nhưng thực tế ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra, cách con người chi tiêu và quản lý tài chính mới là yếu tố tác động rõ rệt đến sự hài lòng và bình an trong cuộc sống.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Stress and Health, không cần thu nhập cao, chỉ cần có thói quen tiết kiệm tiền thường xuyên và thanh toán thẻ tín dụng đúng hạn, người tiêu dùng cũng có thể cải thiện đáng kể sức khỏe tinh thần của mình.

Nghiên cứu được tiến hành với dữ liệu theo dõi hơn 20.000 người dân Australia trong vòng 20 năm. Đội ngũ chuyên gia sử dụng Mental Health Inventory-5, công cụ đo lường mức độ lo âu và trầm cảm, để đánh giá ảnh hưởng của hành vi tài chính đến sức khỏe tâm thần.

Kết quả cho thấy, chỉ cần thói quen tiết kiệm tăng 1% đã kéo theo sự cải thiện 0,475% điểm số sức khỏe tinh thần. Nếu thanh toán thẻ tín dụng đúng hạn thường xuyên hơn 1%, mức cải thiện lên tới 0,507%. Những con số này tưởng nhỏ nhưng lại cho thấy mối liên hệ mạnh mẽ giữa kỷ luật tài chính và sự an yên trong tâm trí.

Điều đặc biệt là mối liên hệ này không phụ thuộc vào thu nhập. Hai người có mức lương như nhau nhưng khác biệt về cách quản lý tiền bạc sẽ có trải nghiệm tinh thần hoàn toàn khác nhau, một bên lo âu, bấp bênh, bên còn lại bình tĩnh, lạc quan.

Ảnh minh họa/Nguồn: Pexels

Tương tự, kết quả nghiên cứu kéo dài hơn 80 năm của Đại học Harvard được đăng tải trên chuyên trang Psychology Today cho thấy, các mối quan hệ cá nhân mới là yếu tố cốt lõi quyết định một cuộc sống viên mãn.

Tiến sĩ Jordan Grumet, giảng dạy tại Đại học Michigan và Đại học Northwestern (Mỹ), nhấn mạnh, chi tiêu khôn ngoan nhất để đạt được hạnh phúc thực sự nên tập trung vào ba mục tiêu – cho vật chất, cho trải nghiệm và cho việc hoàn thiện bản thân.

Chi tiền cho vật chất

Theo các chuyên gia, việc mua sắm vật chất phức tạp hơn nhiều so với suy nghĩ thông thường. Chi cho những nhu cầu cơ bản như ăn uống, nhà ở hay sự an toàn không mang lại niềm vui đặc biệt nhưng nếu thiếu lại là nguyên nhân dẫn đến bất hạnh.

Trong khi đó, mong muốn sở hữu những thứ xa xỉ như xe sang, nhà đẹp hay các món đồ công nghệ mới nhất tưởng chừng sẽ đem lại niềm hạnh phúc dài lâu nhưng thực tế lại ngược lại. Kinh tế học thần kinh chỉ ra rằng việc mua sắm này chỉ giúp não bộ tiết ra một đợt dopamine ngắn hạn – loại hormone tạo cảm giác hưng phấn. Ngay sau đó, cảm xúc hứng khởi biến mất và con người quay về trạng thái ban đầu. Các nhà tâm lý gọi hiện tượng này là “sự thích nghi khoái lạc” – guồng quay khiến chúng ta mãi chạy theo vật chất nhưng khó tìm được điểm dừng của hạnh phúc.

Ảnh minh họa/Nguồn: Pexels

Chi tiền cho trải nghiệm

Nghiên cứu của Amit Kumar và cộng sự năm 2020 cho thấy, chi tiêu cho những trải nghiệm như kỳ nghỉ hay buổi hòa nhạc thường mang lại cảm giác hạnh phúc bền lâu hơn so với việc mua sắm. Niềm vui không chỉ đến trong khoảnh khắc tận hưởng mà còn kéo dài từ sự mong đợi cũng như qua những câu chuyện, bản sắc và mối quan hệ xã hội được nuôi dưỡng sau đó.

Tuy vậy, trải nghiệm cũng cần được cân bằng. Một chuyến du lịch xa xỉ có thể mang lại cảm giác tuyệt vời nhưng nếu lặp lại quá nhiều lần, hiệu quả sẽ giảm dần. Giống như vật chất, trải nghiệm cũng có thể mất đi sức hấp dẫn nếu thiếu sự cân nhắc và mục đích sâu sắc.

Chi tiền để hoàn thiện bản thân

Theo các chuyên gia, khoản đầu tư khôn ngoan nhất là vào chính mình. Khi dành nguồn lực để trở thành phiên bản tốt hơn, có định hướng hơn, con người không chỉ tìm thấy niềm vui mà còn thúc đẩy sự phát triển cá nhân.

Ví dụ, một người yêu thích viết lách có thể tham gia khóa học để trau dồi kỹ năng; người ưa khám phá có thể tự thưởng cho mình chuyến đi đến vùng đất mới. Những khoản chi tiêu gắn liền với đam mê và mục tiêu thường mang lại sức hút tự nhiên, đồng thời mở ra nhiều kết nối xã hội – yếu tố mà nghiên cứu của Harvard khẳng định là nền tảng của hạnh phúc.

Thực tế, sự thành công và trưởng thành không nhất thiết gắn với chi phí lớn. Đôi khi, những bước nhỏ và ít tốn kém như một đôi giày chạy bộ, một con đường mòn mới hay lớp học cộng đồng lại là khởi đầu cho sự thay đổi. Nói cách khác, những khoản đầu tư có giá trị nhất cho bản thân thường ít tốn kém hơn chúng ta nghĩ.

Phương Anh