Tìm giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản trở lại

Thủy sản đang đối mặt với khó khăn ở nhiều thị trường lớn. (Ảnh minh họa).

Xuất khẩu thủy sản chịu nhiều áp lực

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đánh giá, thủy sản là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam với quy mô ngày càng mở rộng. Đến nay, sản phẩm thủy sản Việt Nam đã xuất khẩu (XK) tới hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, giá trị XK thủy sản năm 2022 lần đầu tiên cán đích 11 tỷ USD.

Tuy nhiên, theo báo cáo thống kê, từ cuối năm 2022 đến nay, bức tranh toàn cảnh về XK thủy sản Việt Nam bị “phủ gam màu tối” khi kim ngạch XK liên tục giảm do sức cầu tiêu thụ ở các thị trường chính trong tình trạng “lao dốc”. XK thủy sản thời gian qua sụt giảm cũng do chịu nhiều áp lực từ các yếu tố vĩ mô cả trong nước và quốc tế như giá XK có xu hướng giảm, nhu cầu thủy sản nhập khẩu cũng giảm do các quốc gia nhập khẩu chưa tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho lớn của năm trước.

Ông Đỗ Ngọc Hưng - Tham tán thương mại tại Hoa Kỳ cho biết, quý III/2023, XK thủy sản sang Hoa Kỳ sụt giảm đến 34%, tuy nhiên, so với 2 quý đầu năm thì con số này vẫn được coi là tăng trưởng tích cực. Mặt khác, so với các đối tác cạnh tranh, mức sụt giảm vẫn thấp hơn các quốc gia khác.

Đại diện Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, mức độ hồi phục doanh số XK thủy sản trong thời gian tới phụ thuộc phần nhiều vào 2 thị trường chính là Mỹ và Trung Quốc. Cả 2 thị trường này đều có những tín hiệu khả quan về mặt nhu cầu. Các đơn hàng từ 2 thị trường này đang tăng trở lại, nhưng giá XK vẫn ở mức thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái.

Cần xây dựng chính sách ứng biến với thị trường

Tham tán thương mại Đỗ Ngọc Hưng nhận định, hiện lượng tồn kho của Hoa Kỳ đang giảm, nhu cầu tiêu thụ lớn cho các dịp lễ, Tết cuối năm sẽ là cơ hội cho XK thủy sản. Tuy nhiên, theo ông Hưng, thách thức đối với XK thủy sản sang Hoa Kỳ là việc thị trường này thường áp dụng hàng rào kỹ thuật khắt khe, quy định về kiểm dịch, môi trường nuôi trồng, xuất xứ hàng hóa nghiêm ngặt, chính sách bảo hộ. Trong khi đó, doanh nghiệp thủy sản Việt Nam vẫn còn các hạn chế về xây dựng thương hiệu, dịch vụ logistics.

Vì thế, để đẩy mạnh XK sang Hoa Kỳ, doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ lưỡng về thị trường, hạn chế cạnh tranh về giá, kiểm soát chặt chẽ chất lượng lô hàng XK; thường xuyên tham gia các hội chợ thủy sản; hướng đến sản xuất sản phẩm chế biến sâu; quan tâm, cập nhật các xu hướng, các cảnh báo về mặt hàng có nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương vệ thương mại cũng như lưu ý về chất lượng bao bì đóng gói.

Ông Trần Ngọc Quân - Tham tán thương mại tại Bỉ và châu Âu (EU) cho biết, EU đang quảng bá thủy sản của EU để người dân lựa chọn tiêu thụ với tiêu chí chất lượng, bền vững và thân thiện môi trường. Điều này có thể ảnh hưởng đến thủy sản nhập khẩu, trong đó có thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam. Các tháng còn lại của năm 2023, dự báo thị trường EU tiếp tục tăng trưởng nhập khẩu thủy sản nhưng không đột biến.

Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU cũng thông tin thêm, tháng 10/2023, đoàn kiểm tra của EU vào Việt Nam làm việc đã đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc thực hiện các biện pháp giải trừ “thẻ vàng” IUU nhưng vẫn có vấn đề phát sinh. EU cũng đã nghiên cứu chương trình phát triển thủy, hải sản của Việt Nam và đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm giám sát việc đánh bắt và nuôi trồng thủy, hải sản.

Tại cuộc giao ban, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đã đề nghị các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục chủ động, nắm bắt, phân tích chính sách, nhu cầu thị trường để cung cấp thông tin kịp thời cho hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, đồng thời tham mưu cho Bộ Công Thương để bảo đảm quyền lợi cho doanh nghiệp. Đồng thời, các đơn vị của Bộ Công Thương như Cục Xuất nhập khẩu, Cục Phòng vệ thương mại… phối hợp chặt chẽ với hệ thống Thương vụ kịp thời tham mưu xây dựng chính sách ứng phó với biến động thị trường, điều chỉnh chiến lược sản xuất, XK gắn với định hướng phát triển của doanh nghiệp, địa phương.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng đề nghị VASEP chủ động hướng dẫn hỗ trợ doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh. Xây dựng các hoạt động xúc tiến thương mại của đơn vị đáp ứng nhu cầu thị trường, trong đó có yêu cầu phát triển xanh, phát triển bền vững; Chủ động cung cấp thông tin của chính doanh nghiệp để các Bộ, ngành xây dựng, định hướng chính sách phù hợp.

Nhật Thu