Tin thế giới 23/10: Campuchia-Thái Lan nhất trí di dời vũ khí, NATO chuyển hàng tỷ USD vũ khí cho Ukraine, Mỹ 9 lần tấn công tàu ở Caribe

Dự kiến trong năm nay, Trung Quốc và ASEAN chính thức ký Nghị định thư nâng cấp Khu vực thương mại tự do lên phiên bản 3.0, qua đó tạo thêm động lực cho hội nhập kinh tế khu vực và thương mại toàn cầu. (Nguồn: Asia News)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Campuchia-Thái Lan nhất trí di dời vũ khí: Cuộc họp đặc biệt lần thứ 2 Ủy ban Biên giới chung Campuchia-Thái Lan (GBC) kết thúc sáng 23/10 tại Kuala Lumpur, Malaysia. Hai bên đã ký kết biên bản nội dung cuộc họp và tuyên bố chung, tái khẳng định cam kết mạnh mẽ trong thực hiện đầy đủ và hiệu quả các văn kiện quan trọng này.

Theo người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia Maly Socheata, Phnom Penh tin tưởng mạnh mẽ rằng cuộc họp đặc biệt GBC lần thứ 2 sẽ bảo đảm thực hiện đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn, nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định và nhanh chóng đưa hai nước trở lại trạng thái bình thường.

Phnome Penh và Bangkok đã nhất trí về một số cơ chế quan trọng để giảm leo thang căng thẳng, trong đó có việc di dời vũ khí hạng nặng và vũ khí hủy diệt trở lại các cơ sở quân sự của mỗi bên. Kế hoạch này sẽ được thực hiện dưới sự giám sát của Nhóm quan sát viên ASEAN (AOT). (AKP)

* Singapore hạ thủy con tàu chiến lịch sử: Singapore hạ thủy tàu chiến lớn và phức tạp nhất từng được nước này chế tạo, có khả năng hoạt động như tàu mẹ cho các thiết bị bay không người lái (UAV) nhằm bảo vệ các tuyến hàng hải.

Phát biểu tại lễ hạ thủy ngày 22/10, Bộ trưởng Quốc phòng Chan Chun Sing khẳng định Singapore sẽ tiếp tục hợp tác với “các đối tác cùng chí hướng” để bảo đảm các tuyến hàng hải ở khu vực trọng yếu này luôn rộng mở và thông suốt.

Tàu đa nhiệm lớp Victory đầu tiên hạ thủy tại xưởng Benoi của Tập đoàn ST Engineering. Con tàu dài 150 m, lượng giãn nước 8.800 tấn, có thể hoạt động liên tục hơn 8.000 dặm hoặc 21 ngày. Lớp tàu này kết hợp khả năng tác chiến của khinh hạm hiện đại với năng lực mang và điều khiển các phương tiện không người lái trên không, mặt nước và dưới nước, mở rộng tầm giám sát và tác chiến. (Straits Times)

* Trung Quốc và ASEAN theo đuổi kết quả cùng thắng: Ngày 22/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn cho rằng, quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ngày càng sâu rộng giữa Trung Quốc và ASEAN đã mang lại sự ổn định và chắc chắn cho sự phát triển của châu Á và thế giới.

Tại cuộc họp báo thường kỳ, ông Quách Gia Côn cho biết Trung Quốc và ASEAN gắn bó với nhau nhờ vị trí địa lý gần gũi, giá trị chung và lợi ích đan xen. Ông nêu rõ trong bối cảnh tình hình quốc tế ngày càng phức tạp, việc hai bên kiên định hợp tác và theo đuổi kết quả cùng thắng càng trở nên cần thiết.

Theo ông Quách Gia Côn, các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa hai bên diễn ra thường xuyên, lòng tin chính trị lẫn nhau và đà phát triển gắn kết ngày càng mạnh mẽ. Hai bên đã phát huy thế mạnh bổ trợ để tăng cường khả năng kết nối và khả năng chống chịu.

Dự kiến trong năm nay, hai bên chính thức ký Nghị định thư nâng cấp Khu vực thương mại tự do Trung Quốc – ASEAN lên phiên bản 3.0, qua đó tạo thêm động lực cho hội nhập kinh tế khu vực và thương mại toàn cầu. (THX)

Châu Âu

* EU tung gói trừng phạt thứ 19 vào Nga: Liên minh châu Âu (EU) ngày 23/10 thông qua gói trừng phạt thứ 19 với Moscow liên quan xung đột Ukraine, trong đó có lệnh cấm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga.

