Tìm lại 'bóng hình' liệt sĩ

Đoàn thanh niên xã Sơn Đông trao tặng ảnh cho mẹ liệt sĩ Triệu Quốc Bình.

Tháng 7 năm nay, người mẹ năm nay đã bước vào tuổi 95 lại được ngắm nhìn khuôn mặt người con trai của mình rạng rỡ với nụ cười trên môi. Đó là món quà, là sự tri ân của thế hệ trẻ với những anh hùng liệt sĩ khi họ đã miệt mài trong suốt thời gian qua với những tấm hình ...

Món quà vô giá

Những ngày tháng 7, theo chân cán bộ, đoàn viên thanh niên (ĐVTN) xã Sơn Đông chúng tôi có dịp được đến thăm, trò chuyện với những người mẹ, người cha, những thân nhân của các gia đình liệt sĩ trên địa bàn xã. Trong căn nhà nhỏ ở thôn Hương Ngãi, cụ bà Triệu Thị Trinh không giấu được niềm xúc động khi ngắm nhìn bức ảnh rõ nét của người con trai. Tiếng khóc nấc nghẹn bật lên giữa không gian như muốn ngừng trôi: “Con trai của mẹ đây rồi. Bao nhiêu năm qua mẹ vẫn luôn nhớ về con khôn nguôi. Năm con đi mới tròn 18 tuổi, vẫn khuôn mặt này, đôi mắt sáng này”. Mỗi tiếng khóc bật ra, mẹ lại đưa tay lên từng đường nét trên khuôn mặt liệt sĩ Triệu Quốc Bình rồi lại để ra xa ngắm nghía rồi lại ôm chặt vào lòng. Có lẽ tấm ảnh phục chế rõ nét khiến người mẹ như cảm nhận con trai mình đang trở về trong vòng tay để được mẹ âu yếm, vỗ về, được mẹ chở che.

Gia đình liệt sĩ Nguyễn Văn Chước, xã Hải Lựu đón nhận bức chân dung đã được Đoàn thanh niên xã phục dựng.

Sinh năm 1946, hy sinh tại mặt trận phía nam năm 1967, bức hình duy nhất của liệt sĩ Nguyễn Văn Chước, xã Hải Lựu đã được gia đình phục chế một lần. Tuy nhiên do thời gian và công nghệ thời điểm phục chế thấp nên chất lượng ảnh theo thời gian cũng không còn rõ nét. Sau khi khảo sát, Đoàn thanh niên xã Hải Lựu đã quyết định phục chế tấm ảnh. Ngày trao tặng lại bức ảnh, toàn thể các anh chị em của liệt sĩ Nguyễn Văn Chước đều có mặt đông đủ để một lần ngắm lại chân dung người anh, người em mình một cách rõ nét nhất. Là người chị kế trên liệt sĩ Nguyễn Văn Chước, nhưng ký ức về người em trai mình không còn rõ nét trong trí nhớ bà Nguyễn Thị Toán, thôn Tân Lập, xã Hải Lựu. Bà chia sẻ: “Từ hôm các cháu thanh niên đến lấy tấm ảnh em tôi để đi phục chế, cả nhà cứ chờ đợi mãi ngày bức ảnh được hoàn thành. Bao nhiêu năm em tôi xa gia đình là bấy nhiêu năm cả gia đình thương nhớ anh. Hôm nay xúc động xen lẫn niềm vui. Cầm trên tay bức hình rõ nét, tôi như thấy em tôi trở về, hiển hiện rõ ràng trong vòng tay của các anh chị em trong gia đình. Hạnh phúc lắm”.

Trong số những liệt sĩ đã hy sinh có người có di ảnh, có những người bao năm không có di ảnh để thờ, hoặc hình ảnh quá mờ nhạt. Đó là trường hợp của liệt sĩ Nguyễn Quốc Lãng, xã Hải Lựu. Khi mất, liệt sĩ hoàn toàn không có bức hình nào. Mãi sau này, khi con trai liệt sĩ là ông Nguyễn Hữu Quản, thôn Đôn Mục, xã Hải Lựu có lần tìm đến nhà một người đồng đội có một bức hình chụp chung với cha mình để mượn sau đó có đi phục chế lại. Tuy nhiên bức ảnh theo thời gian cũng mờ dần. Là một trong những gia đình được đón bức ảnh phục chế chân dung liệt sĩ trong dịp này, ông Nguyễn Hữu Quản cũng không giấu được niềm xúc động: “Năm bố tôi hy sinh tôi mới tròn 5 tuổi. Ký ức về bố gần như mờ nhạt. Tôi cũng không nhớ rõ được khuôn mặt của bố tôi. Cho đến khi tìm được bức ảnh bố chụp chung với đồng đội. Hôm nay nhìn tấm ảnh của các cháu thanh niên phục dựng cho gia đình những đường nét thân yêu như đôi mắt, cái miệng của bố tôi rõ nét. Tôi rất hạnh phúc và gửi lời cảm ơn tới Đoàn thanh niên xã”.

