Tình tiết chưa kể về vụ trộm giữa ban ngày ở Bảo tàng Louvre (Pháp)

Vụ trộm táo tợn ở Bảo tàng Louvre (Paris) là một tổn thất cho văn hóa và lịch sử nước Pháp

Thay đổi chiến thuật

Sáng 19-10-2025, Bảo tàng Louvre mới mở cửa được 30 phút và đang đón hàng trăm du khách đến tham quan. Vào lúc 9h30, 4 người đàn ông đi trên một chiếc xe tải dừng lại bên ngoài bảo tàng. Họ để xe dưới ban công và đặt một chiếc thang có cần nâng đồ đạc. Hai người thản nhiên leo lên ban công và cắt xuyên qua lớp kính cường lực của một cửa sổ. Phía bên kia lớp kính là phòng trưng bày Apollo, căn phòng được trang trí công phu nhất và có thể nói là đẹp nhất trong bảo tàng, vốn lưu giữ các món trang sức của hoàng gia Pháp cùng nhiều báu vật khác. Sử dụng máy mài góc, họ đã đột nhập vào các tủ đựng đồ trang sức, sau đó leo xuống và biến mất trên những chiếc xe máy tay ga nhãn hiệu Yamaha T-Max dọc theo bờ sông Seine.

Xét đến tốc độ, bọn trộm chỉ mất tổng cộng 7 phút để phá cửa sổ phòng trưng bày Apollo và lấy đi số vật phẩm trị giá lên tới hơn 100 triệu USD. Chúng trốn thoát cùng với 9 món đồ, trong đó có chiếc vòng cổ và hoa tai mà Hoàng đế Napoleon tặng cho người vợ thứ hai của mình - Hoàng hậu Marie Louise. Vụ trộm táo tợn tại một trong những bảo tàng nổi tiếng nhất thế giới đã gây chấn động nước Pháp, đặc biệt là vì những món đồ trang sức này đã được xác định là tài sản quốc gia. Sự việc đã được đánh giá là một trong số vụ cướp bảo tàng khét tiếng nhất lịch sử cho đến nay.

Trước đó, năm 2019, bọn trộm đã thực hiện một cuộc đột kích táo tợn tương tự vào Bảo tàng Green Vault ở Dresden (Đức) và cuỗm đi 21 báu vật Saxon nạm kim cương trị giá ít nhất 113 triệu euro. Năm 1990, tại Bảo tàng Isabella Stewart Gardner ở Boston (Mỹ), 2 người đàn ông mặc trang phục cảnh sát đã gây ra vụ trộm lớn nhất trong lịch sử với 13 tác phẩm nghệ thuật (bao gồm 3 tác phẩm của Rembrandt và 1 tác phẩm của Vermeer). Năm 1911, bức tranh Mona Lisa của Leonardo da Vinci đã trở nên nổi tiếng khi một nhân viên của Bảo tàng Louvre giấu nó trong áo khoác và mang đi trong 2 năm.

Còn lần này, khi các chi tiết về vụ trộm ở Bảo tàng Louvre được tiết lộ, sự tinh vi của kế hoạch đã dần được làm rõ. Giống như vụ trộm ở Bảo tàng Green Vault được dàn dựng công phu, sự việc được đánh giá là một vụ “khủng bố văn hóa, được thực hiện với độ chính xác theo kiểu quân sự”. Cảnh sát đã thu giữ được một số bằng chứng của vụ trộm. Trong chiếc xe tải bị bỏ lại có 2 máy mài, 1 đèn khò, 1 chiếc chăn, xăng, găng tay và máy bộ đàm. Nằm gần đó là chiếc vương miện của Hoàng hậu Eugenie (vợ Hoàng đế Napoleon III) bị bọn trộm đánh rơi khi chúng tẩu thoát. Các công tố viên cho biết chiếc vương miện này bằng vàng, được trang trí công phu với 1.354 viên kim cương và 56 viên ngọc lục bảo, nó đã bị hư hại trong vụ trộm.