27 quốc gia thành viên EU đã phê chuẩn gói biện pháp này tối 22/10 sau khi Slovakia rút phản đối. Theo tuyên bố của Chủ tịch luân phiên Đan Mạch, đây là “một gói biện pháp quan trọng nhắm vào các nguồn thu chủ chốt của Nga thông qua các biện pháp năng lượng, tài chính và thương mại mới".

Lệnh cấm LNG sẽ thực hiện theo hai giai đoạn: các hợp đồng ngắn hạn sẽ kết thúc sau 6 tháng và các hợp đồng dài hạn sẽ chấm dứt từ ngày 1/1/2027 - sớm hơn một năm so với lộ trình của Ủy ban châu Âu nhằm chấm dứt phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga.

Gói trừng phạt cũng bao gồm cơ chế mới nhằm hạn chế di chuyển của các nhà ngoại giao Nga trong EU.(Euronews)

* Mở khóa tiềm năng quan hệ EU-Ai Cập: Ngày 22/10, Liên minh châu Âu (EU) và Ai Cập tổ chức Hội nghị thượng đỉnh song phương đầu tiên tại Brussels (Bỉ), nhằm thảo luận biện pháp củng cố quan hệ chính trị, kinh tế và an ninh, đồng thời thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại và quản lý di cư.

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa nhấn mạnh sự kiện này là cơ hội để hai bên làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác, cùng phối hợp ứng phó thách thức chung và khai thác toàn bộ tiềm năng hợp tác trong tương lai.

Trước thềm Hội nghị, Tổng thống Ai Cập Al-Sisi đã gặp Đại diện cấp cao EU về chính sách an ninh và đối ngoại Kaja Kallas để thảo luận biện pháp chấm dứt xung đột Gaza và tăng cường phối hợp khu vực. EU đánh giá cao vai trò của Ai Cập trong việc duy trì ổn định tại khu vực Trung Đông và châu Phi. (Reuters)

* NATO chuyển hàng tỷ USD vũ khí cho Ukraine: Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte ngày 22/10 cho biết, các đồng minh đã chi ít nhất 2 tỷ USD để mua vũ khí của Mỹ cho Kiev thông qua cơ chế PURL (Danh sách yêu cầu ưu tiên của Ukraine).

Phát biểu tại Washington sau cuộc gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Rutte khẳng định “những lô vũ khí trị giá hàng tỷ USD đầu tiên đã được chuyển đến Ukraine từ Mỹ, do các đồng minh tài trợ”. Ông đồng thời cho biết các nước châu Âu sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ an ninh cho Kiev sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn hoặc hòa bình.

Italy mới đây tham gia cơ chế tài trợ PURL, nâng tổng số quốc gia đóng góp lên hơn 10 nước. Hai gói viện trợ đầu tiên trong khuôn khổ PURL gồm tên lửa đánh chặn Patriot và đạn pháo phản lực HIMARS. (Reuters)

Trung Đông-châu Phi

* Ai Cập phát hiện loạt mỏ dầu mới: Ngày 22/10, Bộ trưởng Dầu mỏ và tài nguyên khoáng sản Ai Cập Karim Badawi cho biết nước này đã phát hiện thêm một loạt mỏ dầu và khí đốt mới tại sa mạc phía Tây và khu vực châu thổ sông Nile trong tháng 10. Theo đó, sản lượng khai thác bổ sung ước tính lên đến hơn 5.000 thùng dầu và tương đương 1,2 triệu mét khối khí mỗi ngày.

Lần đầu tiên trong 2 năm qua, Cairo phát hiện hai mỏ khí tự nhiên mới tại khu vực châu thổ sông Nile với tổng sản lượng hơn 538.000 m3 khí mỗi ngày. Hoạt động thăm dò, khai thác này do tập đoàn năng lượng đa quốc gia Harbour Energy (Anh) và Dana Gas (UAE) tiến hành.