Tỉnh đoàn Phú Thọ và CLB Sinh viên đồng hương Phú Thọ Đại học Ngoại thương tổ chức trao tặng các bức chân dung liệt sĩ đã được phục dựng.

Thay lời tri ân

Vào dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh–Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025), ĐVTN trong toàn tỉnh đã thể hiện sự tri ân qua nhiều hoạt động có ý nghĩa, trong đó có chương trình phục dựng chân dung các liệt sĩ. Trước khi triển khai, Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các cơ sở đoàn khảo sát thực tế tại địa phương, qua đó nắm được tình hình có những liệt sĩ ra đi và để lại tấm hình cho gia đình, nhưng có người chỉ là tấm ảnh vẽ chì chân dung từ người thân miêu tả lại. Thời gian trôi qua, những tấm hình kỷ niệm, những di ảnh thờ cũng đã phai mờ và hư hỏng theo năm tháng không còn nhìn rõ. Với lòng tri ân các liệt sĩ của thế hệ trẻ, mong muốn được phục hồi tấm ảnh mà các anh hùng liệt sĩ để lại, Đoàn thanh niên các xã, phường đã phối hợp cùng cấp ủy chi bộ, chi đoàn các khu dân cư và xin phép các gia đình thực hiện.

Đồng chí Lê Khánh Linh - Bí thư Đoàn xã Hải Lựu chia sẻ: Đây là dịp để thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha anh, từ đó bồi dưỡng lòng yêu nước, trách nhiệm với cộng đồng và ý thức xây dựng quê hương, đất nước. Phần việc ý nghĩa thay lời tri ân, vừa là tình cảm, vừa là trách nhiệm của tuổi trẻ, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, đối với những Anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc.

Chương trình được thực hiện chủ yếu từ nguồn xã hội và đã được nhiều đơn vị, tổ chức đồng hành. Vừa qua, tỉnh đoàn Phú Thọ và CLB Sinh viên đồng hương Phú Thọ Đại học Ngoại thương (trực thuộc Hội LHTN Việt Nam tỉnh Phú Thọ) tổ chức trao tặng 11 bức ảnh phục dựng chân dung liệt sĩ . Đoàn xã Tam Sơn, tỉnh Phú Thọ phối hợp với Chi đoàn Agribank Sông Lô tổ chức trao tặng 6 ảnh chân dung phục dựng các Anh hùng liệt sĩ trên địa bàn xã. Đoàn xã Sơn Đông phối hợp với Ngân hàng Agribank Chi nhánh Lập Thạch Vĩnh Phúc tổ chức trao tặng 10 bức ảnh chân dung...

Các bức ảnh được phục dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), với sự hỗ trợ kỹ thuật, dựa trên những bức ảnh cũ và thông tin từ gia đình cung cấp. Qua công nghệ hiện đại, hình ảnh các liệt sĩ được tái hiện một cách sống động và chân thực, giúp người thân có cơ hội nhìn lại gương mặt thân yêu sau nhiều năm tháng chỉ còn trong ký ức.

Chia sẻ về sự đồng hành với chương trình đầy ý nghĩa này, đồng chí Nguyễn Thị Hương Lý - Phó Giám đốc Ngân hàng Agribank Chi nhánh Lập Thạch Vĩnh Phúc cho biết: Trong những năm qua, cùng với việc duy trì hoạt động kinh doanh, Ngân hàng Agribank Chi nhánh Lập Thạch Vĩnh Phúc đã tham gia tích cực vào các hoạt động nhân đạo, từ thiện, các chươn trình an sinh xã hội, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Trong dịp 27/7 năm nay, được đồng hành cùng với Đoàn thanh niên trong một chương trình đầy ý nghĩa như thế này và được tham gia các buổi trao tặng rất xúc động chúng tôi càng thấy rõ trách nhiệm của mình cùng với cộng đồng để tiếp tục lan tỏa và có thêm những chương trình ý nghĩa.

Thu Hà