Tín dụng xanh chờ thêm lực đẩy để bứt tốc

Dòng vốn bền bỉ chờ "cú hích" chính sách

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy, đến cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750.000 tỷ đồng, tăng 10,5% so với cuối năm 2024 và vượt tốc độ tăng trưởng của cả năm 2024 (9,37%). Dù nhịp tăng gần đây có phần chững lại, tín dụng xanh vẫn là một trong những mảng tăng trưởng nhanh nhất hệ thống, với mức tăng bình quân hơn 21%/năm trong giai đoạn từ năm 2017 đến tháng 9/2025, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế.

Nhìn lại chặng đường thúc đẩy tài chính xanh ngành ngân hàng, chia sẻ tại Hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững” do Báo Tài chính - Đầu tư vừa tổ chức, bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, ngành ngân hàng đã triển khai tín dụng xanh từ rất sớm. Gần 10 năm qua, Ngân hàng Nhà nước cùng các tổ chức tín dụng có những định hướng mang tính chiến lược và nỗ lực triển khai.

Thúc đẩy phát triển xanh, giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững . Ảnh: An Thu

Về phía các tổ chức tín dụng, có thể thấy mức độ tham gia ngày càng đa dạng và chủ động, từ việc xây dựng các sản phẩm huy động vốn xanh, như phát hành trái phiếu xanh, tiền gửi xanh, đến việc đa dạng hóa sản phẩm tín dụng phục vụ các ngành, lĩnh vực xanh. Các tổ chức tín dụng cũng tích cực hợp tác với tổ chức quốc tế triển khai nhiều chương trình, dự án xanh trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, xử lý rác thải, nông nghiệp..., qua đó đạt những kết quả tích cực.

Xét về quy mô, theo lãnh đạo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, từ thời điểm ban đầu chỉ có 15 tổ chức tín dụng báo cáo dư nợ xanh (năm 2017), đến nay đã có 58 tổ chức tín dụng, với dư nợ tín dụng xanh tăng trưởng đều các năm và đạt tốc độ tăng trưởng bình quân trên 21%/năm.

"Dù vậy, tỷ trọng dư nợ tín dụng xanh trong tổng dư nợ tín dụng vẫn còn khiêm tốn, gần 5%" - bà Tùng nêu rõ.

Liên quan đến khung pháp lý, Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 4/7/2025 (Quyết định 21) chính thức đưa ra bộ tiêu chí môi trường và xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh ở cấp quốc gia. Đây là "mảnh ghép" pháp lý mà hệ thống ngân hàng chờ đợi suốt nhiều năm, giúp tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất trong phát triển tín dụng xanh.

Rõ tiêu chí, song vẫn chờ hướng

Theo đánh giá của bà Phạm Thị Thanh Tâm - Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính), quá trình xây dựng và ban hành tiêu chí, danh mục phân loại xanh có sự phối hợp rất chặt chẽ giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước với Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cơ quan chủ trì thiết kế danh mục. Trong quá trình này, cơ quan chức năng cũng tham khảo rộng rãi thông lệ quốc tế, các tiêu chuẩn phân loại xanh (green taxonomy) của Hiệp hội Thị trường vốn quốc tế (ICMA), các tiêu chuẩn của ASEAN và kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới.

"Quyết định 21 được thiết kế với phạm vi rất rộng, tương đối toàn diện và tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế" - bà Tâm chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên, PGS. TS. Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường cho biết, Quyết định 21 xác định 4 nhóm ưu tiên, qua đó định hướng việc ưu tiên đầu tư và huy động vốn cho các dự án có ý nghĩa chiến lược.

"Cách tiếp cận dựa trên phân loại xanh giúp xác định rõ ràng tiêu chí kỹ thuật, cơ chế xác nhận và hệ thống giám sát, bảo đảm dòng vốn đổ vào các dự án thực sự tạo ra tác động môi trường tích cực. Khung phân loại xanh cũng tạo ra rào chắn pháp lý chống lại hiện tượng gắn nhãn xanh sai lệch, giúp Việt Nam đồng bộ hóa tiêu chuẩn trong nước với tiêu chuẩn quốc tế về tín dụng xanh và phát triển bền vững" - ông Thọ nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, bà Phạm Thị Thanh Tùng thông tin thêm, Quyết định 21 quy định khá rõ các tiêu chí, mức độ, tiêu chuẩn giảm phát thải cho từng loại hình dự án và đặt ra yêu cầu về việc xác nhận dự án xanh thông qua 2 hình thức. Một là, xác nhận của cơ quan quản lý nhà nước, với việc lồng ghép nội dung xác nhận trong báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc cấp giấy phép môi trường; hai là, các tổ chức độc lập đánh giá trên cơ sở nhu cầu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện chưa có hướng dẫn về việc các cơ quan này xác nhận như thế nào.

Ngoài ra, Quyết định 21 cũng quy định các dự án xanh phải được đăng tải trên cổng thông tin điện tử của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, song ngành Ngân hàng vẫn đang chờ đợi danh mục này.

Khi có cơ sở dữ liệu đầy đủ, công khai và minh bạch về các doanh nghiệp, dự án được công nhận là xanh, các ngân hàng có cơ sở để nhận diện đúng, thẩm định chuẩn và cấp vốn trúng đích, cũng như lý giải rõ các trường hợp chưa đủ điều kiện cho vay.

"Nếu các dự án xanh minh bạch, rõ ràng hơn về danh mục, con số dư nợ tín dụng sẽ còn cao hơn nhiều" - bà Tùng nhận định.

Ánh Tuyết