Tình hình Trung Đông ngày 8/8: Cường quốc châu Âu lên tiếng

Điện đàm cấp cao Iran-Pháp kêu gọi giảm leo thang căng thẳng

Truyền thông nhà nước Iran đưa tin về cuộc điện đàm đầu tiên giữa tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong bối cảnh lo ngại xung đột leo thang ở Trung Đông theo sau vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh tại Tehran tuần trước.

"Iran sẽ không bao giờ im lặng trước hành động chống lại lợi ích và an ninh của mình", ông Pezeshkian được dẫn lời nói trong cuộc điện đàm với ông Macron hôm 7/8.

Nhà lãnh đạo Iran cũng đưa ra các bình luận ám chỉ con đường ngoại giao để giảm leo thang, theo Bloomberg.

Ông Pezeshkia nhấn mạnh: "Nếu Mỹ và các nước phương Tây thực sự muốn ngăn chặn chiến tranh trong khu vực, họ phải dừng hỗ trợ Israel và buộc Israel ngừng… các cuộc tấn công vào Gaza và chấp nhận lệnh ngừng bắn".

Biểu ngữ có hình ảnh của Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian chụp cùng thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại lễ nhậm chức, được treo tại phố Veliasr ở Tehran, ngày 5/8/2024. Ông Haniyeh đã thiệt mạng trong một vụ ám sát vào ngày 31/7/2024 khi đang làm khách ở Iran. Ảnh: Anadolu

Ở đầu dây bên kia, ông Macron đã yêu cầu ông Pezeshkian làm mọi cách có thể để tránh một đợt leo thang căng thẳng mới, đồng thời cảnh báo rằng bạo lực tiếp diễn sẽ gây tổn hại lâu dài đến sự ổn định ở Trung Đông, Điện Elysee cho biết trong một tin nhắn văn bản.

Tổng thống Macron, người đứng đầu một trong những cường quốc quân sự hàng đầu châu Âu, cũng cho biết ông đang chuyển thông điệp này đến tất cả những bên tham gia trong khu vực mà ông đã liên lạc.

Theo tuyên bố, ông nhắc lại lập trường của Pháp về ủng hộ lệnh ngừng bắn ngay lập tức ở Dải Gaza và kiên quyết từ chối mọi hành động leo thang.

Trong ngày 7/8, một cuộc họp khẩn cấp của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) đã được tổ chức tại Ả Rập Xê-út theo yêu cầu của Iran để thảo luận về vụ việc ông Haniyeh bị ám sát.

Israel đang trong tình trạng báo động quân sự cao độ về một cuộc tấn công tiềm tàng của Iran theo sau vụ ám sát. Trong khi Hamas và Iran cáo buộc Israel thực hiện vụ ám sát, Israel vẫn chưa xác nhận hoặc phủ nhận trách nhiệm.

Nhóm Hezbollah của Lebanon cũng đã đe dọa sẽ trả đũa Israel sau vụ ám sát chỉ huy cấp cao Fuad Shukr trong một cuộc không kích vào vùng ngoại ô Beirut tuần trước.

Các bên đều đang trong quá trình chuẩn bị

Đài CNN (Mỹ) hôm 7/8 dẫn 2 nguồn tin tình báo cho biết, Hezbollah đang có xu hướng hành động độc lập chứ không phối hợp với Iran trong các hành động trả đũa.

Một trong những nguồn tin của CNN tin rằng Hezbollah đang nhanh hơn Iran trong việc chuẩn bị một cuộc tấn công, mà họ dự kiến sẽ phát động trong những ngày tới. Trong khi đó, phía Iran đã thực hiện một số công tác chuẩn bị dự kiến cho một cuộc tấn công quy mô lớn vào Israel.

Nguồn tin thứ hai cho biết, không giống như Iran, Hezbollah có khả năng sẽ phát động một cuộc tấn công mà ít hoặc không có dấu hiệu báo trước vì Lebanon giáp biên giới với Israel.

Nguồn tin này nói thêm rằng vẫn chưa rõ liệu Tehran và đồng minh Hezbollah có hợp tác trong một cuộc tấn công tiềm tàng hay không, và một số quan chức tin rằng họ có thể không cùng quan điểm về cách tiến hành.

Trong khi đó, truyền thông tiếng Hebrew của Israel hôm 7/8 cho biết, các quan chức Israel ngày càng tin rằng Hezbollah, chứ không phải Iran, sẽ là bên đầu tiên phát động một cuộc tấn công lớn vào Israel trong những ngày tới.

Khói từ một cuộc ném bom của Israel bốc lên khi một người phụ nữ đi qua một khu lều trại ở thành phố Khan Younis, phía Nam Dải Gaza, ngày 5/8/2024. Ảnh: Getty Images

Trong bối cảnh căng thẳng khu vực có nguy cơ bùng phát khi cuộc chiến ở Dải Gaza bước sang tháng thứ 11 vào ngày 7/8, Israel tuyên bố sẽ loại bỏ thủ lĩnh chính trị mới của Hamas là ông Yahya Sinwar.

Israel coi ông Sinwar là một trong những người lập kế hoạch chính cho cuộc tấn công vào nước này vào ngày 7/10 năm ngoái dẫn tới cuộc xung đột ở dải đất hẹp bên bờ Địa Trung Hải nơi vốn từng có 2,3 triệu người sinh sống.

Phát biểu tại một căn cứ quân sự hôm 7/8, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh quyết tâm tự vệ của nước này. Ông nói với các tân binh: "Chúng ta đã chuẩn bị cả về mặt phòng thủ và tấn công".

Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (Quân đội Israel - IDF), Trung tướng Herzi Halevi, tuyên bố sẽ tìm ra và xử lý ông Sinwar, buộc Hamas phải tìm một thủ lĩnh khác.

Ông Sinwar – thủ lĩnh của Hamas tại Gaza từ năm 2017 – đã không xuất hiện kể từ vụ tấn công ngày 7/10 năm ngoái. Một quan chức cấp cao của Hamas cho biết, việc lựa chọn ông Sinwar đã gửi đi thông điệp rằng tổ chức này "tiếp tục con đường kháng chiến".

Minh Đức (Theo Reuters, Bloomberg, France24, Times of Israel)