Tình báo hình ảnh của Mỹ hoạt động như thế nào?
Trong tác chiến, tình báo hình ảnh giúp người chỉ huy nắm chắc hơn tình hình chiến trường, từ đó hỗ trợ công tác lập kế hoạch chi tiết.
Tình báo hình ảnh (IMINT - Imagery intelligence) của Mỹ là phương thức tình báo khai thác hình ảnh thu được từ máy chụp ảnh thông thường, thiết bị hồng ngoại, laser, các máy cảm ứng quang phổ và radar. Các thiết bị này tạo ra những hình ảnh điện quang, hình ảnh kỹ thuật số của các đối tượng trên phim, phương tiện chiếu điện tử hay trên các phương tiện truyền thông khác.
Trong tác chiến, IMINT giúp người chỉ huy nắm chắc hơn tình hình chiến trường, cung cấp hình ảnh để cập nhật bản đồ hoặc đồ họa và hỗ trợ công tác lập kế hoạch chi tiết. Cơ quan phụ trách tình báo hình ảnh quốc gia Mỹ là Văn phòng trinh sát quốc gia (NRO-National Reconnaissance Office), thành lập năm 1961 và được công khai hóa năm 1992.
Một cơ sở của NRO ở Colorado, Mỹ. Ảnh: Wikipedia
Nhiệm vụ của NRO là thu thập và quản lý toàn bộ thông tin cũng như hình ảnh thu được từ vệ tinh tình báo; bảo đảm cho Mỹ có được công nghệ và các phương tiện trên không cần thiết để thu thập tin tình báo trên thế giới. Nhiệm vụ này được thực hiện thông qua công tác nghiên cứu, phát triển, mua sắm và hoạt động của các loại vệ tinh tình báo quốc gia.
Giám đốc NRO do Tổng thống Mỹ chỉ định và Quốc hội chấp thuận. Bộ trưởng Quốc phòng phối hợp với Giám đốc Tình báo trung ương Mỹ chịu trách nhiệm quản lý hoạt động của NRO, trong đó, Giám đốc Tình báo xác định các ưu tiên và yêu cầu đối với việc thu thập tư liệu từ vệ tinh. NRO được biên chế nhân viên lấy từ CIA và các cơ quan Bộ Quốc phòng Mỹ.
Các nguồn khai thác, thu thập hình ảnh
Có ba nguồn khai thác, thu thập hình ảnh cơ bản, đó là nguồn quốc gia, nguồn dân sự và nguồn thương mại.
Nguồn quốc gia là các hình ảnh thu được từ hệ thống thu thập của Bộ Quốc phòng, phục vụ cho Tổng thống Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng, các cơ quan trong và ngoài quân đội, đáp ứng yêu cầu quốc gia và chỉ huy chiến đấu.
Ngoài ra, đó có thể là những hình ảnh thu thập được từ các hệ thống không phải của quốc gia như thiết bị chụp ảnh xách tay (phim, kỹ thuật số, video), ảnh chụp từ máy bay không người lái và ảnh chụp từ các máy ảnh gắn trên súng…
Nguồn dân sự là các dữ liệu hình ảnh do chính phủ tài trợ thu thập, xử lý và phân bổ.
Nguồn thương mại là hệ thống ảnh do các công ty thương mại thu thập để kiếm lợi nhuận. Khi xảy ra “khủng hoảng”, theo hợp đồng các công ty này kí với Chính phủ Mỹ, các hình ảnh vệ tinh thương mại sẽ được cung cấp cho Chính phủ Mỹ theo giá thị trường.
Điều này giúp bảo vệ thông tin liên quan đến các hoạt động tác chiến của Mỹ, không cho đối phương khai thác từ các hệ thống ảnh thương mại. Văn phòng xử lý ảnh trung tâm (CITO - Central Imagery Tasking Office) chịu trách nhiệm đặt hàng ảnh thương mại và luôn sẵn sàng phục vụ cho Bộ Quốc phòng Mỹ.
Hình ảnh có thể khai thác ở cấp quốc gia và khai thác trực tiếp. Khai thác cấp quốc gia là quá trình khai thác hình ảnh đáp ứng các yêu cầu của Tổng thống, Hội đồng An ninh quốc gia, Quốc hội hoặc các yêu cầu chung của cộng đồng tình báo. Khai thác trực tiếp là quá trình khai thác hình ảnh phục vụ cho các nhiệm vụ được giao của một cơ quan, một sở chỉ huy.
Phân tích tin IMINT
Công đoạn quan trọng nhất trong chu trình tình báo IMINT là phân tích tin, có 3 giai đoạn.
Giai đoạn 1, khai thác nhanh thông tin từ các hình ảnh thu được và báo cáo kết quả sau một khoảng thời gian cụ thể. Giai đoạn này thỏa mãn các yêu cầu ưu tiên về sử dụng trực tiếp và/ hoặc xác định những hoạt động đáng chú ý. Kết quả của giai đoạn 1 sẽ là báo cáo hình ảnh giai đoạn đầu tiên.
Giai đoạn 2, khai thác tỉ mỉ hơn những hình ảnh mới nhận được, báo cáo các tin tình báo khai thác từ hình ảnh, đồng thời đáp ứng các yêu cầu ra tin và các yêu cầu về thời gian. Tin từ các nguồn tình báo khác có thể hỗ trợ cho giai đoạn này. Kết quả của giai đoạn 2 là báo cáo hình ảnh bổ sung.
Giai đoạn 3, phân tích chi tiết tất cả các hình ảnh hiện có liên quan tới một yêu cầu thông tin cụ thể, phục vụ khâu ra tin và báo cáo tin tiếp theo sau khi phân tích ảnh một thời gian cụ thể. Đây là giai đoạn phân tích chi tiết về một mục tiêu ảnh hoặc một chủ đề ảnh, sử dụng hình ảnh như một nguồn dữ liệu chính nhưng không phối hợp với các nguồn tin khác nếu không cần thiết.
Hiện nay Mỹ là quốc gia đứng đầu về IMINT. Các vệ tinh tình báo ảnh đã trở thành nguồn cung cấp thông tin quan trọng cho quân đội Mỹ trong cả thời chiến lẫn thời bình. Hàng chục vệ tinh tình báo ảnh quân sự của Mỹ đang hoạt động trên các quỹ đạo quanh Trái đất. Ngoài ra, Mỹ còn sử dụng một số hệ thống vệ tinh viễn thám khác như Landsat, Eros…
