Tin thế giới 25/6: 'Một NATO mới' ra đời, IAEA chờ Iran bật đèn xanh, Mỹ không muốn lỡ thời cơ với Nga

Lực lượng thủy quân lục chiến Hàn Quốc đã tổ chức tập trận bắn đạn thật trên các đảo Baengnyeong và Yeonpyeong gần đường giới hạn phía Bắc (NLL) - ranh giới trên biển liên Triều trên thực tế. (Nguồn: EFE)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Hàn Quốc tập trận gần biên giới biển liên Triều: Lực lượng thủy quân lục chiến Hàn Quốc ngày 25/6 tuyên bố đã tổ chức tập trận bắn đạn thật, trên các đảo Baengnyeong và Yeonpyeong gần đường giới hạn phía Bắc (NLL) - ranh giới trên biển liên Triều trên thực tế.

Đây là cuộc tập trận đầu tiên kể từ khi chính quyền Tổng thống Lee Jae Myung lên nắm quyền. Hoạt động này nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia và duy trì tư thế tác chiến của quân đội các đơn vị đảo phía Tây Bắc. Vùng biển gần NLL là điểm nóng giữa hai miền Triều Tiên, nơi đã xảy ra 3 cuộc giao tranh hải quân vào các năm 1999, 2002 và 2009. (Yonhap)

* Trung Quốc kêu gọi hỗ trợ nước đang phát triển: Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc Lam Phật An ngày 25/6 kêu gọi Ngân hàng đầu tư hạ tầng châu Á (AIIB) tăng cường tài trợ cho các dự án kết nối xuyên biên giới tại các quốc gia đang phát triển, trong bối cảnh nguồn viện trợ phát triển quốc tế suy giảm.

Phát biểu tại cuộc họp thường niên của AIIB tại Bắc Kinh, ông nhấn mạnh nhiều nền kinh tế mới nổi đang chịu áp lực từ đà suy giảm kinh tế toàn cầu, đồng thời kêu gọi ngân hàng này đẩy mạnh hỗ trợ các thị trường đang phát triển.

Giữa lúc đối mặt cuộc chiến thương mại hai chiều với Mỹ và EU, giới chức Trung Quốc ngày càng nhấn mạnh vai trò của Đông Nam Á, khu vực đã vượt EU trong năm ngoái để trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Bắc Kinh. (Reuters)

* Thái Lan định vị trở thành trung tâm khu vực về AI: Thái Lan đang đẩy nhanh quá trình phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), bằng việc công bố các khoản đầu tư lớn và thành lập Trung tâm thực hành quản trị AI (AIGPC) nhằm định vị đất nước là trung tâm khu vực về AI có đạo đức. Đây là tuyên bố của Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra tại Diễn đàn toàn cầu UNESCO lần thứ 3 về Đạo đức AI, tổ chức tại thủ đô Bangkok ngày 25/6.

Trong bài phát biểu, Thủ tướng Paetongtarn cảm ơn UNESCO vì đã tổ chức diễn đàn và đánh giá cao vai trò lãnh đạo của tổ chức này trong việc thông qua Khuyến nghị về đạo đức AI, hiện đã được tất cả 194 quốc gia thành viên tán thành.

Bà nêu rõ: “AI không còn là một khái niệm trong tương lai nữa mà đã và đang làm thay đổi cách chúng ta sống, làm việc và học tập. Là những nhà lãnh đạo, chúng ta phải đảm bảo công nghệ này mang lại lợi ích thực sự và toàn diện”. (Bangkok Post)

Châu Âu

* "Một NATO mới" ra đời: Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb ngày 25/6 tuyên bố châu Âu đang đảm nhận vai trò lớn hơn trong NATO, trong bối cảnh chi tiêu quốc phòng tăng lên mức tương đương thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Phát biểu với báo giới trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO tại La Hay, ông Stubb nhấn mạnh: “Tôi cho rằng chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một NATO mới – nghĩa là một NATO cân bằng hơn và chứng kiến trách nhiệm của châu Âu lớn hơn".

