Timor Leste gia nhập ASEAN: Hiện thực hóa khát vọng hội nhập

Tuy nhiên, cam kết rõ ràng mà Thủ tướng Timor Leste vừa nêu ra trong chuyến thăm Ban Thư ký ASEAN cho thấy, dù con đường phía trước còn nhiều chông gai, với quyết tâm và sự nỗ lực bền bỉ, Timor Leste hoàn toàn có thể trở thành một “mảnh ghép hoàn hảo” trong bức tranh Cộng đồng ASEAN.

Phát biểu trong chuyến thăm đầu tiên tới Ban Thư ký ASEAN kể từ khi Timor Leste gia nhập Hiệp hội, Thủ tướng Xanana Gusmao nhấn mạnh, việc trở thành thành viên ASEAN là “dấu mốc lịch sử”, hiện thực hóa khát vọng hội nhập của đất nước. Năm 2011, chưa đầy 10 năm sau khi giành độc lập, Timor Leste đã nộp đơn gia nhập ASEAN.

Trải qua 14 năm đầy thử thách, đáp ứng những yêu cầu về cải cách và phát triển, năm 2025, người dân Timor Leste vỡ òa trong niềm hạnh phúc trở thành thành viên “ngôi nhà chung”. Một hành trình đã khép lại, một chặng đường mới đầy thách thức mở ra để Timor Leste hội nhập sâu sắc, thật sự hòa vào dòng chảy chung của khu vực Đông Nam Á.

Tư cách thành viên chính thức của ASEAN đã trao cho Timor Leste “tấm hộ chiếu vàng” để bước vào một không gian phát triển với những cơ hội rộng mở.

Đó là khả năng tiếp cận thị trường ASEAN sôi động, đầy tiềm năng với gần 700 triệu dân, cùng mạng lưới đối tác rộng mở và các thỏa thuận thương mại như Hiệp định Khu vực thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)…

Đó là cơ hội đóng góp tiếng nói vào tiến trình hoạch định chính sách phát triển , cũng như giải quyết các vấn đề của khu vực và quốc tế. Nếu tận dụng tốt thời cơ này, Timor Leste có thể thúc đẩy phát triển kinh tế, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng và khuôn khổ hợp tác khu vực, đồng thời tăng cường sự hiện diện trên “sân chơi” toàn cầu.

Tuy nhiên, “vạn sự khởi đầu nan”, dù đã có thời gian dài chuẩn bị cho vai trò thành viên chính thức của ASEAN, nhưng Timor Leste vẫn còn bị bủa vây bởi hàng loạt thách thức trên hành trình hội nhập phía trước.

Trên hết, đó là những “bài toán khó” về kinh tế. Sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, nền kinh tế Timor Leste phụ thuộc khá nhiều vào nguồn thu từ dầu mỏ.

Các sản phẩm từ dầu mỏ chiếm đến 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này. Quốc gia Đông Nam Á đang nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế, song đây không phải mục tiêu có thể hoàn thành trong “ngày một, ngày hai”.

Bên cạnh đó, Tổng thống Jose Ramos-Horta thừa nhận, Timor Leste cũng cần khai thông một số điểm nghẽn đang ngăn cản tiến trình phát triển, như đói nghèo và thất nghiệp.

Để bắt kịp tốc độ phát triển của các nước thành viên ASEAN, Timor Leste đang nỗ lực khỏa lấp khoảng trống còn khuyết thiếu. Ông Ramos-Horta từng thẳng thắn khẳng định, nước này sẵn sàng thay đổi để ngày càng hoàn thiện.

Trên thực tế, thành viên thứ 11 của ASEAN có nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu của mình. Sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, vị trí địa chiến lược quan trọng kết nối Đông Nam Á với Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, cùng lực lượng dân số trẻ - hơn 70% dân số dưới 35 tuổi, Timor Leste có sức sống của một nền kinh tế giàu tiềm năng.

Để khai phá những tiềm năng đó, cùng cơ hội mà tư cách thành viên ASEAN mang lại, Timor Leste đang tiếp tục xây dựng bộ máy hành chính hiệu quả hơn, đồng thời chú trọng phát triển lực lượng lao động lành nghề, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn tin tưởng, thành viên thứ 11 sẽ tiếp thêm “nguồn sinh lực mới” cho Hiệp hội.

Việc gia nhập ASEAN mang lại cho Timor Leste một nền tảng mạnh mẽ để phát triển, nhưng tư cách thành viên mới chỉ là chiếc “chìa khóa” để mở ra cánh cửa đầu tiên. Những bước đi tiếp theo hoàn toàn phụ thuộc vào quyết tâm và sự nỗ lực của chính quốc gia này.

Hành trình hội nhập sắp tới của Timor Leste chắc chắn không phải một con đường trải hoa hồng, thậm chí rất nhiều chông gai, nhưng nếu vượt qua, đích đến sẽ đầy vẻ vang, mang lại sự thịnh vượng lâu bền cho đất nước.

NGUYỄN HÀ