Tòa án Tối cao Mỹ đẩy nhanh xử lý vụ thuế đối ứng

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg

Tòa án Tối cao Mỹ ngày 9/9 cho biết sẽ đẩy nhanh quy trình xử lý đơn kháng cáo của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với phán quyết của một tòa án phúc thẩm vào cuối tháng trước.

Nhiệm kỳ làm việc 2025-2026 của Tòa án Tối cao Mỹ dự kiến bắt đầu vào ngày 6/10 tới và kéo dài trong khoảng 9 tháng. Phiên điều trần về phán quyết của tòa án cấp dưới nói trên được lên lịch vào tuần đầu tiên của tháng 11.

Phán quyết của tòa án phúc thẩm nói rằng việc ông Trump áp thuế đối ứng toàn cầu với hầu hết đối tác thương mại của Mỹ theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) là vượt thẩm quyền. Đây được xem là thách thức pháp lý lớn nhất với chính sách quan trọng hàng đầu trong chương trình nghị sự kinh tế của ông Trump ở nhiệm kỳ thứ hai này.

Phiên điều trần vào tháng 11 sẽ là lần đầu tiên tòa án cấp cao nhất của Mỹ xem xét tính chất pháp lý của một chính sách quan trọng do ông Trump ban hành. Các phán quyết trước đây là quyết định khẩn cấp hoặc lệnh hoãn xét xử chứ không xem xét tính pháp lý trong hành động của vị Tổng thống.

“Nếu được duy trì, phán quyết (của tòa án cấp dưới) sẽ hủy hoại nước Mỹ. Tất cả chúng ta nên nhớ rằng thuế quan là công cụ tốt nhất để hỗ trợ người lao động Mỹ và hỗ trợ các công ty sản xuất ra những sản phẩm Made in America (sản xuất tại Mỹ) tuyệt vời”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social vào tháng trước sau phán quyết của tòa án phúc thẩm được đưa ra.

Một số quan chức Nhà Trắng cho biết trong trường hợp Tòa án Tối cao giữ nguyên phán quyết của tòa án cấp dưới, Chính phủ vẫn có thể viện dẫn các luật thương mại khác để áp đặt thuế đối ứng.

Trong nhiệm kỳ làm việc sắp tới, Tòa án Tối cao cũng thụ lý các vụ kiện của doanh nghiệp Mỹ với thuế đối ứng.

Thách thức pháp lý mới nhất với thuế đối ứng làm gia tăng sự bất ổn chính sách của chính quyền ông Trump, sau gần 6 tháng khuynh đảo hệ thống thương mại toàn cầu. Vào đầu tháng 4, ông Trump tuyên bố áp thuế đối ứng với hầu hết đối tác thương mại. Thuế quan này có hiệu lực đầy đủ vào đầu tháng 8 với thuế suất dao động từ 10-50%.

“Sự thật là Tổng thống Trump đã hành động hợp pháp khi sử dụng quyền hạn mà Quốc hội trao cho ông theo Đạo luật IEEPA để áp thuế quan, nhằm giải quyết các tình huống khẩn cấp quốc gia và bảo vệ an ninh quốc gia cũng như nền kinh tế của chúng ta. Chúng tôi mong đợi chiến thắng cuối cùng trong vấn đề này tại Tòa án Tối cao”, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết.

Theo các nhà phân tích, dù quyết định của Tòa án Tối cao có ý nghĩa quan trọng với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi thuế quan, nhưng kết quả của vụ kiện có thể sẽ không quyết định số phận chính sách thuế quan của ông Trump.

Trên thực tế, chính quyền ông Trump đã sử dụng các đạo luật khác để áp đặt thuế quan với thép và nhôm nhập khẩu cũng như với ô tô và phụ tùng ô tô. Các quy định pháp luật khác cũng đang được nghiên cứu để áp thuế quan với con chip, linh kiện hàng không vũ trụ và dược phẩm.

Tuy nhiên, không giống luật về quyền hạn khẩn cấp, các luật về thương mại của Mỹ thường yêu cầu chính phủ phải dành một thời gian nhất định để xem xét và nghiên cứu trước khi áp đặt thuế quan với hàng nhập khẩu. Điều này khiến việc đưa thuế quan vào thực thi sẽ chậm hơn.

“Chúng tôi mong muốn bảo vệ doanh nghiệp khách hàng của mình và hàng nghìn doanh nghiệp Mỹ khác - và bảo vệ pháp quyền - trước chính sách thuế quan quá mức chưa từng có này”, ông Pratik Shah, luật sư đại diện cho công ty Learning Resources, chia sẻ với hãng tin Reuters.

Learning Resources là một trong nhiều công ty đâm đơn kiện thuế quan đối ứng của chính quyền ông Trump.

Ngọc Trang