Tìm giải pháp phát triển kinh tế trang trại gắn với liên kết chuỗi

Phát triển kinh tế trang trại nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp

Theo đại diện Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, yêu cầu tổ chức lại sản xuất nông nghiệp gắn với liên kết chuỗi giá trị ngày càng trở nên cấp thiết.

Thực tiễn phát triển cho thấy, mô hình sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, phân tán tuy có vai trò quan trọng về mặt sinh kế, nhưng đang bộc lộ rõ những hạn chế trong việc đáp ứng yêu cầu của thị trường hiện đại về quy mô sản xuất, chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc và tính ổn định của nguồn cung.

Trong bối cảnh đó, kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất có nhiều lợi thế, đóng vai trò trung gian quan trọng giữa kinh tế hộ và doanh nghiệp nông nghiệp. Với khả năng tập trung đất đai, vốn, lao động và áp dụng tiến bộ kỹ thuật, kinh tế trang trại tạo nền tảng để hình thành các vùng sản xuất hàng hóa, vùng nguyên liệu tập trung và các chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ nông sản theo hướng bền vững.

Đối với Hà Nội – đô thị đặc biệt, trung tâm tiêu thụ nông sản lớn của cả nước – phát triển kinh tế trang trại không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, mà còn gắn với các yêu cầu đặc thù về phát triển bền vững, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp đô thị và xây dựng nông thôn hiện đại.

Theo thống kê, đến hết năm 2024 cả nước có 27.587 trang trại đạt tiêu chí quy định của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong đó có 5.048 trang trại trồng trọt, 17.186 trang trại chăn nuôi, 159 trang trại lâm nghiệp, 2.586 trang trại nuôi thủy sản, 2.608 trang trại tổng hợp. Trong số các trang trại nông nghiệp, trang trại chăn nuôi chiếm tỷ lệ lớn nhất (chiếm 62,3%), tiếp đến là trồng trọt (18,3%). Cơ cấu này phản ánh sự chuyển dịch mạnh từ sản xuất nhỏ sang sản xuất hàng hóa tập trung, hướng đến những ngành hàng có giá trị gia tăng và khả năng xuất khẩu cao. Các vùng phát triển mạnh nhất gồm Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung – nơi có lợi thế về đất đai, hạ tầng và thị trường tiêu thụ.

Nhiều trang trại đã chủ động ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP; sử dụng năng lượng tái tạo, cơ giới hóa khâu thu hoạch, sơ chế và chế biến. Đáng chú ý, đã xuất hiện mô hình trang trại kết hợp du lịch trải nghiệm, giáo dục môi trường, và năng lượng mặt trời, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm và quảng bá hình ảnh nông nghiệp xanh – bền vững.

Cần tiếp tục phát triển các hợp tác xã chuyên ngành, hợp tác xã chuỗi giá trị

Mặt khác, đề cập đến kinh tế trang trại trên địa bàn TP Hà Nội, TS. Nguyễn Tiến Phong, Phó chủ tịch Liên minh HTX Thành phố Hà Nội cho biết, đến hết tháng 12/2024, Hà Nội có tổng số 1.571 trang trại, giảm 67 trang trại so với năm 2023. Nguyên nhân chủ yếu là do một số trang trại trên địa bàn các huyện bị sụt giảm doanh thu, không còn đáp ứng đầy đủ tiêu chí kinh tế trang trại theo quy định.

Trong số 1.571 trang trại có 1.273 trang trại chăn nuôi; 138 trang trại nuôi trồng thủy sản; 120 trang trại tổng hợp; 39 trang trại trồng trọt; 1 trang trai lâm nghiệp. Các số liệu trên cho thấy kinh tế trang trại của Hà Nội vẫn chủ yếu tập trung vào lĩnh vực chăn nuôi, trong khi các loại hình trang trại trồng trọt, tổng hợp và lâm nghiệp còn chiếm tỷ lệ thấp.

Cũng theo TS Phong, Hà Nội hiện đang chuyển dịch mạnh mẽ từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp đô thị, sinh thái và ứng dụng công nghệ cao. Trong bối cảnh đó, mối quan hệ giữa Hợp tác xã (HTX) và kinh tế trang trại không chỉ là sự kết hợp về nguồn lực mà còn là đòn bẩy chiến lược để phát triển bền vững.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng đưa ra nhiều ý kiến phân tích khó khăn trong việc phát triển kinh tế trang trại tại Hà Nội, đồng thời đề xuất giải pháp tháo khỡ trong thời gian tới.

Một trong những đề xuất đó là của TS Phong. Theo đó, ông Phong đề nghị: “Thời gian tới, cần tiếp tục phát triển các hợp tác xã chuyên ngành, hợp tác xã chuỗi giá trị; nâng cao năng lực quản trị, điều hành của HTX; hỗ trợ tiếp cận vốn, đầu tư hạ tầng sơ chế, chế biến và bảo quản nông sản; đẩy mạnh chuyển đổi số trong tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Đề nghị Thành phố tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế trang trại và hợp tác xã; tăng cường đầu tư hạ tầng nông nghiệp; tạo điều kiện để các HTX tham gia sâu hơn vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội của Thành phố”.

Một số hình ảnh tại Hội thảo:

Ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phát biểu tại Hội thảo

Bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng phòng Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phát biểu tại hội thảo.

Các đại biểu dự Hội thảo

"Bài viết có sự phối hợp của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội"

Ngọc Nga