Tình hình xung đột Nga - Ukraine hiện giờ ra sao?

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bắt tay Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Căn cứ chung Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska, ngày 15/8/2025. (Ảnh: Kevin Lamarque/Reuters)

Xung đột Nga - Ukraine bắt đầu từ sự kiện Crimea năm 2014 và bùng phát thành xung đột toàn diện từ tháng 2/2022. Hiện nay, Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine.

Diễn biến từ năm 2014 đến nay

Tháng 2/2014, Nga triển khai chiến dịch tại Crimea và nhanh chóng tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi. Moscow tuyên bố Crimea sáp nhập vào Liên bang Nga, nhưng Liên Hợp Quốc cùng phần lớn các quốc gia khác không công nhận, coi đây là lãnh thổ của Ukraine bị chiếm đóng.

Đến tháng 4/2014, các lực lượng vũ trang ly khai thân Nga nổi dậy tại Donetsk và Luhansk, dẫn đến giao tranh kéo dài nhiều năm với quân đội Ukraine.

Ngày 24/2/2022, Nga mở chiến dịch quân sự quy mô lớn trên nhiều hướng. Từ đó, chiến sự lan rộng và leo thang với mức độ khốc liệt.

Tình hình kiểm soát lãnh thổ

Nga: Kiểm soát Crimea từ năm 2014; nước này tuyên bố nắm toàn bộ Luhansk, phần lớn Donetsk, cùng các khu vực tại Kherson và Zaporizhia. Tháng 9/2022, Moscow tuyên bố sáp nhập 4 vùng này, song Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã bác bỏ. Đến cuối năm 2024, Nga tiếp tục mở rộng kiểm soát tại Donetsk thêm khoảng 1.000 km².

Ukraine: Giữ vững các thành phố trọng yếu như Sloviansk, Kramatorsk. Năm 2023, quân đội Ukraine giành lại thành phố Kherson và một số khu vực lân cận, được coi là bước tiến quan trọng trong cuộc phản công.

Cục diện hiện nay

Khu vực Donbass tiếp tục là tâm điểm giao tranh. Nga dồn lực để kiểm soát toàn bộ Donetsk, trong khi Ukraine duy trì phòng thủ và phản công. Mỹ và châu Âu tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự, nhưng NATO khẳng định không triển khai lực lượng trực tiếp. Nỗ lực đàm phán hòa bình đến nay chưa đạt kết quả.

Ai đang chiếm ưu thế?

Nga hiện kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine, tạo lợi thế về diện tích. Tuy nhiên, Ukraine vẫn giữ các đô thị chiến lược và đã giành lại một số vùng quan trọng. Nhiều phân tích cho rằng cục diện phụ thuộc lớn vào mức độ hỗ trợ quân sự từ phương Tây và khả năng duy trì nguồn lực của cả hai phía. Cuộc chiến nhiều khả năng còn kéo dài và chưa có dấu hiệu sớm kết thúc.

Vai trò của Mỹ trong cuộc chiến Nga - Ukraine

Hôm thứ Hai (18/8), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng một số lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng. Tuy nhiên, cuộc gặp không mang lại bước đột phá nào về lệnh ngừng bắn.

Ông Trump thẳng thắn nói: “Ngừng bắn vào lúc này là điều chưa thể thực hiện sớm được”. Chỉ 4 ngày trước đó, ông cũng đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Điện Kremlin tiết lộ rằng ngay trong lúc hội đàm ở Nhà Trắng, ông Trump đã tạm dừng để gọi điện thoại 40 phút với ông Putin.

Theo các quan chức, nội dung trọng tâm trong các cuộc trao đổi là vấn đề đảm bảo an ninh cho Ukraine. Ông Trump cam kết Mỹ sẽ phối hợp cùng các đồng minh châu Âu. Trong khi đó, các lãnh đạo châu Âu nhấn mạnh: Ngừng bắn phải diễn ra trước khi có bất kỳ cuộc đàm phán quan trọng nào.

Tổng Thư ký NATO Mark Rutte trả lời Fox News, cho biết cuộc gặp giữa ông Trump, ông Zelensky, các lãnh đạo châu Âu và NATO là “rất thành công”. Sự kiện này diễn ra chỉ ít ngày sau hội nghị thượng đỉnh ở Alaska giữa ông Trump và ông Putin, nơi hai bên cũng chưa đạt được thỏa thuận chấm dứt giao tranh sau 3,5 năm xung đột.

Cuộc xung đột không chỉ giới hạn ở Đông Âu mà còn tạo ra hệ lụy toàn cầu. Nga và Ukraine vốn là những nhà cung cấp lớn về lúa mì, dầu khí. Giao tranh kéo dài đã đẩy lạm phát lên cao, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và gia tăng bất ổn kinh tế. Ngày 19/8, thị trường chứng khoán châu Á gần như đi ngang, giá dầu giảm trước thềm cuộc họp của các ngân hàng trung ương, trong khi nhà đầu tư chờ đợi tín hiệu tích cực từ nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt chiến sự.

Tại châu Âu, hợp đồng tương lai chứng khoán cũng tăng nhẹ sau khi ông Zelensky cho biết các đảm bảo an ninh cho Ukraine nhiều khả năng sẽ được thống nhất trong vòng 10 ngày tới, sau cuộc gặp với ông Trump và các lãnh đạo châu Âu.

Tuy nhiên, Ukraine vẫn kiên quyết yêu cầu Nga rút toàn bộ quân - điều mà Moscow hoàn toàn bác bỏ. Khi giải pháp chính trị chưa xuất hiện và hai bên vẫn tiếp tục cuộc chiến, triển vọng hòa bình vẫn còn rất xa vời.

Nh.Thạch

AFP