TikTok sẽ đóng cửa cuối tuần này tại Mỹ

TikTok, nền tảng mạng xã hội video phổ biến với 170 triệu người dùng tại Mỹ, đang đứng trước bờ vực bị cấm hoạt động vào ngày 19/1, khi lệnh cấm liên bang dự kiến có hiệu lực.

Trừ khi có sự trì hoãn vào phút chót, ứng dụng này sẽ không còn khả dụng trên các cửa hàng ứng dụng Apple Store và Google Play. Đồng thời, công ty bị cấm sử dụng các dịch vụ lưu trữ, bảo trì hay cập nhật tại Mỹ. Tuy nhiên, cựu Tổng thống Donald Trump – người sẽ nhậm chức một ngày sau thời hạn này – đang cân nhắc một sắc lệnh hành pháp để trì hoãn lệnh cấm trong 60-90 ngày.

TikTok và cuộc chiến pháp lý

Ngày 10/1, Tòa án Tối cao Mỹ đã nghe các lập luận từ phía TikTok trong đơn kháng cáo khẩn cấp nhằm ngăn chặn đạo luật. TikTok và ByteDance lập luận rằng đạo luật vi phạm quyền tự do ngôn luận của 170 triệu người dùng Mỹ. Tuy nhiên, các thẩm phán có vẻ như đang nghiêng về lập trường của chính phủ nước này. Họ cho rằng TikTok có thể là mối đe dọa an ninh quốc gia.

Hồi tháng 4/2024, với sự ủng hộ của lưỡng đảng, Quốc hội Mỹ đã thông qua điều luật buộc công ty mẹ ByteDance phải bán TikTok trong vòng 270 ngày. Nếu không, nền tảng này sẽ bị gỡ bỏ khỏi các kho ứng dụng đối với người dùng Mỹ.

Theo Reuters, trong trường hợp lệnh cấm có hiệu lực, TikTok dự kiến sẽ hiển thị một thông báo trên ứng dụng, hướng dẫn người dùng truy cập trang web để tìm hiểu thêm về lệnh cấm. Công ty cũng có kế hoạch cho phép người dùng tải xuống toàn bộ dữ liệu cá nhân của họ trước khi ứng dụng chính thức bị đóng cửa tại Mỹ.

Những hành động pháp lý của TikTok chưa cho thấy nhiều tín hiệu tích cực. Nếu không có quyết định bất ngờ nào, nền tảng mạng xã hội video này sẽ phải đóng cửa tại Mỹ vào ngày 19/1. Ảnh: Reuters.

Nếu TikTok thực sự bị cấm tại Mỹ, đây sẽ không chỉ là một vấn đề công nghệ mà còn có tác động đáng kể về kinh tế và văn hóa. Với 170 triệu người dùng, TikTok đã trở thành nền tảng quan trọng cho các nhà sáng tạo nội dung, doanh nghiệp nhỏ và các thương hiệu.

Ẩn số nhiệm kỳ mới

Trong nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2020, ông Donald Trump chỉ trích TikTok - ứng dụng do Trung Quốc sáng lập - là mối đe dọa với an ninh quốc gia Mỹ. Dù vậy, khi chỉ còn chưa đầy vài ngày nữa nhậm chức cho nhiệm kỳ hai, ông Trump lại gọi TikTok là “phương tiện độc đáo cho quyền tự do ngôn luận”.

Ông Trump tiết lộ TikTok đã mang lại hàng tỷ lượt xem cho chiến dịch tranh cử tổng thống của cá nhân ông. Ảnh: BBC.

Thậm chí, tân tổng thống đã nhiều lần bày tỏ sự yêu thích đối với TikTok và nhấn mạnh rằng bản thân có thể giúp ứng dụng tiếp tục tồn tại tại Mỹ.

Theo Washington Post, ông Donald Trump đang cân nhắc ban hành một sắc lệnh hành pháp ngay sau khi nhậm chức, nhằm tạm hoãn thực thi lệnh cấm TikTok trong vòng 60-90 ngày. Đây được cho là giải pháp để chính quyền mới có thêm thời gian để tìm kiếm giải pháp thay thế.

Nói cách khác, ông Trump đang tìm cách giải cứu ứng dụng video cực kỳ phổ biến này thông qua các thỏa thuận và động thái pháp lý không chính thống. Ví dụ được đưa ra là sắc lệnh hành pháp nhằm đảo ngược luật đã được Quốc hội thông qua vào năm ngoái với sự ủng hộ của lưỡng đảng, theo hai nguồn tin trong cuộc được Washington Post trích dẫn.

Trong chiến dịch tranh cử 2024, TikTok trở thành phương tiện giúp ông Trump tiếp cận nhóm cử tri trẻ tuổi. Con trai út Barron cũng khuyến khích cha mình dựa vào mạng xã hội để vận động những người trẻ tuổi.

Hồi tháng 9, ông Trump đăng một video lên Truth Social và tự hào đã lập kỷ lục trên TikTok. “Giờ đây tôi là ngôi sao lớn trên TikTok. Chúng tôi sẽ không động tới TikTok nhưng phe kia thì có. Vì vậy, nếu bạn thích TikTok, hãy bỏ phiếu cho Trump”, ông nói.

Eric Wilson - chiến lược gia về kỹ thuật số của đảng Cộng hòa - nhận định ông Trump tận dụng thành công TikTok theo cách những nhà lập pháp khác không làm được. “Nếu TikTok tồn tại, đảng Cộng hòa phải tìm ra cách vận động tranh cử và tiếp cận cử tri trên nền tảng này. Donald Trump chắc chắn sẽ tìm ra đường hướng làm chuyện đó”, ông Wilson nói.

Ngoài ra, một trong những nguồn tin thân cận cũng cho biết ông Trump rất háo hức thể hiện hình ảnh của một "người đàm phán giỏi" và việc ký sắc lệnh hành pháp ngay sau khi thời hạn chấm dứt, chỉ một ngày trước lễ nhậm chức sẽ tạo ra một kịch bản đầy kịch tính.

So với 4 năm trước, ông Trump dường như đang mềm mỏng hơn với TikTok. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, chiến lược sử dụng sắc lệnh hành pháp – một hình thức mà ông Trump đã sử dụng mạnh mẽ trong nhiệm kỳ đầu – đang gây ra nhiều nghi ngại. Theo các chuyên gia, vấn đề lớn nhất vẫn là bước đi này không thể dễ dàng bác bỏ một đạo luật đã được Quốc hội thông qua với sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả hai đảng.

Đây cũng là luật nhận được sự ủng hộ hiếm hoi của lưỡng đảng trong bối cảnh Quốc hội Mỹ chia rẽ. Điều này khiến việc bãi bỏ hoàn toàn luật thông qua cuộc bỏ phiếu là điều không thể xảy ra về mặt chính trị, ngay cả khi ông Trump có ảnh hưởng đối với đảng Cộng hòa.

"Sắc lệnh hành pháp không phải là tài liệu phép thuật. Chúng chỉ đơn giản là thông cáo báo chí với giấy tờ trông đẹp hơn. TikTok vẫn sẽ bị cấm, và Apple cùng Google vẫn phải ngừng hợp tác với họ. Nhưng sắc lệnh hành pháp sẽ chính thức hóa ý định của tổng thống không muốn thực thi luật này", Alan Rozenshtein, cựu cố vấn an ninh quốc gia của Bộ Tư pháp cho biết.

Anh Tuấn