Cùng ngày, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever tuyên bố việc nâng chi tiêu quốc phòng cốt lõi lên 3,5% GDP trong vòng 10 năm là mục tiêu khả thi.

Cuối tuần qua, các nước NATO đã nhất trí nâng mục tiêu chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, trong đó 3,5% dành cho các hạng mục quốc phòng cốt lõi và 1,5% cho các nội dung liên quan như an ninh mạng hay nâng cấp hạ tầng phục vụ quốc phòng. (Euronews)

* Anh không coi hòa bình là điều hiển nhiên: Giới chức Anh ngày 24/6 thông báo sẽ mua 12 tiêm kích F-35A của tập đoàn Lockheed Martin – loại có khả năng mang vũ khí hạt nhân chiến thuật.

Việc mua các tiêm kích F-35A sẽ cho phép không quân Anh triển khai vũ khí hạt nhân lần đầu tiên kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố: “Trong một thời đại đầy bất định, chúng ta không thể tiếp tục coi hòa bình là điều hiển nhiên".

Chính phủ London dự định tăng chi tiêu quốc phòng và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, bao gồm cả hạm đội tàu ngầm, trong bối cảnh Mỹ thu hẹp vai trò chỗ dựa an ninh cho châu Âu. (Sky News)

* Ba Lan điều tra sai sót bầu cử: Ngày 24/6, các công tố viên Ba Lan khởi động sáu cuộc điều tra nhằm làm rõ các dấu hiệu bất thường trong cuộc bầu cử Tổng thống vừa qua.

Hiện có những sai sót trong quá trình kiểm phiếu tại một số điểm bầu cử địa phương gồm Kamienna Gora, Brzesc Kujawski, Olesno, Strzelce Opolskie, Bielsko-Biala, Krakow và Katowice. Một số thành viên ủy ban bầu cử phát hiện phiếu bầu cho ứng cử viên tự do Rafal Trzaskowski đã bị phân loại nhầm thành phiếu của ứng viên thuộc phe cánh hữu Karol Nawrocki, người sau đó đã giành chiến thắng.

Tính đến ngày 23/6, Tòa án Tối cao Ba Lan đã tiếp nhận hơn 10.000 cuộc biểu tình phản đối liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống. Con số này nằm trong tổng số khoảng 50.000 đơn khiếu nại và kiến nghị được gửi đến từ khắp cả nước. (Barron’s)

Trung Đông-châu Phi

* Israel coi Ngân hàng Trung ương Iran là tổ chức khủng bố: Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz 25/6 ký quyết định liệt Ngân hàng Trung ương Iran vào danh sách “tổ chức khủng bố”, với mục tiêu chặn đứng dòng tài chính hỗ trợ các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn.

Theo thông cáo từ Văn phòng Bộ trưởng Katz, động thái trên là “một phần trong chiến dịch rộng hơn của Israel nhằm chống lại Iran”, với mục tiêu “đánh trúng trung tâm hệ thống tài trợ khủng bố của chế độ Iran – hệ thống tài trợ, cung cấp vũ khí và chỉ đạo các hoạt động khủng bố trên khắp Trung Đông”. (AFP)

* IAEA chờ Iran "bật đèn xanh": Ngày 24/6, Tổng giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi kêu gọi khôi phục ngay hoạt động thanh sát hạt nhân tại Iran, sau khi xung đột quân sự gây thiệt hại nghiêm trọng cho một số cơ sở hạt nhân của Tehran.

Trong thư gửi Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi, ông Grossi nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của IAEA và đề xuất sớm gặp mặt để nối lại hợp tác. Ông cho biết các thanh sát viên của IAEA vẫn ở lại Iran trong suốt thời gian xung đột xảy ra và sẵn sàng quay lại các địa điểm để xác minh kho vật liệu hạt nhân, bao gồm hơn 400 kg uranium làm giàu tới 60%, được kiểm tra lần cuối ngay trước các cuộc không kích của Israel ngày 13/6. (Arab News)

* Iran hành quyết tình báo Israel: Iran ngày 25/6 hành quyết 3 người đàn ông sau khi họ bị kết án hợp tác với Cơ quan tình báo Mossad của Israel, cũng như buôn lậu thiết bị sử dụng trong một vụ ám sát.

