Tìm mô hình phù hợp đối với quản lý an toàn thực phẩm

Quang cảnh phiên họp của Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm. (Ảnh: ĐỨC TUÂN)

Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo đã báo cáo kết quả hoạt động bảo đảm an toàn thực phẩm trong 6 tháng đầu năm, định hướng 6 tháng cuối năm; đề xuất, kiến nghị những giải pháp cần triển khai trong thời gian tới.

Bộ Y tế, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về An toàn thực phẩm, đã xin ý kiến Ban Chỉ đạo đối với Nghị định thay thế Nghị định 15/2018/NĐ-CP và Nghị quyết của Chính phủ quy định về đăng ký, công bố sản phẩm thực phẩm; việc xử lý các vướng mắc trong công tác hậu kiểm, dẫn đến chất lượng thực phẩm không đạt như công bố nhưng chưa được phát hiện xử lý kịp thời; định hướng tổ chức quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, quản lý an toàn thực phẩm trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, thống nhất mô hình quản lý an toàn thực phẩm là vấn đề khó, Bộ Y tế đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương về vấn đề này. Bộ Y tế hiện đang chủ trì xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi), theo đó, tổ chức quản lý Nhà nước về An toàn thực phẩm tại dự thảo Luật đang được xây dựng theo hướng Bộ Y tế là đầu mối chịu trách nhiệm giúp Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm trên phạm vi toàn quốc.

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên báo cáo tại cuộc họp.

Theo Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình, nhận thức xã hội về an toàn thực phẩm đã tốt hơn, khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành nhất là sự vào cuộc của Bộ Công an, thì tình hình quảng cáo sai sự thật đã giảm đi nhiều.

Tại kỳ họp vừa qua, Quốc hội vừa qua đã thông qua Luật Quảng cáo sửa đổi, bổ sung. Hiện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã hoàn thiện dự thảo nghị định, trong đó quy định chi tiết liên quan đến quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng...

Nhất trí việc thống nhất tập trung vào một đầu mối, nhưng đại diện Bộ Công thương cho rằng, cũng cần phân định rõ trách nhiệm quản lý của từng bộ, ngành trong quản lý các khâu sản xuất, quản lý ngành và an toàn thực phẩm...

Đại tá Thân Văn Hải, Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết, trong chín tháng đầu năm 2025, các đơn vị trong ngành Công an đã phát hiện, đấu tranh, xử lý 4.752 vụ vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm (tăng 21,2% so năm trước), trong đó khởi tố 44 vụ với hơn 200 bị can; xử phạt vi phạm hành chính 4.411 vụ với tổng tiền phạt vi phạm hành chính hơn 32 tỷ đồng (tăng 319% so cùng kỳ năm 2024).

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, theo chương trình xây dựng pháp luật, Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình vào năm 2026. Đây là đạo luật đặc thù, liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp và các cam kết quốc tế, do đó cần bảo đảm quy trình chặt chẽ, đúng tiến độ. Trong khi chờ Luật sửa đổi, Bộ sẽ tiếp tục kiến nghị Chính phủ cho phép xử lý trước một số nội dung cấp bách thông qua Nghị định.

Ngoài ra, việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp có một số vướng mắc, đặc biệt ở cấp xã do thiếu cán bộ chuyên môn về y tế và an toàn thực phẩm. Bộ Y tế đã có văn bản đề nghị ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố quan tâm, bổ sung nhân lực để bảo đảm công tác quản lý tại cơ sở.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long phát biểu kết luận cuộc họp. (Ảnh: ĐỨC TUÂN)

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá, thời gian qua, công tác an toàn thực phẩm tiếp tục được các cấp, các ngành và toàn xã hội quan tâm. Nhận thức về xây dựng, hoàn thiện thể chế được nâng cao, các bộ, ngành và địa phương cũng triển khai theo chức năng, nhiệm vụ, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm. Bộ Công an và các địa phương đã vào cuộc mạnh mẽ, số vụ việc xử lý vi phạm gia tăng; công tác tuyên truyền, vận động quần chúng có chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế, đó là tiến độ xây dựng thể chế còn chậm so với yêu cầu; vẫn xảy ra nhiều vụ vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm gây bức xúc xã hội, thậm chí phải khởi tố, trong cơ quan tham mưu cũng có cán bộ vi phạm; và việc sắp xếp tổ chức theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp còn gặp một số khó khăn…

Do vậy, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị các ngành liên quan cần “tìm giải pháp khả thi nhất trong điều kiện thực tế của chúng ta hiện nay”, đồng thời cần chủ động kiểm tra, chú trọng kiểm tra đột xuất và khi phát hiện thì xử lý nghiêm minh, nếu cần thiết thì chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý.

Về hoàn thiện thể chế, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế tập trung cao độ để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) và Nghị định thay thế Nghị định 15/2018/NĐ-CP và Nghị quyết của Chính phủ quy định về đăng ký, công bố sản phẩm thực phẩm.

Các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn về an toàn thực phẩm để làm căn cứ so sánh, công khai cho xã hội giám sát; tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành an toàn thực phẩm.

Cần tăng tần suất hậu kiểm an toàn thực phẩm, nếu phát hiện vấn đề mà không xử lý được thì chuyển cơ quan có quyền lực mạnh hơn, bao gồm cơ quan thanh tra và công an.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, đề xuất mô hình quản lý phù hợp, Phó Thủ tướng cho rằng cần phải “giải mã” vấn đề chỉ một đầu mối thực hiện nhiệm vụ về an toàn thực phẩm.

MINH HOÀNG