Ông Remigiusz Plath - Thư ký của Hội đồng An ninh Bảo tàng quốc tế bày tỏ lo ngại về sự manh động khi thủ phạm tiếp cận tòa nhà bằng các công cụ mạnh và thật đáng kinh ngạc khi chúng ra tay giữa ban ngày. Đó cũng là lúc bảo tàng đã chật kín khách tham quan. Trước đây, các vụ cướp bảo tàng thường xảy ra sau giờ làm việc, ít gây nguy hiểm cho người qua đường.

Chiếc thang nâng mà bọn trộm để lại sau vụ đột nhập Bảo tàng Louvre vào ngày 19-10-2025

Thủ phạm có thể là ai?

Khi cuộc truy lùng 4 đối tượng với quy mô toàn quốc đang diễn ra, câu hỏi đặt ra là: Chúng là ai và tại sao các bảo tàng của Pháp dường như lại bị coi là mục tiêu dễ dàng?

Trước vụ trộm ở Bảo tàng Louvre, bọn trộm đã nhắm vào Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Paris vào tháng 9 và đánh cắp những cục vàng trị giá 600.000 euro (699.000 USD). Cùng tháng, chúng đánh cắp những đồ sứ cổ Trung Quốc trị giá 9,5 triệu euro (11 triệu USD) từ một bảo tàng ở Limoges, phía Nam Paris. “Nếu bạn là một điều tra viên Pháp, có thể dễ dàng nhận thấy những vụ việc này có liên quan đến nhau do tần suất, mức độ táo tợn và những điểm tương đồng trong phương thức thực hiện” - Juliette Kayyem, nhà phân tích an ninh quốc gia Mỹ đưa ra giả thuyết.

Bà Natalie Goulet - thành viên của Thượng viện Pháp cho rằng, vụ cướp có thể liên quan đến tội phạm có tổ chức. Trong vụ cướp Bảo tàng Green Vault năm 2019, có 5 người bị kết án là thành viên của gia tộc Remmo, một trong những gia đình tội phạm quyền lực nhất nước Đức, hoạt động chủ yếu ở Berlin. Nhiều báu vật đã được tìm thấy sau khi 5 đối tượng bị bắt, nhưng một số vẫn mất tích cho đến nay.

Vụ cướp táo tợn này là ví dụ rõ ràng về việc bọn trộm có thể nhắm vào bảo tàng nổi tiếng không nhất thiết là vì những bức tranh quý giá, mà là những hiện vật trang sức có thể phân tách hay nấu chảy để lấy các bộ phận đắt tiền. “Điều chúng ta chắc chắn đã thấy trong 5 - 7 năm qua là sự chuyển dịch sang trộm cắp nguyên liệu thô” - ông Remigiusz Plath giải thích.

Tương tự, bà Laura Evans - một nhà nghiên cứu về tội phạm nghệ thuật cho biết: “Rất có thể những viên ngọc quý gắn trên các vật phẩm bị đánh cắp từ Bảo tàng Louvre đã bị tháo rời”. Bà Laura cho rằng, những tên trộm có lẽ không quan tâm đến ý nghĩa lịch sử, văn hóa của những viên ngọc quý. Do đó chúng sẽ không ngần ngại cắt nhỏ vật phẩm thành nhiều kích cỡ khác nhau. Những viên ngọc quý khi tháo rời sẽ dễ bán hơn, trong khi một bức tranh Monet bị đánh cắp chẳng hạn lại rất khó bán lại vì nó có thể được nhận ra ngay lập tức.

Chính phủ Pháp định giá những món đồ bị mất cắp vào khoảng 102 triệu USD. Nhưng ông Stephen Portier - một bậc thầy về kim hoàn và giám định đá quý ở Paris cho biết, điều đó chỉ đúng nếu chúng còn nguyên vẹn. Trong tình huống bọn trộm cắt nhỏ rồi mang bán trên thị trường chợ đen, giá trị của chúng sẽ giảm đi rất nhiều. Ông Portier nói: “Nếu bị tháo rời và bán dưới dạng đá quý và vàng, giá trị của chúng sẽ giảm 90%”.