Ngoài ra, tại sa mạc phía Tây, các liên doanh gồm Khalda Petroleum, Agiba Petroleum, Petrosannan Company cùng Tổng công ty dầu khí nhà nước Ai Cập cũng ghi nhận một số mỏ dầu và khí đốt mới với sản lượng khai thác kỳ vọng đạt khoảng 5.400 thùng dầu và 651.300 m3 khí mỗi ngày. (Egypt Today)

* Nam Phi khôi phục lò phản ứng hạt nhân: Ngày 22/10, Bộ trưởng Điện lực và Năng lượng Nam Phi Kgosientsho Ramokgopa cho biết nước này đặt mục tiêu khôi phục và nâng cấp công nghệ lò phản ứng hạt nhân module nhỏ (SMR), đồng thời lên kế hoạch phục hồi hoạt động bảo trì và chăm sóc lò phản ứng module Pebble Bed (PBMR).

Nam Phi từng được xem là quốc gia đi đầu toàn cầu trong phát triển công nghệ PBMR. Tuy nhiên, chương trình này bị dừng lại vào năm 2010 sau khi chính phủ chi hơn 10 tỷ Rand (khoảng 577 triệu USD) mà chưa kịp xây dựng mô hình như kế hoạch ban đầu.

Theo Kế hoạch tài nguyên tích hợp (IRP) năm 2025, tổng công suất phát điện mới của Nam Phi vào năm 2039 dự kiến đạt hơn 105 gigawatt. Trong đó, năng lượng tái tạo được kỳ vọng chiếm hơn 1/2, phù hợp với định hướng giảm dần phụ thuộc vào than đá. (Africa News)

* Saudi Arabia phản đối sáp nhập khu Bờ Tây:Saudi Arabia lên tiếng chỉ trích việc Quốc hội Israel (Knesset) ủng hộ hai dự luật liên quan việc sáp nhập khu Bờ Tây, cho rằng đây là hành động nhằm “hợp thức hóa chủ quyền của Israel đối với các khu định cư bất hợp pháp”.

Bộ Ngoại giao Saudi Arabia nêu rõ trong một tuyên bố ngày 22/10: “Vương quốc nhấn mạnh sự phản đối hoàn toàn đối với mọi hoạt động xây dựng và các hành vi mở rộng bất hợp pháp do chính quyền chiếm đóng Israel thực hiện".

Riyadh còn tái khẳng định ủng hộ với quyền chính đáng và lịch sử của người Palestine trong thành lập một nhà nước độc lập trên đường biên giới năm 1967, với Đông Jerusalem là thủ đô, phù hợp với các nghị quyết quốc tế liên quan. (Arab News)

Châu Mỹ

* Lần thứ 9 Mỹ tấn công tàu ở Caribe: Quân đội Mỹ liên tục thực hiện các cuộc tấn công bằng hỏa lực nhằm vào hai tàu với cáo buộc buôn bán ma túy tại vùng biển Thái Bình Dương, khiến ít nhất 5 người thiệt mạng.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết cuộc tấn công hôm 21 và 22/10 được tiến hành theo chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump, nhằm vào “tàu do một tổ chức khủng bố điều hành, tham gia hoạt động buôn ma túy”.

Theo Lầu Năm Góc, đây là cuộc tấn công thứ 9 kể từ tháng 9, sau 7 vụ ở vùng Caribe khiến ít nhất 37 người thiệt mạng. (CNN)

* Peru triển khai quân đội ở thủ đô: Ngày 22/10, Peru đã triển khai quân đội trên đường phố ở thủ đô Lima trong bối cảnh nước này vừa ban bố tình trạng khẩn cấp sau nhiều tuần nổ ra các cuộc biểu tình liên quan vấn đề tham nhũng và tội phạm có tổ chức.

Trước đó 1 ngày, Tổng thống lâm thời Peru Jose Jeri đã ban bố tình trạng khẩn cấp kéo dài 30 ngày tại thủ đô Lima và thành phố cảng Callao hiện có gần 10 triệu người sinh sống. Đây là quyết định lớn đầu tiên được ông Jeri đưa ra kể từ khi nhậm chức gần hai tuần trước, sau khi cựu Tổng thống Dina Boluarte bị phế truất.

Các cuộc biểu tình phản đối tội phạm và tình trạng bạo lực đã nổ ra tại Lima và một số thành phố khác trong tháng qua, khiến ít nhất 1 người thiệt mạng và hơn 200 người bị thương, trong đó có cả cảnh sát, người biểu tình và nhà báo. (AFP)

Xuân Sơn