Tìm về nốt lặng ở Rothenburg

Tuy vậy, chính trong bối cảnh phải "co mình" lại, những giá trị tinh thần cốt lõi lại trỗi dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Tôi đã nhìn thấy điều ấy rõ nét nhất trong chuyến đi đến Rothenburg ob der Tauber (Đức). Ở đây, tôi không chỉ tìm thấy vẻ đẹp của một thị trấn cổ, mà còn học được cách người Đức đi qua nghịch cảnh: bằng sự kiêu hãnh thầm lặng và triết lý sống chậm.

Hạnh phúc không nằm ở thẻ tín dụng

Có những vùng đất lạ kỳ mà khi đặt chân đến, ta chỉ muốn thu mình lại thành cậu học trò nhỏ vì choáng ngợp trước những điều được chiêm ngưỡng. Được mệnh danh là "viên ngọc thời Trung cổ", là biểu tượng của sự lãng mạn bên dòng sông Tauber, Rothenburg sống động và cuốn hút như một cuốn sách lịch sử khổng lồ.

Tôi đứng lặng hồi lâu tại Plönlein - ngã ba đường "huyền thoại" xuất hiện trên mọi tấm bưu thiếp nước Đức. Giữa màn tuyết trắng xóa, ngôi nhà khung gỗ màu vàng nằm giữa hai tháp canh lâu đời hiện lên đẹp nao lòng đến mức tôi quên luôn cái lạnh cắt da tháng 12.

Giáng sinh ở Rothenburg không chỉ lấp lánh bởi ánh đèn mà còn rực rỡ bởi những câu chuyện đầy ý nghĩa

Điều khiến tôi suy ngẫm hơn cả là khi lạc bước vào thế giới của những ô cửa kính lớn ở mặt tiền các cửa hàng mà tiếng Đức gọi là "schaufenster". Mọi người đi xem nhiều hơn là chi tiền. Trước tủ kính trưng bày dòng gốm Bunzlau trứ danh và chiếc đồng hồ Cuckoo bằng gỗ nâu sẫm - linh hồn của Rừng Đen, những vị khách phương xa tần ngần rất lâu.

Khi vật giá leo thang tại châu Âu hiện nay, chi phí sinh hoạt đắt đỏ khiến niềm vui mua sắm trở nên xa xỉ thì việc nhìn ngắm tháp xoay Weihnachtspyramide (đồ trang trí Giáng sinh bắt nguồn từ văn hóa dân gian và phong tục vùng Núi Ore, Đức) chậm rãi quay nhờ hơi ấm ngọn nến dường như là liệu pháp tinh thần. Dòng chữ "Kindertraum" (Giấc mơ trẻ thơ) khắc dưới chân tháp như lời nhắc nhở nhẹ nhàng. Chúng ta, những người trưởng thành, mải miết chạy theo mục tiêu lớn, đôi khi quên mất rằng hạnh phúc không nằm ở thẻ tín dụng, mà ở khoảnh khắc được lặng im quan sát một chuyển động xoay tròn của ánh sáng.

Búp bê kẹp hạt dẻ trở thành biểu tượng Giáng sinh, là món đồ trang trí, quà tặng phổ biến trên toàn cầu

Một ấn tượng nữa là về búp bê kẹp hạt dẻ khổng lồ tại cửa hàng Käthe Wohlfahrt. Kẹp hạt dẻ hình chú lính là loại búp bê kẹp hạt dẻ truyền thống nhất, thường mặc quân phục. Búp bê vua và hoàng hậu có trang phục lộng lẫy và vương miện. Ngoài ra, còn có búp bê kẹp hạt dẻ hình ông già Noel mang đến không khí ấm áp và vui tươi. Trước kia, tôi ngỡ Nutcracker (kẹp hạt dẻ) chỉ là món đồ chơi bước ra từ vở vũ kịch của Tchaikovsky. Nhưng Rothenburg, với bề dày văn hóa, đã dạy tôi bài học sâu sắc hơn. Nutcracker mang trong mình câu chuyện của những thợ mỏ vùng Erzgebirge. Dù bị áp bức nhưng họ không chọn bạo loạn, mà chọn nghệ thuật để phản kháng. Họ tạc những con búp bê gỗ mang hình dáng của kẻ cai trị nhưng lại dùng chúng để... kẹp vỡ những hạt dẻ cứng đầu. Một sự châm biếm tinh tế: Hãy để những kẻ quyền lực phục vụ cho dân thường!

Giữa bối cảnh kinh tế khó khăn, khi người dân lao động khắp châu Âu đang phải gồng mình trước nhiều biến động, hình ảnh búp bê kẹp hạt dẻ với nụ cười ngạo nghễ bỗng trở nên thời sự hơn bao giờ hết. Sự phản kháng mạnh mẽ nhất trước thách thức đôi khi không phải là giận dữ, mà là thái độ lạc quan và kiên định.

Triết lý no đủ và di sản của sự chậm lại

Tối đến, chúng tôi quây quần bên ly bia đen sóng sánh tại nhà hàng Baumeisterhaus (có từ năm 1596). Tại đây, nổi tiếng với câu chuyện về "cú uống để đời" (Der Meistertrunk). Năm 1631, Thị trưởng Nusch đã cứu cả thành phố khỏi bị thiêu rụi bằng một hành động không tưởng: uống cạn một hơi chiếc bình 3,25 lít rượu vang theo lời thách thức của quân địch. Rothenburg thoát nạn nhờ tửu lượng và bản lĩnh của người lãnh đạo. Rõ ràng, vào thời khắc sinh tử của cộng đồng, sự dấn thân của cá nhân có thể thay đổi tất cả.

Bữa ăn hôm ấy kết thúc với món Schäufele (vai heo nướng) giòn tan - món ăn được mệnh danh là "Glücksschwein" (chú heo may mắn). Ăn một bữa no nê giữa trời đông lạnh giá, với người Đức, chính là lời cầu chúc năm mới sung túc. Giữa thời bão giá, khái niệm hạnh phúc được định nghĩa lại thật giản đơn: Không cần sơn hào hải vị, hạnh phúc là no đủ, là sự sum vầy bên bằng hữu.

Rothenburg ob der Tauber có những ngôi nhà nửa gỗ đặc trưng và kiến trúc Gothic, Phục hưng, tạo nên khung cảnh như bước ra từ truyện cổ tích

Trước khi rời Rothenburg, tôi leo lên bờ thành cổ Stadtmauer, phóng tầm mắt ngắm nhìn hàng ngàn mái nhà phủ đầy tuyết. Tôi nhận ra nghịch lý thú vị: Thành phố này giữ được nguyên vẹn vẻ đẹp từ thời Trung cổ là vì... từng bị lãng quên. Thật vậy, trong quá khứ, Rothenburg đã có giai đoạn suy tàn, không được hiện đại hóa, các công trình cổ không bị phá bỏ hay xây mới. Nhờ vậy, nơi này bảo tồn hoàn hảo những bức tường thành, nhà cửa, đường phố từ vài thế kỷ trước. Sự phát triển chậm lại vô tình đã tạo nên di sản độc bản cho tương lai. Tôi nhắc mình: dù nhịp sống vội vã, hãy cho phép bản thân có những "khoảng lặng Rothenburg". Bởi đôi khi, đứng yên không có nghĩa là tụt hậu. Đứng yên là để giữ gìn những giá trị cốt lõi nhất của tâm hồn, để tin rằng cổ tích có thật.

Bài và ảnh: Mai Hoàng Phương