Chiếc vòng cổ và đôi hoa tai mà Hoàng đế Napoleon tặng cho Hoàng hậu Marie Louise là một trong số hiện vật đã bị đánh cắp

Mất đi một phần lịch sử

Có lẽ với tội phạm, các bảo tàng là “một mục tiêu dễ thở hơn” so với các tòa nhà được bảo vệ nghiêm ngặt khác, như ngân hàng chẳng hạn. Vì cái khó của bảo tàng là phải cân bằng giữa an ninh và quyền tự do chiêm ngưỡng các bộ sưu tập của du khách. Nhưng một chi tiết có thể nhiều người chưa biết là mặc dù thất thoát lớn như vậy, nhưng Bảo tàng Louvre sẽ không được bồi thường bảo hiểm.

Hầu hết các bảo tàng Pháp đều được bảo hiểm, nhưng nhà nước tự đóng vai trò là công ty bảo hiểm cho những bảo tàng lớn nhất, bao gồm cả Bảo tàng Louvre. Vụ trộm tại Bảo tàng Louvre liên quan đến các tác phẩm mà chính phủ đã mua cho các bộ sưu tập quốc gia, có nghĩa là chính phủ được coi là đơn vị bảo hiểm cuối cùng. Ông Nicolas Kaddeche - Giám đốc kỹ thuật của Hiscox Assurances France (công ty hàng đầu trong thị trường bảo hiểm bảo tàng) cho biết, bảo hiểm tư nhân không liên quan đến các món trang sức hoặc bất kỳ bộ sưu tập nào của Bảo tàng Louvre. Lý do là phí bảo hiểm sẽ rất đắt đỏ, cao hơn chi phí đầu tư cho việc giám sát và duy trì đội ngũ an ninh. Việc bảo hiểm những tác phẩm vô giá như vậy có thể tiêu tốn hàng tỷ USD phí bảo hiểm tư nhân hàng năm. Chính yếu tố kinh tế khiến chính phủ muốn chấp nhận rủi ro và tự mình bảo hiểm, điều này cũng đúng với trường hợp của Nhà thờ Đức Bà Paris trong vụ cháy năm 2019.

Tuy nhiên, xét ở yếu tố an ninh, Bộ trưởng Tư pháp Pháp Gerald Darmanin cho rằng, vụ trộm này làm nổi bật những thiếu sót đáng xấu hổ về an ninh. “Người dân Pháp đều cảm thấy như chính họ bị cướp. Người ta có thể tự hỏi về nhiều vấn đề, chẳng hạn như tại sao các cửa sổ không được bảo vệ, hay tại sao một chiếc xe nâng bỗng dưng được đỗ trên đường công cộng mà không bị cảnh sát phạt... Điều chắc chắn ở đây là chúng ta đã thất bại” - ông nói.

Bà Ariel Weil - Thị trưởng khu vực trung tâm Paris, nơi Bảo tàng Louvre tọa lạc, cho biết, rõ ràng rằng hệ thống an ninh của bảo tàng đã gặp sự cố vào hôm đó. “Chúng tôi làm việc rất nhiều với Bảo tàng Louvre, nhưng đó là một bảo tàng quốc gia, không thuộc thành phố quản lý. Hiện nay có rất nhiều câu chuyện mới lộ diện, bao gồm cả việc thiếu đầu tư vào các biện pháp an ninh. Giờ tôi nghe nói kế hoạch sắp tới là số tiền đầu tư sẽ nâng lên tới hàng trăm triệu USD, bao gồm các khoản đầu tư an ninh. Tôi rất vui, nhưng có lẽ nó đến quá muộn. Đây không chỉ là tổn thất về mặt tài chính mà còn nhiều hơn thế. Đó là một phần lịch sử đã bị mất” - bà nhấn mạnh.

Yến Chi