Vốn bị cuốn vào cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ với Israel trước khi xung đột công khai bùng nổ gần đây, Iran đã tử hình nhiều người bị kết tội có liên hệ với Mossad và thực hiện các hoạt động trái phép tại Iran. Các hoạt động đó bao gồm ám sát các nhà khoa học hạt nhân và các hành vi phá hoại nhằm làm suy yếu chương trình hạt nhân Iran. (Mizan)

Châu Mỹ

* "Chiến dịch hoàn hảo" của Mỹ: Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth ngày 25/6 khẳng định bom Mỹ đã đánh trúng chính xác các mục tiêu đã định tại Iran, gọi đây là “một chiến dịch hoàn hảo”. Phát biểu bên lề Hội nghị thượng đỉnh NATO tại La Hay, ông Hegseth tuyên bố: “(Các quả bom) đã rơi chính xác vào nơi cần thiết. Một chiến dịch hoàn hảo. Đánh trúng ngay vị trí chúng tôi biết là cần phải xuyên phá".

Trả lời câu hỏi về vụ rò rỉ thông tin liên quan chiến dịch đang diễn ra, Bộ trưởng Hegseth bày tỏ: “Tất nhiên, chúng tôi đang điều tra việc rò rỉ thông tin cùng với FBI, vì đây là thông tin nội bộ – đánh giá thiệt hại sau chiến đấu – nhưng CNN và một số hãng khác lại cố tình diễn giải nhằm bôi xấu Tổng thống".

Trước đó một ngày, một số hãng truyền thông Mỹ, trong đó có CNN, dẫn báo cáo tình báo sơ bộ của Mỹ cho rằng các cuộc không kích vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran không phá hủy được các thành phần chính trong chương trình hạt nhân và chỉ khiến chương trình bị trì hoãn vài tháng. (RIA Novostia)

* Mỹ không muốn lỡ thời cơ với Nga: Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 25/6 tuyên bố nếu Washington áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, điều đó sẽ đồng nghĩa với việc không thể đạt được lệnh ngừng bắn “trong tương lai gần” và Washington sẽ mất cơ hội đàm phán với Moscow.

Trả lời phỏng vấn Politico, ông Rubio chia sẻ: “Nếu chúng ta làm điều mà tất cả mọi người ở đây mong muốn – áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh hơn – thì gần như chắc chắn chúng ta sẽ mất khả năng đối thoại với Moscow về lệnh ngừng bắn. Khi đó, ai sẽ đàm phán với họ?".

Bên cạnh đó, ông Rubio cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ quyết định “thời điểm và địa điểm phù hợp” để áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga nếu cần. (CNN)

* Mexico lên tiếng vấn đề người di cư: Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum ngày 24/6 khẳng định nước này chưa từng ký thỏa thuận trở thành bên thứ ba tiếp nhận người di cư có quốc tịch khác bị Mỹ trục xuất. Tuyên bố trên do nhà lãnh đạo Mexico đưa ra sau khi Tòa án Tối cao Mỹ thông qua quyết định cho phép trục xuất nhanh người di cư và trao cho Tổng thống Donald Trump quyền đưa những người này sang các quốc gia thứ ba.

Hiện Mỹ đã có thỏa thuận về vấn đề này với gần như tất cả các nước để hồi hương trực tiếp công dân của họ, không cần trung chuyển qua Mexico. Tuy nhiên trong một số trường hợp, Mexico vẫn tiếp nhận người di cư vì lý do nhân đạo và hỗ trợ hồi hương những người này nếu họ mong muốn.

Theo số liệu thống kê, từ ngày 20/1 đến nay, Mexico đã tiếp nhận gần 65.000 người di cư, trong đó có gần 60.000 công dân Mexico và các trường hợp còn lại đều là công dân nước khác. (Fox News)

Xuân Sơn